Η παραγωγή της Εταιρείας Θεάτρου αντίqρηση «Οθέλλος/Πορνογραφία», σε διασκευή και σκηνοθεσία Γιάννη Λεοντάρη, συνεχίζεται στο Θέατρο Τ έως τις 16 Απριλίου.
Η παράσταση «Οθέλλος/Πορνογραφία», μια νέα προσέγγιση του σαιξπηρικού «Οθέλλου», εστιάζει και αναδεικνύει έναν σημαντικό πυρήνα του έργου: τις γυναικοκτονίες της Δυσδαιμόνας και της Αιμιλίας.
«Οποιαδήποτε γυναίκα βρεθεί μπροστά στη βία που υφίσταται κάποια άλλη γυναίκα, θα ήθελα να αρχίσει να “ουρλιάζει”», επισημαίνει, μεταξύ άλλων, η Κατερίνα Παπανδρέου στο TheOpinion, ενσαρκώνοντας τον ρόλο της Αιμιλίας στο εν λόγω θεατρικό.
Κατερίνα, σίγουρα τα παιδιά των γιατρών δεν γίνονται όλα γιατροί. Το ίδιο ισχύει και με των δικηγόρων. Αλλά μήπως, σε αυτήν την περίπτωση, το «μήλο έπεσε κάτω απ’ τη μηλιά»;
Δεν ξέρω πώς θα είχε εξελιχθεί η ζωή μου… Αναπόφευκτα έπαιξε ρόλο το ότι μεγάλωσα, ζώντας μέσα σ’ ένα θέατρο, με μια μαμά ηθοποιό κι έναν μπαμπά θεατρολόγο.
Παρόλα αυτά κι ο αδερφός μου εκεί μεγάλωσε και δεν έκανε αυτήν τη δουλειά. Οπότε, κάτι είναι απ’ αυτούς και κάτι από ‘μένα.
Τι δυσκολίες συναντώνται σε μια τέτοια συνύπαρξη;
Τώρα, πια, δεν έχω δυσκολίες. Τα τελευταία χρόνια, δηλαδή, υπάρχει πολύ μεγάλη συμφιλίωση από πλευράς μου. Γιατί από την πλευρά του παιδιού είναι, συνήθως, οι δυσκολίες. Τουλάχιστον, στη δική μου περίπτωση, αυτό ίσχυε.
Τα πρώτα χρόνια υπήρχαν, σίγουρα, πολλά δικά μου κόμπλεξ, θέματα που έπρεπε να λύσω· πόσο αξίζω, πόσο δεν αξίζω, πόσο το κάνω αυτό επειδή το κάνουν οι γονείς μου, πόσο το θέλω εγώ στ’ αλήθεια… Είχα πολλά τέτοια συμπλέγματα, που έπρεπε να διαπραγματευτώ στην ψυχοθεραπεία μου.
Από ‘κεί και πέρα, αυτό που είχα από μικρή ανάγκη, ήταν να φύγω· μια ανάγκη να φύγω και μακριά από τους γονείς μου, οι οποίοι στη Θεσσαλονίκη είναι γνωστοί σε αυτόν τον χώρο. Στην Αθήνα όχι και τόσο, τουλάχιστον στους ανθρώπους της δικής μου ηλικίας. Οπότε ένιωθα πιο «ελεύθερη».
Θεωρώ ότι ήταν μέρος της διαδικασίας. Εξαρχής ήμουν κάθετη με το ότι θέλω να ασχοληθώ με αυτό, αλλά θέλω και να φύγω μακριά από ‘δώ. Δεν είναι μονόδρομος, δεν πιστεύω, δηλαδή, ότι έτσι πρέπει να γίνεται. Απλώς η δική μου ψυχοσύνθεση δεν «σήκωνε» τη συνύπαρξη τότε.
Δηλαδή οι λόγοι που σε οδήγησαν να φύγεις από τη Θεσσαλονίκη, ήταν αποκλειστικά όλα όσα μου ανέφερες; Γιατί, πλέον, ερχόμαστε αντιμέτωποι και με τις ευκαιρίες που δεν υπάρχουν…
Τότε ήμουν πολύ μικρή, πριν καν σπουδάσω θέατρο, για να ξέρω για τις ευκαιρίες. Κι οι γονείς μου δεν μπήκαν ποτέ στη διαδικασία να μου πουν τι να κάνω ή να μην κάνω σε σχέση με τη δουλειά. Οπότε, δεν είχα κάποιου είδους τέτοια ενημέρωση.
