Θα ήθελα πολύ να μπω στο μυαλό του ανθρώπου που αποφάσισε να εισβάλλει στις 5.30 τα ξημερώματα σε ένα σπίτι για να κατασχέσει τα υπάρχοντα ενός οφειλέτη.
Μιλάμε για μια πράξη (το να σπας την πόρτα ξένου σπιτιού χαράματα) που παραπέμπει σε άλλες εποχές, σκοτεινές και προφανώς δεν εμπεριέχει καμία «ουσία» αλλά μόνον εκδικητικότητα και βία. Αυτό ως πρώτο σχόλιο για την υπόθεση της εισβολής στο σπίτι της Ιωάννας Κολοβού χθες τα ξημερώματα.
Φυσικά η δημοσιοποίηση του γεγονότος της επιχείρησης κατάσχεσης μέρους της περιουσίας της συνταξιούχου δημοσιογράφου έφερε αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που η «φάμπρικα» των δανείων επιθυμεί στην Ελλάδα. Ο κόσμος εξοργίστηκε, αλληλέγγυοι πολίτες απέτρεψαν την διαδικασία κατάσχεσης συρρέοντας κατά χιλιάδες και η κουβέντα περί του «νόμιμου και του ηθικού» στο φλέγον ζήτημα των υπερχρεωμένων νοικοκυριών και των απλήρωτων δανείων επανήλθε, απλώς με τους δανειοδότες σε θέση αμυνόμενου – και δικαίως.
Δεν είναι δυνατόν σε αυτή τη χώρα να μην μπορεί να βρεθεί ένας τρόπος μακροχρόνιας και βιώσιμης αποπληρωμής χρεών 10 και 15 χιλιάδων ευρώ. Είναι ανήκουστο. Τι να περιμένεις όμως από ένα τραπεζικό σύστημα που «βολεύεται» όταν τα πρώτα χρόνια ο δανειολήπτης αδυνατεί να καλύψει τις υποχρεώσεις του; Ειδικά στις κάρτες είναι απίστευτο να χρωστάς 1.000 ευρώ από αγορές μέσα σε έναν μήνα και με τον λογαριασμό που εκδίδεται να σου ζητά η τράπεζα… 114 ευρώ ελάχιστη καταβολή. Σαν να σου λέει «δημιούργησε χρέος». Γιατί το κάνει; Γιατί οι τόκοι στις κάρτες ξεπερνούν το 15% ετησίως. Τα ζορισμένα νοικοκυριά βολεύονται, οι κάρτες φουσκώνουν και μετά από λίγα χρόνια οι τράπεζες έχουν πάρει πίσω τα χρήματα τους στο διπλάσιο και… έχουν ακόμα λαμβάνειν χιλιάδες ευρώ από τους υπέρογκους τόκους.
Σε αυτό το κομμάτι οι πολίτες είναι ανυπεράσπιστοι. Βλέπουν το εισόδημα τους να μειώνεται, την ακρίβεια να γιγαντώνεται, τον σύγχρονο τρόπο ζωής να δημιουργεί επίπλαστες ανάγκες και τα δάνεια και οι κάρτες, με οποιουσδήποτε όρους, φαντάζει η μόνη λύση.
Θα μου πείτε: μικρά παιδιά είναι οι πολίτες; Ηλίθιοι είναι οι πολίτες; Ναι, πολλές φορές, ως τέτοιοι λειτουργούμε οι περισσότεροι κι αυτό είναι ένα βαθύτερο πρόβλημα της κοινωνίας και του πολιτισμού μας και έχει να κάνει με την Παιδεία μας (άλλη συζήτηση αυτή).
