Στο πατρικό μου σπίτι, κάθε χρόνο, ποδαρικό έκανε η γειτόνισσα μας η Βαγγελιώ που ήταν η παραμάνα μου αφού μέσα στο σπίτι της ουσιαστικά μεγάλωσα.
Τότε και πάρα την τεράστια αγάπη που έτρεφα για την Βαγγελίτσα, μού φαίνονταν αδιανόητο ότι αναθέταμε σε εκείνην την «καλοτυχία» της χρονιάς που έμπαινε μιας και… κάθε χρόνο όλο και περισσότερο ζοριζόμασταν οικονομικά, όλο και δυσκολότερα τα βγάζαμε πέρα.
Στο παιδικό μου μυαλό η τύχη, η προκοπή και η εξέλιξη περνούσε μόνον μέσα από την ευμάρεια: Να πάρουμε μια έγχρωμη τηλεόραση, να βάλουμε καλοριφέρ αντί για σόμπα, να πάμε λίγες μέρες διακοπές το καλοκαίρι.
Έπρεπε να περάσουν αρκετές δεκαετίες για να καταλάβω το σκεπτικό του πατέρα μου ο όποιος, ανένδοτος τότε, δεν επέτρεπε σε κανέναν άλλον να μπει πρώτος και «με το δεξί» στο σπιτικό του τα ξημερώματα της πρώτης μέρας του νέου χρόνου. Την έπαιρνε από το χέρι και την έβαζε πριν τον οποιονδήποτε άλλο διότι όλα εκείνα τα χρόνια η Βαγγελιώ έφερνε πράγματι μεγάλη καλοτυχία στην οικογένεια μας: Έφερνε υγεία, αγάπη, όρεξη για ζωή και απλότητα στα όρια της ταπεινότητας, όπως άρμοζε στους ανθρώπους εκείνης της γενιάς, εκείνης της μακρινής πια εποχής. Η Βαγγελιώ δεν έφερε ποτέ χρήματα με το ποδαρικό της κι όμως εκείνο το σπίτι ήταν πάντα μέσα στα γέλια και τη χαρά.
«Ευτυχία είναι η αναδρομική εκπλήρωση μιας προϊστορικής επιθυμίας», έλεγε ο Φρόιντ και μού το θύμισε σήμερα ο Τέλλος Φίλης. «Γι αυτό και ο πλούτος μάς κάνει τόσο λίγο ευτυχισμένους. Γιατί το χρήμα δεν υπήρξε πότε πραγματική παιδική επιθυμία».
Έχοντας ζήσει πια το περισσότερο της ζωής μου θέλω να πιστεύω πως εκείνη η παιδική μου λαχτάρα για έγχρωμη τηλεόραση και λίγες μέρες διακοπών το καλοκαίρι ή ζέστης τον χειμώνα στο σπίτι, ήταν πλασματική, δεν ήταν αυτό που πραγματικά ήθελα. Γιατί αυτό που ήθελα ήταν να έχουμε υγεία, να γελάμε, να αγκαλιαζόσαστε και να αγαπιόμαστε. Το λάθος μου τότε ήταν ότι δεν περνούσε από το μυαλό μου πως όλα αυτά μπορεί και να χαθούν. Τα θεωρούσα αυτονόητα και αιώνια.
Δε θέλω να νοσταλγώ το παρελθόν. Δε βοηθά σε τίποτα το να ανακαλείς την απόλαυση χωρίς να βιώνεις τον πόνο. Γιατί η απόλαυση έχει πάντα το τίμημά της. Δεν πηγαίνει ποτέ μόνη της. Όλα θέλουν κόπο: οι σχέσεις και οι φιλίες, τα μεγάλα όνειρα και οι στόχοι, οι έρωτες. Όλα. Γι αυτό και είναι «δώρα άδωρα» ο πλούτος χωρίς προσπάθεια, η επιτυχία από τύχη, η καταξίωση με ψέματα, οι νίκες άνευ αγώνα. Προσπαθώ να μη νοσταλγώ τίποτα από τα παλιά αλλά θέλω να τα θυμάμαι όλα.
Για το 2023 εύχομαι μόνο «να αντέχουμε». Να ζούμε ζωές ουσιαστικές, «γεμάτες». Να βιώσουμε το ανικανοποίητο με μικρά διαλείμματα ικανοποίησης. Η χρονιά που πέρασε ήταν για όλους δύσκολη, «περίεργη». Προσωπικά βίωσα μια σοκαριστική εμπειρία με ένα ατύχημα που με καθήλωσε αρκετό καιρό. Όταν συνέβη, τέλη Ιουλίου, πίστευα ο ανόητος ότι με βρήκε μεγάλη συμφορά. Ακίνητος σε ένα ασθενοφόρο, με αφόρητους πόνους πίστεψα πως τίποτα δε θα είναι ίδιο μετά από εκείνο το απόγευμα. Κι όμως, μέχρι να έρθει η στιγμή να κάνω ακτινογραφία στο νοσοκομείο, χρειάστηκε να δώσω τη σειρά μου τέσσερις φορές για να περάσει ένα σοβαρότερο από μένα περιστατικό. Τόσο ανίδεος για το τι περνάει ο κόσμος ήμουν. Τόσο εγωιστής.
Πέρασε ο καιρός. Πολλά πράγματα ήδη διορθώθηκαν και αρκετά τα παλεύω για να αλλάξουν μέσα στο 2023 και να βρω εντελώς τον παλιό εαυτό μου. Ξέρετε κάτι; Ήδη νιώθω πολύ «μικρός» που βάρυνα τους κοντινούς μου ανθρώπους με όσα πέρασα. Θα σας πω μόνον ότι άνθρωποι οι οποίοι στεναχωρέθηκαν για το σπασμένο πόδι μου, αυτή τη στιγμή δεν ζούνε και κάποιων άλλων κινδυνεύει η ζωή τους σοβαρά. Γιατί… έτσι είναι η ζωή κι όπως λέει και η παροιμία: «στο κρεβάτι του αρρώστου τρεις πεθαμένοι έκλαιγαν». Δεν είμαστε αθάνατοι, δεν είμαστε καν άφθαρτοι και το ξέρουμε από τη στιγμή που γεννιόμαστε. Αυτό που ζούμε στις μέρες μας το χαρακτηρίζω «πολιτισμό της ανθεκτικότητας». Πέφτουμε συχνά και σηκωνόμαστε. Μετράμε απώλειες, φθορά, κούραση. Χρέος μας είναι να αγωνιζόμαστε, να αντέχουμε, να γλύφουμε τις πληγές μας, να δίνουμε και να παίρνουμε βοήθεια. Να γινόμαστε καλά όλες τις φορές που κάτι μας «αρρωσταίνει».
Εύχομαι την χρονιά που έρχεται να εμπλουτίσουμε το εσωτερικό μας οπλοστάσιο. Να ενισχύσουμε τους αμυντικούς μας μηχανισμούς γιατί εκεί έξω όλο και περισσότερο η κοινωνία θυμίζει ζούγκλα κι όπως λέει ο Τάσος Λειβαδίτης: «… Δε ζούμε αληθινά παρά μόνο τη νύχτα μέσα στο όνειρο / και το πρωί, καλημέρα λες, καλημέρα σου λένε… και η σφαγή συνεχίζεται…»
Καλή χρονιά με το βλέμμα στον άνθρωπο. Με πείσμα, τρελά και ευαισθησία.