Οι εκδόσεις Πατάκη δίνουν την ευκαιρία στο βιβλιόφιλο κοινό της Θεσσαλονίκης να «βρει του νήματος την άκρη» στον στιχουργικό κόσμο του Θανάση Παπακωνσταντίνου την Παρασκευή, 30 Σεπτεμβρίου, μέσα από το λογοτεχνικό πρίσμα του Δρ. Νεοελληνικής Φιλολογίας του Α.Π.Θ. και συγγραφέα, Λέων Α. Ναρ.
Ένα αναξιοποίητο πλάνο, αρκετών χρόνων, έμελλε να υλοποιηθεί μέσα στην περίοδο της καραντίνας, για να έχουμε στα χέρια μας την 3η, πλέον, έκδοση του βιβλίου «Να βρω ξανά του νήματος την άκρη», Σχεδίασμα της ποιητικής βιογραφίας του Θανάση Παπακωνσταντίνου.
Κι όπως παραδέχεται ο συγγραφέας, Λέων Ναρ, στο TheOpinion: «Όταν όλα άρχισαν να μπαίνουν σε μία σειρά κι ύστερα από πολύ κόψιμο στο περιεχόμενο του βιβλίου -το δυσκολότερο, άλλωστε, δεν είναι να γράφεις, αλλά να περιορίζεις, σε μια δεύτερη ανάγνωση, το προς δημοσίευση υλικό σου- ολοκληρώθηκε η έκδοσή του».
Τι ήταν αυτό που σας παρακίνησε να αναζητήσετε «του νήματος την άκρη» στον στιχουργικό κόσμο του Θανάση Παπακωνσταντίνου;
Στο βιβλίο ερευνώ τον στιχουργικό κόσμο του Θανάση Παπακωνσταντίνου, ενώ περιέχονται και κάποια αποσπάσματα από κουβέντες που έκανα μαζί του σχετικά με το στιχουργικό του έργο κυρίως. Ο Θανάσης κυκλοφόρησε τα πρώτα του τραγούδια στις αρχές της δεκαετίας του ΄90, σε μια εποχή που, θεωρώ, πως σημάδεψε την ελληνική τραγουδοποιΐα.
Οι μουσικές και κυρίως οι στίχοι του άρχισαν, λοιπόν, να με ενδιαφέρουν από την πρώτη στιγμή που άκουσα τα τραγούδια του, από την εποχή της Αγίας Νοσταλγίας κιόλας. Ήταν και το γενικότερο κλίμα της εποχής…. Τότε μεσουρανούσε ένα από τα πιο ζωντανά δημιουργικά κύτταρα της Θεσσαλονίκης, το στούντιο «Αγροτικόν» του Νίκου Παπάζογλου, εκεί που ηχογραφούσαν, πάνω κάτω την ίδια εποχή, ο Σωκράτης Μάλαμας, η Μελίνα Κανά, η Λιζέτα Καλημέρη και τόσοι άλλοι. Σε αυτό το ευρύτερο δημιουργικότατο σύνολο εντάχτηκε και ο Παπακωνσταντίνου στα πρώτα του βήματα.
Βέβαια, μετά, σιγά – σιγά άρχισε να κινείται πιο ανεξάρτητα. Από το πρώτο του album, πάντως, μου έδωσε την αίσθηση ότι έχουμε να κάνουμε με μια ιδιαίτερη περίπτωση καλλιτέχνη που δεν είναι μόνο ένας απλός τραγουδοποιός, αλλά ένας ποιητής. Ωστόσο, το στιχουργικό του μέγεθος δεν πρέπει, σε καμιά περίπτωση, να μας κάνει να παραγνωρίσουμε ότι οι μελωδίες του χαρίζουν εξίσου αισθητική απόλαυση.
Ποια είναι τα κύρια εκείνα συστατικά, και τα οποία προκύπτουν από την έρευνα αυτήν, που συνθέτουν τα τραγούδια του Θανάση Παπακωνσταντίνου;
Η μελέτη των στίχων του μου έδωσε την ευκαιρία να ερευνήσω καλύτερα έναν στιχουργικό κόσμο ετερόκλητο και υβριδικό, που έχει λειτουργήσει και εξακολουθεί να λειτουργεί όχι μόνον στο χαρτί και με τη μουσική, αλλά και αυτόνομα. Θεωρούσα ότι είχαμε να κάνουμε με ποίηση που δεν είχε εκδοθεί σε βιβλίο, αλλά είχε αγαπηθεί πολύ όπως «ακούγεται» στα τραγούδια. Η πρόσφατη βράβευση του Μπόμπ Ντύλαν με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 2016 προκάλεσε, εξάλλου, μια σχετική συζήτηση με την αναγνώριση των στίχων του ως ποιητικού έργου.
