Αρθρογραφεί στο TheOpinion, ο Σάκης Τζακόπουλος, ανεξάρτητος δημοτικός σύμβουλος Θεσσαλονίκης.
Το τελευταίο χρονικό διάστημα ο χώρος του Α.Π.Θ., στο κεντρικότερο σημείο της Θεσσαλονίκης γίνεται πεδίο σύγκρουσης διαφόρων σωμάτων της αστυνομίας με φοιτητές. Έτσι το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της χώρας μας, το οποίο για δεκαετίες συμβάλλει στην εκπαίδευση και την έρευνα, με τους δεκάδες χιλιάδες φοιτητές και το επιστημονικό και ερευνητικό του προσωπικό έχει αποκοπεί παντελώς από την λειτουργία της πόλης μας,, εμφανιζόμενο διαρκώς μόνο σαν χώρος βίας.
Ο χώρος του ΑΠΘ εδώ και μια εικοσαετία έχασε τον ρόλο του και μετατράπηκε σε μαύρη τρύπα στην λειτουργία της πόλης. Σε όλο τον κόσμο τα campus των πανεπιστημίων είναι ανοιχτά για τους πολίτες και αποτελούν χώρους αναψυχής και πρασίνου. Στην πόλη μας όμως αποτελεί μια περίκλειστη έκταση, που θέλεις διαβατήριο για να την επισκεφθείς και τις βραδινές ώρες δεν μπορείς να περάσεις ούτε από τους περιμετρικούς δρόμους και ειδικά από την Παμεπιστημίου και την Νέα Εγνατία αφού γίνονται συνέχεια φασαρίες.
Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’80 οι εξωτερικοί χώροι του ΑΠΘ ήταν προσβάσιμοι στους Θεσσαλονικείς όλες τις ώρες του 24ώρου, χωρίς τον φόβο να δεχτούν επίθεση. Σήμερα ο μόνος τρόπος να διασχίσει κανείς την περιοχή είναι να υπάρχει συνεχής και αποτελεσματική αστυνόμευση. Ακόμη και η πρόσβαση σε φοιτητές γίνεται μόνο μέσω σημείων ελέγχου. Σίγουρα παραβατικότητα υπάρχει, όπως υπάρχει και σε όλη την πόλη. Πρέπει να την αντιμετωπίσουμε αναγνωρίοντάς την πρώτα και μετά να ανοίξει η συζήτηση κατά πόσον πρέπει να αποδοθούν και πάλι οι χώροι στο ευρύ κοινό
Τι φταιει για αυτήν την κατάσταση και το κλείσιμο αυτού του χώρου για τους πολίτες; Πριν χρόνια μας είπαν ότι με αυτήν την απομόνωση θα διώξουν τις ταραχές και τις καταλήψεις. Σήμερα βλέπυμε αστυνομία να μπαίνει στους χώρους με την λεγόμενη Πανεπιστημιακή αστυνομία και να κάνει καθημερινά οδομαχίες με φοιτητικές οργανώσεις. Οι φοιτητές όμως είναι κάποια απ’ τα παιδιά μας και δεν πρέπει να χαρακτηρίζονται ταραχοποιά στοιχεία αλλά είναι στοιχεία μιας άλλης αντίληψης για την δημοκρατία και δεν αποδέχονται την καταστολή σαν μέτρο επίλυσης των προβλημάτων που έχουν δημιουργηθεί.
Αποτελεί πάγια αρχή κάθε πολιτείας που σχεδιάζει στην καταπολέμηση της εγκληματικότητας, μια περιοχή να είναι ανοικτή σε όλο τον κόσμο. Να μπορούν δηλαδή να περπατούν οι πολίτες στην περιοχή αυτή. Αυτό αποτελεί από μόνο του μια μορφή επιτήρησης και προστατεύει το χώρο. Όταν λειτουργεί έτσι ο χώρος αποθαρρύνεται η όποια εγκληματική συμπεριφορά. Για να γίνει αυτό χρειάζεται να γίνει ανασχεδιασμός του αστικού χώρου με υποδομές που μπορούν να ενισχύσουν την παραμονή στο χώρο αλλά και ενίσχυση της φυσικής παρουσία μέσα από νέες δραστηριότητες (αναψυχής, πολιτισμικές, εκπαιδευτικές, κτλ.). Αυτά αποτελούν και την ασφαλιστική δικλείδα επιτυγχάνοντας τον στόχο για την μείωση των ευκαιριών για έγκλημα, μετριάζουν τον φόβο του εγκλήματος αλλά γίνεται καλύτερη και η καθημερινότητα των βασικών χρηστών (φοιτητών, προσωπικού κλπ).
