Οι άνθρωποι καταναλώνουν σοκολάτα εδώ και εκατοντάδες χρόνια. Για το μεγαλύτερο μέρος αυτού του διαστήματος, είχε τη μορφή υγρού κακάο, φτιαγμένου από κόκκους κακάο.
Ορισμένες κουλτούρες – αλλά όχι όλες – έκτοτε έχουν προσθέσει ζάχαρη, γάλα και γυαλιστερές συσκευασίες. Όσοι εξακολουθούν να καταναλώνουν κακάο πιο παραδοσιακά, εν τω μεταξύ, έχουν πυροδοτήσει μια συζήτηση για το εάν η σοκολάτα είναι καλή για την υγεία μας.
Οι Ινδιάνοι Kuna, για παράδειγμα, που ζουν στα νησιά San Blas του Παναμά, έχουν χαμηλή αρτηριακή πίεση που δεν αυξάνεται με την ηλικία, χαμηλά επίπεδα καρδιακών προσβολών, εγκεφαλικών επεισοδίων, διαβήτη και καρκίνου και τείνουν να πεθάνουν γέροι, λέει ο Marji. McCullough, ανώτερος επιστημονικός διευθυντής επιδημιολογικής έρευνας στην American Cancer Society.
Και σε αντίθεση με την επιστημονική συναίνεση ότι το υπερβολικό αλάτι μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση, η διατροφή τους περιέχει τόσο αλάτι όσο και του μέσου ατόμου στις ΗΠΑ.
Για να μάθει τι ακριβώς καταναλώνουν σε καθημερινή βάση, ο McCullough επισκέφτηκε τους Ινδιάνους Kuna. Ανακάλυψε ότι κατανάλωναν περίπου τέσσερα φλιτζάνια κακάο –κακάο αναμεμειγμένο με νερό και μικρές ποσότητες ζάχαρης– κάθε μέρα.
Αλλά ο McCullough δεν μπορεί να αποδώσει με βεβαιότητα την εξαιρετική υγεία τους στην κατανάλωση κακάο – ειδικά επειδή έτρωγαν επίσης διπλάσια φρούτα και τέσσερις φορές περισσότερα ψάρια από τη μέση διατροφή των ΗΠΑ. Επιπλέον, ζουν πιο δραστήριους τρόπους ζωής από ό,τι εμείς γενικά στη Δύση.
Πολλές άλλες μελέτες εξέτασαν τα οφέλη της μαύρης σοκολάτας στην καρδιά, αλλά μπορεί και να είναι προκατειλημμένες επειδή οι άνθρωποι που τρώνε σοκολάτα πιο συχνά, τείνουν να έχουν λιγότερες ανησυχίες για το βάρος τους, λέει η JoAnn Manson, καθηγήτρια ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ.
Σε μια μελέτη, οι ερευνητές εξέτασαν τη διατροφή και την υγεία 20.000 ανθρώπων και διαπίστωσαν ότι η κατανάλωση έως και 100 γραμμαρίων σοκολάτας – συμπεριλαμβανομένης της σοκολάτας γάλακτος – την ημέρα συσχετίστηκε με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και εγκεφαλικού.
Και μετά ήρθε μια μεγάλη κλινική δοκιμή που θα μπορούσε να ελέγξει για άλλες πιθανές αιτίες, όπως τη διατροφή και τον τρόπο ζωής. Βασίστηκε στην πεποίθηση ότι τα πιθανά οφέλη για την υγεία του κακάο, θα μπορούσαν να οφείλονται στα υψηλά επίπεδα φλαβονοειδών, φυτικές ενώσεις που βρίσκονται επίσης στα μούρα και το τσάι.
Η ”Cocoa Supplement and Multivitamin Outcomes” μελέτη, στην οποία συμμετείχαν 21.000 άτομα, διαπίστωσε ότι η λήψη 400 έως 500 mg ημερησίως συμπληρωμάτων κακάο φλαβανόλης θα μπορούσε να μειώσει τον κίνδυνο ενός ατόμου να πεθάνει από καρδιακή νόσο, μειώνοντας την αρτηριακή πίεση και τη φλεγμονή στο σώμα.
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν συμπληρώματα αντί για το πραγματικό κακάο, επειδή η συγκέντρωση των φλαβονοειδών μπορεί να διαφέρει πολύ σε διαφορετικές μάρκες σοκολάτας, ανάλογα με τη συγκομιδή, την παραγωγή και την επεξεργασία, λέει η Manson, η οποία ήταν επίσης η κύρια ερευνήτρια της δοκιμής.