Έχουμε να κάνουμε με ένα μουσικό κράμα που ακούγεται ταυτοχρόνως φρέσκο και την ίδια στιγμή αναγνωρίσιμο. Οι παράτολμοι, σε μια πρώτη ανάγνωση, χειρισμοί του ισορροπούν, θαρρείς, την κάθε αντίθεση: τον απόλυτο σεβασμό της παραδοσιακής μουσικής –χωρίς, όμως, την αίσθηση του δέους απέναντί της, που λειτουργεί ως αμήχανος διεκπεραιωτής– αλλά και την απόλυτη ανάγκη επαναπροσέγγισής της σε ενεστώτα χρόνο. Και δεν είναι διόλου εύκολο να συνδέεσαι με τους λαϊκούς δημιουργούς του παρελθόντος και την ίδια στιγμή να εκφράζεις το συναίσθημα που προκύπτει από μία εικόνα του παρόντος και μόνο.
Πέρα από το πάντρεμα παραδοσιακού και σύγχρονου, ο Θανάσης προβαίνει, επίσης, στον επιτυχή συγκερασμό Ανατολής και Δύσης. Και η υβριδικότητα αυτή τον καθιστά ξεχωριστή περίπτωση στον χώρο του ελληνικού πενταγράμμου, τόσο ως προς τη στιχουργική του ευλυγισία όσο και ως προς τη μουσική του ευκαμψία. Πρόκειται για πολυμορφία, ένα ιδιότυπο ηχητικό περιβάλλον που ανακατεύει τζουράδες, μπουζουκομάνες, ηλεκτρικές κιθάρες, εμπλουτίζει εξακολουθητικά την πνευματική αναζήτηση με νέους όρους και αποκαλύπτει τη δυναμική του ποιητικού λόγου διαχρονικά.
Τι θα αποκομίσει ο αναγνώστης, διαβάζοντας την ποιητική αυτή βιογραφία;
Στις σελίδες του βιβλίου παρατίθενται χαρακτηριστικά παραδείγματα των στίχων του, που «συστήνουν» τη διαφορετική οπτική του, ενώ στοιχειοθετείται, σε έναν βαθμό, ο κόσμος του έργου του ως προς την πραγματολογική του διάσταση. Δεν πρόκειται για τα άπαντα του ποιητικού του έργου, και η ανάλυση που επιχειρείται δεν είναι σε καμιά περίπτωση εξαντλητική.
Ο Παπακωνσταντίνου φιλοτεχνεί με λεπτομέρειες, οι οποίες σε μία πρώτη ανάγνωση φαντάζουν ασήμαντες, την εικόνα του «δικού του» κόσμου, αλλά αφήνει στον αναγνώστη-ακροατή την πιο ζόρικη δουλειά, τη δουλειά του αναστοχασμού ως προς τις εν πολλοίς αόριστες διεργασίες που νοηματοδοτούν τη ζωή, την αναγέννηση της φύσης και τον διάλογο μαζί της και άλλα πολλά ακόμη. Οι στίχοι του διακρίνονται για τη συναισθηματική τους ένταση, τις τραχιές εικόνες και τους ανακόλουθους, συχνά, συνειρμούς.
Τι θεωρείτε ότι είναι αυτό το οποίο κερδίσατε από τη συναναστροφή σας με τον ίδιο τον καλλιτέχνη;
Το κέρδος, ανάμεσα στα άλλα, είναι ότι στην προσπάθεια σύνθεσης του βιβλίου με βοήθησε πολύ ο Θανάσης και γι’ αυτό τον ευχαριστώ θερμά. Αποδέχτηκε την πρότασή μου να κουβεντιάσουμε σχετικά με την ποιητική του κοσμοθεωρία, απάντησε με προθυμία στις ερωτήσεις μου, παρόλο που η «περιπέτεια», πέρα από τα πρώτα αμήχανα τηλεφωνήματα, ξεκίνησε με μία πολύωρη διαδικτυακή επαφή σε συνθήκες απόλυτης καραντίνας. Μιλώντας μαζί του τόσο διαδικτυακά αλλά και όταν τον συνάντησα στο Μεταξοχώρι Αγιάς, έλυσα πολλές απορίες μου – ελπίζω και δικές σας!
INFO
Λέων Α. Ναρ
«Να βρω ξανά του νήματος την άκρη…», Σχεδίασμα ποιητικής βιογραφίας του Θανάση Παπακωνσταντίνου
Πρόλογος: Άκης Σακισλόγλου (δημοσιογράφος)
Μαζί τους οι: Σταύρος Ζαφειρίου (ποιητής) & Δημήτρης Μυστακίδης (μουσικός)
Παρασκευή, 30 Σεπτεμβρίου και Ώρα: 19.00
Cafe Bar Σάρωθρον (Κατούνη 17, Λαδάδικα Θεσσαλονίκη)