Και με τους δικούς μου να έχουν ζήσει τη δουλειά, πολλά χρόνια, στο Θέατρο Αμαλία, ίσα ίσα την είδα από πολύ μεγάλη ασφάλεια στη Θεσσαλονίκη. Την ανασφάλεια της δουλειάς την έμαθα ούσα, πια, ηθοποιός.
Από τη Θεσσαλονίκη έφυγα, αφενός για τους λόγους που σου είπα κι αφετέρου γιατί και με την ίδια την πόλη δεν τα πήγαινα πολύ καλά σε εκείνη τη φάση της ζωής μου.
Τώρα, όμως, δεν σου λείπει;
Η αλήθεια είναι ότι είμαι από τους Θεσσαλονικείς, που αγαπούν την Αθήνα. Ανήκω σε αυτήν την κατηγορία. Αναγνωρίζω την ομορφιά, που βλέπουν όλοι εδώ. Εμένα για δικούς μου, προσωπικούς λόγους, η Θεσσαλονίκη με «έπνιγε» πολύ.
Από τότε, όμως, που έκανα παιδί -τώρα, τον τελευταίο χρόνο- συνέβη κάτι πολύ απρόσμενο και ξαφνικά άρχισε να μ’ αρέσει η Θεσσαλονίκη. Από τότε, δηλαδή, που άρχισα να έρχομαι με τη Δανάη, κάτι έγινε… Είναι τα καρότσια, που κυλάνε πιο εύκολα στο κέντρο; Είναι κάτι πρακτικό ή υποσυνείδητο, που με συνδέει με την παιδική μου ηλικία; Κάπως την αγάπησα πάλι.
Ήρθε, λοιπόν, το «πλήρωμα του χρόνου» και μαζί του κι εσύ, με το έργο «Οθέλλος/Πορνογραφία». Το οποίο είναι, εν μέρει, σαιξπηρικό;
Είναι αμιγώς σαιξπηρικό. Απλώς έχει «κοπεί» σε τέσσερις χαρακτήρες. Η ματιά του κειμένου είναι επικεντρωμένη στο θέμα της έμφυλης βίας και, στο τέλος, της γυναικοκτονίας. Αλλά, όλα αυτά, δίνονται μέσα από τα λόγια του Σαίξπηρ.
Δεν έχει γίνει κάποια κειμενική παρέμβαση. Ο Γιάννης ο Λεοντάρης είδε στο πρωτότυπο κείμενο του Σαίξπηρ ότι υπάρχει ένας χώρος, πολύ έντονος, για αυτό το ζήτημα. Διαβάζοντάς το, πια, σήμερα, με άλλα μάτια από αυτά που το διάβαζαν πριν κάποια χρόνια, ενδεχομένως να μπορείς να εστιάσεις στο κείμενο χωρίς να κάνεις προσθήκες.
Μέσα από τον λόγο και τον ρόλο του Ιάγου, υπάρχει μια επιμονή και μια εστίαση στο σώμα της γυναίκας, στις συμπεριφορές της, σε πράγματα που είναι μη μεμπτά. Αλλά όταν έρχεται ένα πρίσμα δηλητηριασμένο κι επικεντρώνεται εκεί, αυτά αρχίζουν και διαστρεβλώνονται. Υπό αυτήν την έννοια γίνονται κάποιου είδους «πορνογραφικό» υλικό, χωρίς να είναι. Κι αρχίζει μετά ένα γαϊτανάκι βίας, από κάτι που ήταν απολύτως αθώο και δεν έχρηζε καν λόγου. Η δηλητηριασμένη σκέψη των ανθρώπων είναι ένα σύγχρονο φαινόμενο.
Είναι ένα ζήτημα, που μας ταράζει. Εσύ με τον όρο «γυναικοκτονία», είσαι «συμφιλιωμένη»; Από την άποψη του ότι γίνεται λόγος για θέματα -συμπεριλαμβανομένου κι αυτού- που δεν τα αποκαλούμε με το όνομά τους. Θα τον πεις;
Α 100%, φυσικά! Γυναικοκτονία το λένε. Το στηρίζω και θα το φωνάξω στον δρόμο, αν χρειαστεί.
Θεωρώ ότι δεν είναι κάτι που συμβαίνει περισσότερο, τα τελευταία χρόνια, από ό, τι συνέβαινε. Είναι κάτι που, πλέον, του δίνεται χώρος να ειπωθεί με το όνομά του, να βγει στο «φως» κι αυτές οι ιστορίες να μας απασχολούν. Πιστεύω ότι, κάπως, δεν μας απασχολούσαν. Τώρα, μέσα σε όλο αυτό, έρχεται η στιγμή που το ζήτημα έχει τον χώρο του στη ζωή μας και διεκδικεί τη λύση του.