Η μαύρη σοκολάτα μπορεί να έχει έως και τέσσερις φορές περισσότερα φλαβονοειδή από το τσάι, αλλά η έρευνα δείχνει ότι η περιεκτικότητα σε φλαβανόλη μειώνεται κατά τη διάρκεια της διαδικασίας παρασκευής.
Κατά συνέπεια, δεν υπάρχει επί του παρόντος απόδειξη σχετικά με την ποσότητα φλαβανολών κακάο που θα χρειαστείτε για να δείτε τα οφέλη για την υγεία σας, λέει ο Gunter Kuhnle, καθηγητής διατροφής και επιστήμης τροφίμων στο Πανεπιστήμιο του Reading.
Ενώ η Ευρωπαϊκή Αρχή Προτύπων Τροφίμων (EFSA) λέει ότι περίπου 200 mg φλαβονοειδών κακάο ή 10 γραμμάρια μαύρης σοκολάτας είναι ευεργετικά, πιο πρόσφατα δεδομένα δείχνουν ότι περίπου 500 mg την ημέρα είναι πιο πιθανό να κάνουν τη διαφορά στην υγεία μας. Αυτό ισοδυναμεί με λίγο λιγότερο από μια μικρή πλάκα σοκολάτας 30 g.
Η μαύρη σοκολάτα περιέχει και κάτι άλλο για το οποίο δεν γνωρίζουμε πολλά. Είναι μια από τις λίγες πηγές –εκτός από τον καφέ– του φυτικού μορίου θεοβρωμίνης, η οποία ανήκει στην ίδια οικογένεια με την καφεΐνη. Αυτό σημαίνει ότι δίνει ενέργεια.
Για όσους ανησυχούν ότι η σοκολάτα αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, ορισμένοι ερευνητές λένε ότι στην πραγματικότητα δεν χρειάζεται να την αποφεύγουν.
Η μαύρη σοκολάτα συνήθως περιέχει επίσης ζάχαρη, αλλά ένας τρόπος για να το αποφύγετε αυτό είναι να επιλέξετε σοκολάτα με υψηλότερο ποσοστό κακάο από το ποσοστό που βρίσκεται στη σοκολάτα γάλακτος.
Η σκοτεινή πλευρά της σοκολάτας
Η δοκιμή των επιδράσεων των συμπληρωμάτων φλαβανόλης κακάο παρακάμπτει επίσης τα άλλα συστατικά της μαύρης σοκολάτας: τη ζάχαρη και τα κορεσμένα λιπαρά. Η μαύρη σοκολάτα περιέχει συχνά βούτυρο κακάο, το οποίο είναι πλούσιο σε κορεσμένα λιπαρά, το οποίο έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων.
«Τα λίπη στη σοκολάτα προέρχονται όλα από το βούτυρο κακάο, αλλά ενώ τα στοιχεία λένε ότι το στεατικό οξύ έχει ουδέτερη επίδραση στη χοληστερόλη, το ένα τρίτο του λίπους στο βούτυρο κακάο είναι κορεσμένο και επιβλαβές για την υγεία», λέει η Aedin Cassidy, καθηγήτρια στη Σχολή Βιολογικών Επιστημών. στο Queen’s University στο Μπέλφαστ.
Αν και οι ερευνητές δεν έχουν συστήσει ρητά την κατανάλωση σοκολάτας για την αποτροπή καρδιακών παθήσεων, μια μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η τακτική κατανάλωση μαύρης σοκολάτας είναι πιθανό να έχει οφέλη για την υγεία μας και ότι η ισχυρότερη βάση αποδεικτικών στοιχείων αφορά την υγεία της καρδιάς.
Και η κατανάλωση μικρών μερίδων μαύρης σοκολάτας θα μπορούσε να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των ανθυγιεινών διατροφικών συνηθειών, λέει ο Duane Mellor, διαιτολόγος στην Ιατρική Σχολή Aston.
Το πρόβλημα είναι, πως όσο υψηλότερη είναι η περιεκτικότητα σε φλαβονοειδή κακάο μιας πλάκας σοκολάτας, τόσο πιο πικρή είναι η γεύση και όσο πιο πικρή είναι, τόσο λιγότερο εμπορεύσιμη είναι.