Αρθρογραφεί στο TheOpinion η Αναστασία Λίτινα, Επίκουρη Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Μακεδονίας
«Στις 15 Σεπτεμβρίου 2023 διοργανώσαμε, με την ερευνητική μου ομάδα, διαδικτυακή ημερίδα με τίτλο “Interventions to address the economic and social effects of the COVID-19 pandemic» (Παρεμβάσεις με στόχο την αντιμετώπιση των οικονομικών και κοινωνικών συνεπειών της πανδημίας του COVID-19).
Η ημερίδα παρουσίασε τα αποτελέσματα ενός ερευνητικού προγράμματος με στόχο τη μελέτη και ανάλυση διαφόρων στοιχείων κουλτούρας ενός κοινωνικού συνόλου στην εξάπλωση της πανδημίας του κορονοϊού στα πλαίσια της Ευρώπης.
Η ως άνω επιστημονική ημερίδα εντάσσεται στο ερευνητικό πρόγραμμα «COVID-CULT: Οι Καθοριστικοί Παράγοντες της Κουλτούρας στην Εξάπλωση του COVID-19», το οποίο αποτελεί ένα χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα διάρκειας 21 μηνών από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.) στο πλαίσιο της 4ης Προκήρυξης της Δράσης «Επιστήμη και Κοινωνία» με τίτλο «Παρεμβάσεις προς αντιμετώπιση των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19». Φορέας υλοποίησης του έργου ήταν το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (επιστημονικά υπεύθυνη: Επίκουρη Καθηγήτρια Αναστασία Λίτινα). Η ερευνητική ομάδα απαρτίζεται από τους Παπαστάθη Κωνσταντίνο (Επ. Καθηγητής ΑΠΘ), Γκαβρέση Δέσποινα, (μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Λουξεμβούργου), Μαυρόπουλο Γεώργιο (μεταδιδακτορικό ερευνητή στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας), Τσίτου Σοφία (μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας).
Κεντρικός ομιλητής υπήρξε ο εξέχων οικονομολόγος Jörg Baten του Πανεπιστημίου Tübingen. Η ημερίδα επικεντρώθηκε σε μεθόδους ανάλυσης των οικονομικών και πολιτισμικών παραγόντων εξάπλωσης του COVID-19.
Κεντρικός σκοπός της διεξαχθείσας ημερίδας υπήρξε η συνάντηση επιστημόνων διαφόρων πανεπιστημίων της Ελλάδας και του εξωτερικού, ώστε να συζητηθούν ο ρόλος των οικονομικών και πολιτισμικών παραγόντων που επηρέασαν τη διάδοση του ιού εντός των γεωγραφικών ορίων της Ευρώπης.
Τέτοιοι παράγοντες είναι η εμπιστοσύνη στους Εθνικούς και Ευρωπαϊκούς πολιτικούς θεσμούς (π.χ. πολιτικά κόμματα, κοινοβούλιο, πολιτικοί), η διαπροσωπική εμπιστοσύνη (κοινωνικό κεφάλαιο), ο βαθμός ενσωμάτωσης των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, οι οικογενειακοί δεσμοί ως δομικό στοιχείο μιας κοινωνίας, και ο βαθμός θρησκευτικότητας.
Ενώ η πλειονότητα των Ευρωπαϊκών χωρών έλαβε παρόμοιας έντασης μέτρα περιορισμού της διασποράς του ιού, όπως απαγόρευση κυκλοφορίας (lockdowns), κλείσιμο σχολείων κ.α., ωστόσο ο ρυθμός μετάδοσης καθώς και τα ποσοστά θανάτων απέκλιναν σημαντικά μεταξύ των χωρών. Αυτή η παρατήρηση αποτέλεσε την αφορμή της συγκεκριμένης έρευνας.
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που δυνάμει θα μπορούσαν να εξηγήσουν τις παρατηρούμενες αποκλίσεις, όπως ο βαθμός συμμόρφωσης των πολιτών στα μέτρα και η ποιότητα του συστήματος υγείας, κ.α. Η ερευνά μας, ωστόσο, εστίασε κυρίως στις πολιτισμικές διαφορές και τον βαθμό που αυτές επηρέασαν τόσο την διασπορά του ιού όσο και την θνησιμότητα, χωρίς συγχρόνως να αγνοεί και τους λοιπούς προαναφερθέντες παράγοντες τους οποίους ενσωματώσαμε στην ανάλυσή μας.
Τα αποτελέσματά της έρευνας επιβεβαίωσαν την ύπαρξη συσχέτισης μεταξύ των στοιχείων κουλτούρας και της διάδοσης του ιού στην Ευρώπη. Τα στοιχεία αυτά της κουλτούρας φαίνεται ότι οδηγούν σε ουσιαστικές ανισότητες στη συχνότητα εμφάνισης και διάδοσης του ιού, γεγονός που υποδηλώνει ότι αυτοί οι καθοριστικοί παράγοντες θα πρέπει να βρεθούν στο επίκεντρο της έρευνας ως εργαλείο πολιτικής αντιμετώπισης πιθανών μελλοντικών πανδημιών.
Μια σαφής καταγραφή των παραγόντων που είναι καθοριστικοί για την εξάπλωση μιας πανδημίας είναι ένα απαραίτητο βήμα για την επιτυχημένη αντιμετώπιση τους στο μέλλον και την υιοθέτηση των κατάλληλων μέτρων πολιτικής, που δεν θα υιοθετούνται οριζόντια και αδιακρίτως, αλλά θα λαμβάνουν υπόψη τους τις διαπολιτισμικές διαφορές».
Λεπτομέρειες για την ερευνητική ομάδα και τα επιστημονικά άρθρα καθώς και το πρόγραμμα της ημερίδας διατίθενται στον παρακάτω σύνδεσμο (https://sites.google.com/view/covidprojectelidek/home).