Ο όρος της μαιευτικής βίας μπήκε τα τελευταία χρόνια πιο έντονα στις ζωές μας, με περισσότερες γυναίκες να μοιράζονται τις προσωπικές τους ιστορίες μέσω των social media.
Τι είναι όμως η μαιευτική βία; Ποια είναι τα θύματά της; Πώς θα αναγνωρίσετε αν έχετε πέσει θύμα; Σε όλες αυτές τις ερωτήσεις απαντά μέσω του TheOpinion, η Κωνσταντίνα Νούσια, μαία MSC, υποψήφια Διδάκτωρ Ιατρικής ΕΚΠΑ, αντιπρόεδρος Πειθαρχικού Συμβουλίου Συλλόγου Μαιών/των Πάτρας και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Θηλασμού.
«Η μαιευτική βία κατατάσσεται στην έμφυλη βια γιατί αφορά μόνο τις γυναίκες. Δε θα μπορούσα να φανταστώ έναν άνδρα να του λένε απλά ‘’άνοιξε τα πόδια σου’’ και χωρίς ενημέρωση και συναίνεση να να προβαίνουν σε ιατρικές πράξεις που αφορούν τα γεννητικά του όργανα και να μη του επιτρέπεται να αντιδρά. Αδυνατώ επίσης να φανταστώ έναν άνδρα να γεννάει και να του λέμε εκείνη την ώρα ‘’σκάσε ‘η σπρώξε τώρα και μη μιλάς’’. Πόσο δε, να φανταστώ έναν άντρα να πηγαίνει για μια εξέταση που αφορά τα γεννητικά του όργανα και να δέχεται σεξουαλική παρενόχληση σε μια τόση ευαίσθητη στάση και στιγμή από τον επιστήμονα που έχει εμπιστευτεί. Δυστυχώς, στη χώρα μας, είναι δομημένη η γυναικολογική-μαιευτική βία στην καθημερινή πράξη και δεν την αναγνωρίζουμε εύκολα. Μπορείτε να πάτε εσείς για μια απλή γυναικολογική εξέταση και να μη γνωρίζετε τα πρωτόκολλα που διέπουν την λήψη των συγκεκριμένων υπηρεσιών υγείας και δυστυχώς να εξελιχθούν τα πράγματα με τρόπο που να σας κάνει να νιώθετε άσχημα. Φανταστείτε και τα άτομα της κοινότητας των ΛΟΑΤΚΙ, τι συμπεριφορές μπορεί να δεχθούν κατά την απλή γυναικολογική εξέταση του pap test».
«Σημαντικό είναι επίσης ότι δεν γνωρίζουμε όταν πάμε να γεννήσουμε τα παιδιά μας, τι δικαιώματα έχουμε γιατί κανένας δε μας ενημέρωσε και κανένας δε μας ζήτησε και τη συναίνεση», εξηγεί η ίδια.
Τα χαρακτηριστικά του φαινομένου
Η κα Νούσια μας λέει ότι στο εξωτερικό τα πράγματα διαφέρουν αρκετά. Για παράδειγμα στην Αγγλία που βρέθηκε η ίδια για εκπαιδευτικούς σκοπούς, σε οποιαδήποτε γυναικολογική εξέταση δεν επιτρέπεται η είσοδος σε κανέναν όταν μπαίνει μέσα η γυναίκα. Η ίδια θυμήθηκε επίσης ένα περιστατικό στην ίδια χώρα με μια μουσουλμάνα γυναίκα, η οποία δεν ένιωθε άνετα να εξεταστεί από άντρα γιατρό και έπειτα από ερώτηση του ίδιου, την ανάλαβε μια ομόφυλή της.
«Έχετε δει πώς συμπεριφερόμαστε μέσα στα νοσοκομεία στις μετανάστριες;» μας ρωτά, ενώ σε δικό μας ερώτημα για το αν είναι ένα φαινόμενο ταξικό απαντά καταφατικά. «Αλλιώς θα συμπεριφερθούμε σε μια γυναίκα υπουργού, αλλιώς σε μια μετανάστρια που ήρθε να γεννήσει, δε γνωρίζει τη γλώσσα και δε θέλει να βγάλει τα ρούχα της ή τη μαντίλα της μπροστά σε άντρες».