Να ξεκαθαρίσω εδώ κάτι: το να υπερασπίζεσαι το δικαίωμα της κάθε μικρής δανειολήπτριας να μην της κατασχέσουν τα βάζα και τα έπιπλα από το ΜΟΝΑΔΙΚΟ σπίτι που κατέχει (και της το πήρανε κι αυτό), δε σημαίνει πως είσαι εναντίον των κατασχέσεων γενικά και αόριστα. Φυσικά αν κάποιος χρωστάει μεγάλα ποσά και πεισματικά δεν πληρώνει, κάποια στιγμή πρέπει να πέσει στα χέρια του νόμου. Υπάρχουν επιχειρηματίες που το κάνουν κατ εξακολούθηση. Υπάρχουν πολλοί πολιτικοί που το κάνουν. Το φανερώνουν τα ετήσια πόθεν έσχες τους. Δεν είναι δυνατόν τα κόμματα να χρωστούν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ σε δάνεια, μεγάλες επιχειρήσεις (και ΜΜΕ) να τυγχάνουν ευεργετικών ρυθμίσεων, χαριστικών νόμων και θαλασσοδανείων και η κάθε Ιωάννα Κολοβού να πρέπει για 15.000 ευρώ χρέος να χάνει σπίτι αξίας 100.000 ευρώ που βγαίνει σε δημοπρασία για 84.000 και το παίρνει εταιρεία αγνώστων στοιχείων με αντικείμενο το Airbnb. Ποιος ελέγχει την νομιμότητα; Πώς μπορεί κάποιος να βρει το δίκιο του όταν είναι φτωχός και μόνος και έχει να αντιμετωπίσει πολυπληθή δικηγορικά γραφεία και δαιμόνιες εισπρακτικές εταιρείες;
Είναι απαραίτητο, λοιπόν, να παρέμβει η πολιτεία και να προστατέψει όσους είναι τόσο εκτεθειμένοι. Το κράτος οφείλει να βάλει ένα πλαφόν: καμία πρώτη κατοικία δεν μπορεί και δεν πρέπει να κατασχεθεί. Κανένα δάνειο 10-15 χιλιάδων ευρώ δεν είναι δυνατόν να μην μπορεί να διακανονιστεί (ας χρηματοδοτήσει το κράτος ένα πόσο των τόκων). Οι νόμοι περί κατασχέσεων είναι ξεκάθαρα μνημονιακοί. Τους ψήφισαν με το πιστόλι στον κρόταφο οι κυβερνώντες της τελευταίας δεκαετίας υπό την πίεση των Ευρωπαίων δανειστών μας. Τώρα, όμως, ήρθε η ώρα για αλλαγές υπέρ των πιο αδύναμων και εναντίον των ασύδοτων ισχυρών. Δεν μπορεί να γίνει αλλιώς.
Τις νομοθετικές αλλαγές αυτές οφείλουν οι πολιτικοί να τις κάνουν άμεσα, όχι μόνο γιατί είναι ηθικά σωστές. Οφείλουν και πρέπει να τις κάνουν και για να διαφυλάξουν «το τομάρι» τους. Αν είναι λίγο έξυπνοι θα το πράξουν άμεσα γιατί ο κόσμος έφτασε στα όριά του. Είναι προκλητική η επίδειξη πλούτου των περισσότερων υπουργών. Είναι αδιανόητη η ευκολία που δανειοδοτούνται, επιδοτούνται, στήνουν εταιρείες και παίρνουν προγράμματα, αγοράζουν σπίτια εκατομμυρίων και μετοχές. Δεν είναι χαζός ο κόσμος. Βλέπει και κατανοεί. Παρακολουθεί στο ελληνικό «τζετ σετ» αεριτζήδες να χρωστάνε εκατομμύρια και να κάνουν ζωή χαρισάμενη στη Μύκονο παρέα με πολιτικούς. Κάποια στιγμή θα αντιδράσουν και θα πάρει πολλούς η μπάλα.
Υ.γ.: Το να χρωστάς και να μην πληρώνεις είναι άτιμο πράγμα και μπορεί «να με κάνει Τούρκο». Έχει συμβεί να δω άνθρωπο που μου πήρε δανεικά και μετά έκανε τον Κινέζο, να τρώει ψάρια σε ταβέρνα και ήθελα να πάω από πάνω του και να του πάρω το πιάτο. Όχι για τα λεφτά αλλά για την αναισθησία και γιατί «με ξεγέλασε».
Θεωρώ πως οι περισσότεροι άνθρωποι έτσι είμαστε. Έχουμε έναν ηθικό κώδικα που λέει πως τα δανεικά πρέπει να επιστρέφονται. Είναι ιερή πράξη η οικονομική βοήθεια αλλά προϋποθέτει φιλότιμο και μπέσα αλλιώς καταντάει απάτη.
Αν, λοιπόν, ένας άνθρωπος έχει πάρει δανεικά για να αγοράσει σπίτι, να στηρίξει την επιχείρησή του, να αποκτήσει ρευστότητα μια χρονιά που στερήθηκε το εισόδημά του, τότε οφείλει να τα επιστρέψει στο ακέραιο, πώς να το κάνουμε…
Από εκεί και πέρα, όμως, μπαίνουν πολλά στη συζήτηση. Είναι άλλο να έχεις πάρει δάνειο για να βάλεις ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι σου και ενώ πληρώνεις χρόνια τις δόσεις, να δυσκολευτείς μια χρονιά και άλλο να έχεις πάρει δάνειο για να δικαιολογήσεις το σπίτι στο Παρίσι και να μην έχεις δώσει ούτε μία δόση στην τράπεζα (η οποία κάνει το κορόιδο γιατί ξέρει πως είσαι υπουργός). Καταλάβατε, νομίζω. Δεν είναι ανάγκη να πούμε ονόματα.
