Η θεατρική μεταφορά του μυθιστορήματος του Γιάννη Καλπούζου «Σέρρα – Η Ψυχή του Πόντου» επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη, στο Θέατρο ΑΥΛΑΙΑ, από 3 Φεβρουαρίου και για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων.
Η θεατρική συνάντηση της Χρύσας Παπά με το έργο του Γιάννη Καλπούζου «Σέρρα – Η Ψυχή του Πόντου» προέκυψε κάπως «μεταφυσικά», όπως η ίδια εξηγεί στο TheOpinion: «Το 2019 κουβέντιαζα με τον Σωτήρη τον Χατζάκη, για να κάνουμε μια δουλειά. Πάλι σαν performance, μόνη μου ή με δύο άτομα. Κάποιους μήνες πριν είχα αγοράσει το βιβλίο αυτό. Ήμουν σε περιοδεία και, πραγματικά, περίμενα να τελειώσει η παράσταση, να γυρίσω στο ξενοδοχείο και να κάτσω να διαβάσω, να δω τι γίνεται παρακάτω.
Εκείνη την περίοδο, λοιπόν, που κουβέντιαζα με τον Σωτήρη τον Χατζάκη, τον σκηνοθέτη, βρέθηκα σε μια συνάντηση, τυχαία, με τον συγγραφέα. Και φυσικά του μίλησα πολύ ένθερμα και με πάθος για το έργο. Μου είπε ότι το είχε κάνει μονόλογο και με ρώτησε αν θέλω να το διαβάσω. Και λέω στον Σωτήρη: “Έχει έρθει αυτό στα χέρια μου”. Και “ερωτευτήκαμε” κι οι δυο το κείμενο. Ήταν μια προτροπή του σύμπαντος. Δεν είχα σκοπό να κάνω το “Σέρρα”. Συναντήθηκα με τον συγγραφέα και μου είπε “Πάρε και δες το”».
Κι αν κορονοϊός και η καραντίνα στάθηκαν τροχοπέδη, ο περασμένος Οκτώβριος σηματοδότησε την επίσημη έναρξη ενός επιτυχημένου κύκλου παραστάσεων, έχοντας αποσπάσει τη θερμή αποδοχή κοινού και κριτικών.
«Σέρρα – Η Ψυχή του Πόντου»: Μία ηθοποιός, δώδεκα ρόλοι
H ταλαντούχα ηθοποιός εξομολογείται ότι είχε εξαρχής έγνοια για το πώς θα αποδοθεί το θεατρικό, καθώς πρόκειται για μία απαιτητική παράσταση τόσο ως προς το τεχνικό όσο κι ως προς το συναισθηματικό κομμάτι. «Με πολλή δουλειά, πιστεύω, ότι γίνονται τα πράγματα. Έκανα 3-4 μήνες πρόβα. Το δούλεψα πάρα πολύ αυτό το έργο μέσα μου», καταλήγει.
Με αφετηρία, λοιπόν, την ιστορία των Ποντίων, το έργο «Σέρρα – Η Ψυχή του Πόντου» αφορά στον άνθρωπο από όπου κι αν κατάγεται. Αναφέρει η Χρύσα Παπά στο TheOpinion: «Στο έργο είμαι η Λεμονιά. Αφηγούμενη, επί σκηνής, την ιστορία του πατέρα μου, του Γαληνού Φιλονίδη, το διάστημα από το 1915 έως το 1962, περνάω από την αφήγηση στον ρόλο. Βλέπουμε δώδεκα ανθρώπους, που εμφανίζονται αρκετές φορές ο καθένας. Και περνάω από την αφήγηση στον ρόλο και από τον ρόλο στην αφήγηση. Αυτό γίνεται με υποκριτικούς τρόπους, δεν αλλάζω κοστούμια. Μία είναι η αλλαγή, σε πολύ συγκεκριμένο σημείο. Συμβαίνει κάτι “μεταφυσικό”. Και δεν το λέω εγώ, γιατί εκείνη την ώρα εκτελώ και ερμηνεύω. Αυτή είναι η αίσθησή μου τέσσερις μήνες, τώρα, που παίζω στην Αθήνα, αλλά και από όσα μου έχουν πει οι θεατές.
Κάνω, επομένως, μία διαδρομή της ιστορίας του πατέρα μου, υποδυόμενη δώδεκα διαφορετικούς ρόλους· και άντρες και γυναίκες και παιδιά και Έλληνες και Ρώσους… Είναι μία ιστορία που συμπεριλαμβάνει τη σφαγή των Αρμενίων, τη Γενοκτονία των Ποντίων και τα βασανιστήριά τους μετά τη Σοβιετική Ένωση. Το έργο δεν το απευθύνω μόνον σε όσους έχουν ποντιακή καταγωγή, είναι πανανθρώπινο. Είναι μια ερωτική και οικογενειακή ιστορία που εκτυλίσσεται μέσα σε αυτά τα χρόνια, και βλέπουμε τα ιστορικά γεγονότα και πώς αυτά επηρεάζουν τη ζωή αυτών των ανθρώπων. Όταν έχουμε να κάνουμε με πόλεμο και εξορίες, φυσικά αυτό επηρεάζει την επιβίωσή τους, την ερωτική και οικογενειακή τους ζωή».