«Δε σεβόμαστε ιδιαίτερα τη γυναίκα κατά την γυναικολογική παρακολούθηση, την τρομοκρατούμε εύκολα κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης και κάνουμε αναίτιες παρεμβάσεις κατά τον τοκετό», τονίζει η ίδια και προσθέτει «παρατηρείται δε, ότι και οι δεχόμενες τις υπηρεσίες υγείας στρεσάρουν ή κατηγορούν με μεγαλύτερη συχνότητα τους επαγγελματίες υγείας στη χώρα μας, γιατί ίσως δεν θέλουν να μοιραστούν καμία ευθύνη ενός δυσάρεστου γεγονότος που μπορεί να συμβεί, ενώ σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες ή στην Αμερική έχουν άλλη κουλτούρα και στάση».
«Στην Ελλάδα έχουμε έλλειψη ενημέρωσης τόσο προς τις γυναίκες και τι πρέπει να περιμένουν ή πώς πρέπει να παρακολουθούνται, ποια είναι τα δικαιώματά τους, όσο και προς τους επαγγελματίες υγείας. Να γνωρίζουν τα δικαιώματa της ασθενούς, αλλά και τα δικά τους, να υπάρχει η ενημέρωση και η συναίνεση για οποιαδήποτε πράξη. Χρειαζόμαστε επιμόρφωση πάνω στο θέμα της μαιευτικής βίας εκατέρωθεν».
Οι μορφές της μαιευτικής βίας είναι η λεκτική παραδείγματος χάρη με τη φράση «θα πεθάνει το μωρό σου αν δεν το ξεγεννήσουμε τώρα», η ψυχολογική και η σωματική.
Η μαιευτική βία εμφανίζεται σε ένα ευρύ φάσμα και περιλαμβάνει τα ακόλουθα μεταξύ άλλων:
- Κολπικές εξετάσεις χωρίς συναίνεση
- Αναγκαστική καισαρική τομή
- Σεξουαλικά σχόλια ή σεξουαλική επίθεση κατά τη διάρκεια εξετάσεων ή διαδικασιών
- Εκφοβισμός σε ιατρικές διαδικασίες
- Αποτυχία λήψης συναίνεσης
- Το να σας φέρονται/μιλούν με ασέβεια και/ή χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η αυτονομία
Μορφή «χιονοστιβάδας» παίρνουν οι αναίτιες καισαρικές στην Ελλάδα
Ένα χαρακτηριστικό της μαιευτικής βίας είναι και οι αναίτιες καισαρικές στην Ελλάδα, η οποία καταγράφει ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά αυτής της μορφής τοκετού. Σε αυτή την περίπτωση συναντάται η λεκτική βία με τη μορφή της χειραγώγησης, προκειμένου να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες πιο άμεσα.
Χαρακτηριστικό είναι ότι έχει επιβληθεί πρόστιμο από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας στη χώρα μας για τις αναίτιες καισαρικές. «Εγώ είχα συναντήσει ως πρόεδρος του παρατηρητηρίου τον υπεύθυνο που είχε στείλει ο Οργανισμός και μου είχε πει ‘’πρέπει να πάτε εσεις οι μαίες να εκπαιδευτείτε πάλι και να εκπαιδευτείτε στον τοκετό στο σπίτι, για να μειωθούν αυτές οι καισαρικές’’», μας λέει η κα Νούσια.
Το παρατηρητήριο μαιευτικής βίας
Το παρατηρητήριο μαιευτικής βίας, είναι το 9ο αδελφό παρατηρητήριο στον κόσμο και δημιουργήθηκε το 2017 με τη συμβολή της εκπροσώπου της Χιλής, η οποία βρέθηκε στην Ελλάδα.
Μια ομάδα γυναικών άρχισε να ασχολείται και να προβάλλει το νοσηρό αυτό φαινόμενο. Το ovohellas, ιχνηλατούσε τη μαιευτική βία στις αναίτιες- επί τον πλείστον- παρεμβάσεις που δεχόντουσαν οι γυναίκες που λάμβαναν μαιευτική ή γυναικολογική φροντίδα, τόσο κατά την διάρκεια γυναικολογικής ή μαιευτικής εξέτασης , όσο και στα μαιευτήρια όταν γεννούσαν.
«Είναι πολλές γυναίκες εκεί έξω που έχουν βιώσει μια αναίτια καισαρική, μια αναίτια παρέμβαση ή μια σεξουαλική παρενόχληση».