Σε έχει επηρεάσει ως προς το υποκριτικό κομμάτι; Στον τρόπο απόδοσης του ρόλου σου;
Συνειδητά όχι, δεν θα το έλεγα. Στο έργο παίζω την Αιμιλία, η οποία κι αυτή δολοφονείται. Είναι η δεύτερη γυναικοκτονία, που συμβαίνει.
Ο ρόλος μου, στο τέλος της παράστασης, έχει μια «ενεργό δράση». Και παίζοντας, ένιωσα -χωρίς να το έχω κατά νου- ότι φέρω, σε αυτήν τη σκηνή, κάτι από αυτό που θα ήθελα να φέρει οποιαδήποτε γυναίκα βρεθεί μπροστά σε κάτι τέτοιο. Οποιαδήποτε γυναίκα βρεθεί μπροστά στη βία που υφίσταται κάποια άλλη γυναίκα, θα ήθελα να αρχίσει να «ουρλιάζει».
Γνωρίζω και την αγάπη σου για τα βιβλία, το διάβασμα και τον…«Βιβλιοφάγο».
Αυτό το εγχείρημα ξεκίνησε, καθαρά, μέσα στην καραντίνα. Τότε μου ήρθε η ιδέα κι η επιθυμία, και υπήρχε ο χρόνος να το υλοποιήσω.
Η αγάπη μου για τη λογοτεχνία είναι κάτι, που με συνοδεύει από πολύ πολύ μικρή. Αυτό που αγαπώ και στο θέατρο, είναι ο λόγος. Με συγκινούν τα κείμενα, πολλών ειδών. Οπότε, τότε που βρέθηκε αυτός ο χρόνος και ο χώρος, είπα: «Γιατί όχι»;
Μου φαίνεται μακρινή, αλλά ήταν μια περίοδος που είχαμε πολλή ανάγκη από τέτοια πράγματα. Έτσι ξεκίνησε κι είχε μια απρόσμενη πορεία. Ούτε που τη φανταζόμουν την ανταπόκριση, θεωρούσα ότι είναι κάτι για πιο περιορισμένο κοινό.
Μου στέλνουν και με ρωτάνε, γιατί δεν το συνεχίζω. Αλλά δεν θέλω να το υπόσχομαι, όσο δεν είμαι σίγουρη ότι μπορώ. Γιατί η πραγματικότητα, με τις δουλειές να τρέχουν και με ένα μωρό, δεν είναι πολύ φιλική προς ένα podcast ηχογραφημένο μέσα στο σπίτι.
Στη συγκεκριμένη προσέγγιση του Γιάννη Λεοντάρη, τι ήταν αυτό που επιβεβαίωσε την επιλογή σου;
Ο Γιάννης ο Λεοντάρης από μόνος του αλλά και η ομάδα –ο Γιώργος, η Αιμιλία κι ο Νικόλας- ήταν για εμένα πάρα πολύ μεγάλο δώρο. Πέρασα υπέροχα! Ίσως είναι και το σημαντικότερο να υπάρχουν ευγένεια, σεβασμός, αγάπη, ηρεμία, χώρος… Πράγματα που ακούγονται κλισέ, δεν είναι. Είναι πολύ απαραίτητα και αναγκαία.
Πέρα από αυτά, είναι και η προσέγγιση του Γιάννη. Δεν έχω δουλέψει ξανά μαζί του, αλλά, έχοντας δει παραστάσεις του, κάτι ψυχανεμιζόμουν. Έχει μια δική του μεθοδολογία, έχει ένα σύστημα που προσεγγίζει το κείμενο. Κι ήταν τόσο ωραίο, μετά από καιρό, να βρεθώ με έναν σκηνοθέτη που έχει μέθοδο.
Κι όταν τα πράγματα είναι τόσο περιορισμένα, έχεις πολύ μεγάλη ελευθερία. Μπορεί να ακούγεται οξύμωρο αυτό, αλλά όταν υπάρχει μια μεθοδολογία κι ένα σύστημα πολύ συγκεκριμένο να ακολουθήσεις, με σαφείς οδηγίες, εκεί μέσα μπορείς να «παίξεις μπάλα» πολύ ελεύθερα. Ο Γιάννης μας το έδωσε αυτό. Θα ‘θελα πάρα πολύ να ξαναδουλέψω έτσι. Είναι ένας τρόπος, που σου αποκαλύπτει το κείμενο με χώρους τους οποίους δεν τους είχες φανταστεί.
