Οι δρόμοι των τρακτέρ και τα… «αδιέξοδά» τους
Στην Διευθυνση Τροχαίας Θεσσαλονίκης μετράνε δυνάμεις και κεφάλια για το πώς θα βγουν οι βάρδιες για τις κινητοποιήσεις των αγροτών
theopinion
Τέτοια εποχή οι περισσότεροι οδεύουν προς παραλίες και βουνά, ωστόσο στην Διευθυνση Τροχαίας Θεσσαλονίκης μετράνε δυνάμεις και κεφάλια για το πώς θα βγουν οι βάρδιες για τις κινητοποιήσεις των αγροτών στη ΔΕΘ, σε ένα μήνα περίπου…
Ποιοι δρόμοι θα κλείσουν, πόσα τρακτέρ χωράνε, πού μπορεί να ανακοπεί, αν χρειαστεί, κομβόι αγροτικών οχημάτων κι άλλα τέτοια επιχειρησιακά σπαζοκεφαλιάζουν τους αξιωματικούς της ΕΛ.ΑΣ. Φέτος λόγω ΟΠΕΚΕΠΕ η “υποδοχή” αναμένεται να είναι ανάλογη του πρόσφατου θορύβου και του… μεγέθους των επιδοτήσεων. Για την ιστορία, από το 1975 μέχρι σήμερα, οι Έλληνες αγρότες έχουν βγει επανειλημμένα σε εθνικές οδούς με τις φωνές να αντηχούν από τα χωριά και τον κάμπο μέχρι τις πόλεις και το Μαξίμου, διεκδικώντας ένα καλύτερο μέλλον. Ωστόσο λίγα πράγματα και ίσως για… λίγους έχουν πάει καλύτερα.
Χαμηλές τιμές, υψηλό κόστος παραγωγής
Το 1975, η Ελλάδα μόλις είχε βγει από τη χούντα, και η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή προσπαθούσε να σταθεροποιήσει τη χώρα. Οι αγρότες, αντιμέτωποι με χαμηλές τιμές για τα προϊόντα τους και υψηλό κόστος καυσίμων, ξεκίνησαν διαμαρτυρίες, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα. Έκλεισαν δρόμους όπως η Εθνική Οδός Θεσσαλονίκης-Αθηνών, απαιτώντας καλύτερες τιμές για το βαμβάκι και τα σιτηρά, καθώς και επιδοτήσεις για το πετρέλαιο. Η αγροτική παραγωγή εκείνη την εποχή ήταν ακόμα σημαντικό κομμάτι της ελληνικής οικονομίας, αλλά οι πρώτες ρωγμές φάνηκαν. Η έλλειψη εκσυγχρονισμού και οι χαμηλές αποδόσεις οδήγησαν σε στασιμότητα.
Μέχρι και λάστιχα τρακτέρ τρύπησαν
Τη δεκαετία του 1980, με το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου στην εξουσία, οι αγρότες συνέχισαν να διεκδικούν. Το 1981, μετά την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, ήλπιζαν σε καλύτερες μέρες, αλλά η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) έφερε νέες προκλήσεις. Οι κινητοποιήσεις κλιμακώθηκαν, με αποκλεισμούς δρόμων στη Θεσσαλία και τη Μακεδονία, όπως στην Εγνατία Οδό και την Εθνική Οδό Λάρισας-Τρικάλων. Ζητούσαν υψηλότερες επιδοτήσεις, προστασία από τις εισαγωγές και μείωση του κόστους παραγωγής. Η αγροτική παραγωγή παρέμεινε σταθερή, αλλά η εξάρτηση από τις επιδοτήσεις της ΕΟΚ άρχισε να διαμορφώνει έναν κλάδο που βασιζόταν περισσότερο στα κοινοτικά κονδύλια παρά στην ανταγωνιστικότητα.
