Στο κρίσιμο ερώτημα της παλιννόστησης των Ελλήνων που εγκατέλειψαν τη χώρα από το 2009 και κατά τη διάρκεια της πολυετούς οικονομικής κρίσης, απαντά το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και συγκεκριμένα το τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών σπουδών, μέσα από έρευνα που διεξήχθη.
Το έργο εκπονήθηκε από ερευνητική ομάδα του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών με στόχο τη συγκέντρωση, τη σύνθεση και την παραγωγή γνώσης γύρω από τις στάσεις των λεγόμενων «brain drainers».
Στο πλαίσιο της παρουσίασης των ευρημάτων περιλήφθηκαν και στοιχεία όπως η οικονομική κατάσταση στον τόπο μετανάστευσης σε σύγκριση με την Ελλάδα, την κοινωνική ζωή και την κουλτούρα στη χώρα υποδοχής, τις συμπεριφορές των Ελλήνων μεταναστών στον τόπο μετανάστευσής τους που σχετίζονται με την Ελλάδα, την οικονομική και πολιτική σχέση με την Ελλάδα, την προοπτική επιστροφής και τις προσωπικές απόψεις για την εικόνα της «διασποράς της κρίσης».
Η απογοήτευση, η φυγή και η πρόθεση επιστροφής
Όπως επισήμανε ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Γιάννης Κωνσταντινίδης, οι άνθρωποι που συμμετείχαν στο ερωτηματολόγιο της έρευνας είχαν τουλάχιστον συμπληρώσει 6 χρόνια εργασιακής εμπειρίας στην Ελλάδα πρώτου πάρουν την απόφαση να φύγουν, γεγονός που καταδεικνύει την απογοήτευση που λάμβαναν κατά τη διάρκεια παραμονής τους στη χώρα.
Σημείο που ξεχωρίζει από την έρευνα αποτελεί η στάση του 65% (2 στους 3) των ερωτηθέντων αναφορικά με το ενδεχόμενο επιστροφής στη χώρα σε βάθος χρόνου, οι οποίοι απάντησαν αρνητικά.
Με βάση τα στοιχεία δηλαδή, η πλειοψηφία των Ελλήνων που ζουν στο εξωτερικό δεν έχουν καμία πρόθεση επιστροφής στην πατρίδα ή τουλάχιστον βλέπουν μια πολύ μικρή πιθανότητα υπό προϋποθέσεις, όπως παραδείγματος χάρη η αντιστοιχία της δουλειάς που κάνουν στο εξωτερικό, συνάμα και της αμοιβής τους, με μία ίδια στην Ελλάδα.
Η απαξίωση της ελληνικής νοοτροπίας
Παράλληλα, ακόμη ένα σημείο που παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον αφορά στην απόκτηση αισθήματος υπέροχης των Ελλήνων της διασποράς απέναντι στους Έλληνες της χώρας, αλλά και τις ριζικές διάφορες τους στην κουλτούρα του εξωτερικού και της Ελλάδας.
Με βάση αυτό το σκεπτικό, οι Έλληνες της διασποράς απαξιώνουν την ελληνική δημόσια διοίκηση, εκτιμούν ότι κυριαρχεί η αναξιοκρατία, ενώ παράλληλα θεωρούν πως η αγορά της Ελλάδας δε θα στραφεί σύντομα στην έρευνα και στην καινοτομία, τομείς εργασίας πολλών συμμετεχόντων στην έρευνα.
Οι ίδιοι, παρόλο που εκφράζουν ανοιχτά την άρνηση στήριξης και “προώθησης” της Ελλάδας στις χώρες του εξωτερικού όπου έχουν εγκατασταθεί, αποζητούν την συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία, ενώ μοιάζουν να διαχωρίζουν τους εαυτούς τους από τις προηγούμενες γενιές μεταναστών και την ομογένεια.
Αναφορικά με τα αποτελέσματα της έρευνας ο Χρήστος Νίκας, Καθηγητής στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας τόνισε χαρακτηριστικά: «Στα χρόνια της κρίσης χάσαμε παρά πολλά, όλα ειναι ανακτήσιμα. Το ΑΕΠ της χώρας θα το ανακτήσουμε. Όχι όμως αυτούς τους ανθρώπους. Η απώλεια είναι μόνιμη».