Λίγα ή τίποτα από τα παραπάνω δεν εφαρμόστηκαν στο ΑΠΘ τα τελευταία χρόνια. Ή μάλλον ακολουθήθηκε μια απλή και βασική πολιτική με την θεώρηση του χώρου σαν ¨πόλη κάστρο¨ μέσα στην Θεσσαλονίκη. Υπάρχουν εδώ και χρόνια ελάχιστες δυνατότητες δραστηριότητας φοιτητών και εργαζομένων μετά το τέλος των καθημερινών τους υποχρεώσεων. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να διατηρείται ο χώρος του πανεπιστημίου κλειστός στον πολύ κόσμο αφού περνάει μια «εικόνα κάστρου» σε όλους τους Θεσσαλονικείς, οι οποίοι όχι μόνο δεν βρίσκουν κανένα λόγο να επισκεφτούν το ΑΠΘ αλλά βρίσκουν αρκετούς λόγους ώστε να το αποφεύγουν.
Χρειάζεται σήμερα μια μεγάλη αλλαγή πλεύσης, που πρέπει να ξεπερνάει το ναι και όχι «στην αστυνομία στα πανεπιστήμια», με πρώτο στόχο ένα μελλοντικό πανεπιστήμιο ανοικτό σε όλους. Να επανασχεδιαστεί λοιπόν ο ρόλος του για να γίνει ένα πανεπιστήμιο για τους φοιτητές, τους εργαζόμενους και όλους τους Θεσσαλονικείς. Όποιος το επιχειρήσει αυτό θα πετύχει τη μείωση της εγκληματικότητας αλλά κυρίως θα αποκαταστήσει την εικόνα του ΑΠΘ που έχει πληγεί βάναυσα από την πολιτική (αν)ασφάλειας που ακολουθείται.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση και ο Δήμος Θεσσαλονίκης πρέπει να σχεδιάσουν και να λειτουργήσουν υποδομές για την προσβασιμότητα σ’ αυτό το χώρο του ΑΠΘ. Αυτό πρέπει να γίνει με βάση:
- τον κατάλληλο σχεδιασμό των κτιρίων και του περιβάλλοντος χώρου με σκοπό την βελτίωση της δυνατότητας επιτήρησης από τους χώρους φύλαξης.
- την ενθάρρυνση της ψυχαγωγικής δραστηριότητας με την δημιουργία νέων πάρκων, χώρων πολιτισμού, χώρων άθλησης, κ.ά.
- την βελτίωση όμως και των υφιστάμενων χώρων που συμβάλλουν κι αυτοί προς αυτή την κατεύθυνση.
- την εξασφάλιση επαρκούς φωτισμού και τη διατήρηση της καθαριότητας του χώρου.
- την διατήρηση καλής αισθητικής του τοπίου και των κτιρίων με την αποκατάσταση κάθε βανδαλισμού και γκράφιτι.
Πρέπει να μεταμορφωθεί η «πόλη κάστρο» σε μία ανοιχτή πόλη μέσα στην λειτουργία της Θεσσαλονίκης.
Αυτά πρέπει να προτείνει και να σχεδιάσει με το κράτος ο Δήμος Θεσσαλονίκης. Αλλά αν οι υπεύθυνοι του κράτους δεν τα δεχτούν τότε πρέπει η πόλη να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την μετακίνηση του ΑΠΘ σε άλλο χώρο εκτός του κέντρου.
Πρέπει γρήγορα η πόλη μας να απεγκλωβιστεί και να λειτουργήσει μέσα και γύρω απ’ αυτήν περιοχή.