«Είμαι ευγνώμων στον Γιάννη Καλπούζο»
Ποια τα σχόλια, όμως, που απέσπασε η ίδια η ηθοποιός από τον συγγραφέα του ομώνυμου μυθιστορήματος, ο οποίος επιμελήθηκε και τη θεατρική διασκευή του έργου;
«Είναι από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές μου. Μου έχει δείξει τεράστια εμπιστοσύνη και αγάπη, χωρίς να γνωριζόμαστε. Είμαι ευγνώμων στον Γιάννη Καλπούζο για αυτόν τον λόγο. Μου ‘χει πει σπουδαία λόγια. Το ότι μου εμπιστεύτηκε αυτό το έργο, με “κλειστά” μάτια, είναι για μένα το πιο μεγάλο δώρο και πρόσημο.
Βέβαια, κι εμείς σεβαστήκαμε το έργο, αλλά μας σεβάστηκε και ο συγγραφέας σε πράγματα που έπρεπε να τροποποιήσουμε για την οικονομία του χρόνου», παραδέχεται η Χρύσα Παπά στο TheOpinion.
«Χωρίς την τέχνη ο άνθρωπος γίνεται αγρίμι»
Με τις αντιδράσεις των ηθοποιών να συνεχίζονται αναφορικά με το προσοντολόγιο, όπως αυτό ορίζεται με το νέο Προεδρικό Διάταγμα, η Χρύσα Παπά, ως μία ακόμα εκπρόσωπος του κλάδου, επισημαίνει για την αναγκαιότητα και τον καταλυτικό ρόλο της τέχνης:
«Χωρίς την τέχνη ο άνθρωπος γίνεται αγρίμι. Αν δεν υπήρχε η τέχνη, σκέψου πώς θα ‘ταν ένας άνθρωπος αν μόνον ξυπνούσε, πήγαινε να δουλέψει και να βγάλει χρήματα, να επιβιώσει, να γυρίσει, να κοιμηθεί ή οτιδήποτε κάνει στη ζωή του. Χωρίς, όμως, να ακούει μουσική, να διαβάζει ένα βιβλίο, να βλέπει ένα έργο ή μια ταινία ή θέατρο, χωρίς να πάει να χορέψει, χωρίς…να υπάρχει τέχνη! Η εικόνα που δημιουργώ στο κεφάλι μου είναι ένα άγονο έδαφος. Επίσης, είναι γεγονός ότι η τέχνη αφυπνίζει. Μας κάνει να ανοίξουμε τα μάτια μας.
Στη δική μου την παράσταση, η τελευταία φράση του έργου είναι “Διαλέγω τους ανθρώπους ανεξαρτήτως φυλής”. Το “ανεξαρτήτως φυλής”, εάν το διευρύνουμε, σημαίνει ανεξαρτήτως από το τι οικονομική κατάσταση έχει ο άλλος, τι φύλο είναι, τι σεξουαλική προτίμηση έχει, από που κατάγεται… Με ενδιαφέρει ο άνθρωπος, λέει η τελευταία φράση.
Όταν, λοιπόν, η τέχνη αφυπνίζει και μας κάνει να ξανανιώθουμε, να γεμίζουμε συναισθήματα, μίσος, θυμό, αγάπη, χαρά, τρυφερότητα, δεν είναι πολύ ευχάριστο όταν η κοινωνία μας ωθεί να γίνουμε ρομπότ άψυχα· μία μάζα, για να μπορούμε να είμαστε πιο εύκολα διαχειρίσιμοι. Σε όλο αυτό, έρχεται κι ένα Διάταγμα που μας δείχνει ότι θέλει απολύτως να μας υποτιμήσουν. Και να υποτιμήσουν την τέχνη μας. Δεν γίνεται στο εξωτερικό να μας σέβονται περισσότερο από όσο μας σέβονται στη χώρα μας».
Πληροφορίες
«Σέρρα – Η Ψυχή του Πόντου»
Θέατρο ΑΥΛΑΙΑ (Τσιμισκή 136, Πλατεία ΧΑΝΘ)
Παραστάσεις: 3, 4, 5 & 10, 11, 12 & 24, 25, 26 Φεβρουαρίου 2023
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Παρασκευή και Σάββατο στις 21:00, Κυριακή στις 19:00
Εισιτήρια: 16€ κανονικό, 14€ φοιτητικό – ανέργων – ΑμεΑ
Προπώληση εισιτηρίων: Ταμείο Θεάτρου ΑΥΛΑΙΑ (Τ: 2310 230013), viva.gr
Διάρκεια: 90 λεπτά
Συντελεστές
Συγγραφέας και θεατρική διασκευή: Γιάννης Καλπούζος
Σκηνοθεσία: Σωτήρης Χατζάκης
Φωτισμοί: Αντώνης Παναγιωτόπουλος
Σύνθεση – Μουσική επιμέλεια: Ματθαίος Τσαχουρίδης
Σκηνικά – Κοστούμια: Έρση Δρίνη
Χοροδιδασκαλία: Στέφανος Σιδηρόπουλος
Φωτογραφία αφίσας: Πάνος Βλασόπουλος
Φωτογραφίες παράστασης: Αγγελική Κοκκοβέ
Γραφιστική επιμέλεια – Video Editing: Μαίρη Μούσα
Προβολή – Δημόσιες Σχέσεις στο Αυλαία: Γιάννης Δαλάκας
Παραγωγή: Sifa Production
Ερμηνεύει: η Χρύσα Παπά