Αποκλείει τελείως τη φιλολογική ανάλυση που, συνήθως, συμβαίνει στο θέατρο. Δηλαδή, να κάτσουμε να συζητήσουμε για τους ρόλους, να διαβάσουμε, να αναλύσουμε… Είναι φοβερό πώς, όλες αυτές οι παραγωγικές σκέψεις για τους ρόλους και τις σχέσεις, συμβαίνουν χωρίς να τις έχεις περάσει από μια εγκεφαλική ανάλυση.
Βρίσκεσαι και σε ένα ακόμα θεατρικό, στην Αθήνα…
Ναι. Έχουμε μια ομάδα, την RMS MATAROA, με την οποία παρουσιάζουμε φέτος την παράσταση «ΤΑΝΚ/Όλη Νύχτα Εδώ». Έχει να κάνει με τα πενήντα χρόνια από την εξέγερση του Πολυτεχνείου και τη σκηνοθετεί ο Μάνος ο Βαβαδάκης.
Πήραμε παράταση και είμαστε πολύ χαρούμενοι γι’ αυτό, γιατί έχει πάρα πολύ θετική ανταπόκριση. Και θα ξεκινήσουμε ξανά με μια αντι-επετειακή παράσταση την 21η Απριλίου, συμβολικά.
Αυτή η δουλειά, που είναι επίσης χειροπιαστή αλλά με έναν άλλον τρόπο, μας έδειξε ότι ο κόσμος έχει πολλή ανάγκη να ακούει για αυτά τα ζητήματα, για αυτά τα αιτήματα που, κάπως, παραμένουν ανεκπλήρωτα. Για αυτές τις δύο δουλειές είμαι πολύ χαρούμενη φέτος!
Πληροφορίες
«Οθέλλος/Πορνογραφία», σε διασκευή και σκηνοθεσία Γιάννη Λεοντάρη
Θέατρο Τ (Αλεξάνδρου Φλέμινγκ 16, Θεσσαλονίκη)
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Σάββατο 13/4 στις 21.15, Κυριακή 14/4 στις 19.00, Δευτέρα 15/4 στις 21.15, Τρίτη 16/4 στις 21.15
Εισιτήρια: 15€ κανονικό, 13€ φοιτητών & άνω των 65, 10€ ΑμεΑ – ανέργων – πολυτέκνων & ομαδικά άνω των 8 ατόμων, 8€ ατέλειες
Ηλεκτρονική προπώληση εισιτηρίων: more.com
Τηλέφωνο κρατήσεων: 231 085 4333
Διάρκεια: 105’ (χωρίς διάλειμμα)
Η παράσταση «Οθέλλος/Πορνογραφία» πραγματοποιείται με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού
Το Θέατρο Τ είναι προσβάσιμο σε αναπηρικά αμαξίδια
Δεν επιτρέπεται η είσοδος μετά την έναρξη της παράστασης
Ταυτότητα παράστασης
Απόδοση – Σκηνοθεσία: Γιάννης Λεοντάρης
Σκηνικά: Η ομάδα
Κοστούμια: Αιμιλία Βάλβη
Μουσική – Σχεδιασμός ηχητικού περιβάλλοντος: Βασίλης Μαντζούκης
Σχεδιασμός φωτισμών: Νίκος Βλασόπουλος
Βοηθός σκηνοθέτη: Αγγελική Λεοντάρη
Βίντεο παράστασης: Γιάννης Λεοντάρης
Φωτογραφίες: Εβίτα Σκουρλέτη
Γραφιστικός σχεδιασμός: Βίκτωρ Γκουντάρας, Hervik Studio
Επικοινωνία – Προβολή: Λία Κεσοπούλου
Οργάνωση παραγωγής: Δόμνα Χουρναζίδου
Παραγωγή: Εταιρεία Θεάτρου αντίqρηση
Διανομή (με αλφαβητική σειρά)
Αιμιλία Βάλβη (Δυσδαιμόνα)
Γιώργος Κριθάρας (Οθέλλος)
Νικόλας Μαραγκόπουλος (Ιάγος)
Κατερίνα Παπανδρέου (Αιμιλία)
*Με την επίδειξη του εισιτηρίου, έχετε 10% έκπτωση στο ουζερί «Το Πλατανάκι» ακριβώς απέναντι από το Θέατρο Τ
**Ιδιωτικός χώρος Parking ακριβώς δίπλα από το Θέατρο Τ (3€ η πρώτη ώρα, +1€ για κάθε επόμενη ώρα)