Αναθεώρηση ΚΑΠ
Το 1990, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας υπό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη αντιμετώπισε κι αυτή τις διαμαρτυρίες που κορυφώθηκαν το 1991, με μπλόκα σε κεντρικούς δρόμους, όπως η Εθνική Οδός Αθηνών-Θεσσαλονίκης στη Λάρισα. Ζητούσαν αφορολόγητο πετρέλαιο, καλύτερες τιμές για το βαμβάκι και τα εσπεριδοειδή, και αναθεώρηση της ΚΑΠ, που θεωρούσαν ότι ευνοούσε τις βόρειες χώρες της ΕΕ. Η παραγωγή παρέμενε υψηλή σε προϊόντα όπως το βαμβάκι και το ελαιόλαδο, αλλά η έλλειψη υποδομών οδήγησε σε σταδιακή μείωση της ανταγωνιστικότητας.
Αποζημιώσεις και εισαγωγές
Η δεκαετία του 2000, με το ΠΑΣΟΚ του Κώστα Σημίτη και αργότερα τη Νέα Δημοκρατία του Κώστα Καραμανλή, είδε νέες κινητοποιήσεις. Το 2005, οι αγρότες έστησαν μπλόκα σε όλη τη χώρα, από τον Έβρο μέχρι την Κρήτη, κλείνοντας δρόμους όπως η Εθνική Οδός Πατρών-Πύργου και η Εγνατία Οδός. Ζητούσαν αποζημιώσεις για τις ζημιές από φυσικές καταστροφές, μείωση του ΦΠΑ στα αγροτικά εφόδια και καλύτερη διαχείριση των επιδοτήσεων. Η αγροτική παραγωγή άρχισε να δείχνει σημάδια κάμψης, καθώς οι μικροί παραγωγοί δεν μπορούσαν να ανταγωνιστούν τις εισαγωγές από χώρες με χαμηλότερο κόστος. Το 2009, με την οικονομική κρίση να χτυπά την πόρτα, διαμαρτυρήθηκαν ξανά, κλείνοντας δρόμους και κοβοντας την Ελλ΄άδα στα δύο, απαιτώντας στήριξη για να επιβιώσουν στην κρίση.
Μνημόνια και… ξερό ψωμί
Η περίοδος 2010-2019 ήταν ιδιαίτερα δύσκολη. Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ αντιμετώπισαν έντονες κινητοποιήσεις. Το 2010 έκλεισαν και πάλι εθνικές οδούς, ζητώντας μείωση της φορολογίας και προστασία από τις φθηνές εισαγωγές. Το 2016, με τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, οι κινητοποιήσεις κλιμακώθηκαν, με τρακτέρ να κατακλύζουν την Αθήνα και να μπλοκάρουν δρόμους όπως η Εθνική Οδός Λαμίας-Λάρισας. Διαμαρτύρονταν για την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών και τη φορολόγηση των επιδοτήσεων. Η αγροτική παραγωγή συνέχισε να φθίνει, καθώς η κρίση περιόρισε τις επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες και η γραφειοκρατία καθυστερούσε τις πληρωμές.
Κλιματική κρίση χωρίς υποδομές
Το 2020 και μετά, με τη Νέα Δημοκρατία του Κυριάκου Μητσοτάκη στην κυβέρνηση, οι αγρότες έκαναν παύση λόγω πανδημίας και το 2022 στήθηκαν μπλόκα στη Θεσσαλία και τη Μακεδονία. Ζητούσαν αφορολόγητο πετρέλαιο, επιδοτήσεις για το ρεύμα και αποζημιώσεις για τις καταστροφές από τις πλημμύρες του 2021. Το 2024 είχαμε επανάληψη των κινητοποιήσεων για το υψηλό κόστος παραγωγής, την καθυστέρηση αποζημιώσεων από τις πλημμύρες του 2023 στη Θεσσαλία και την «ανεφάρμοστη» ΚΑΠ. Η κυβέρνηση απάντησε με μέτρα όπως η επιστροφή του ΕΦΚ στο πετρέλαιο και εκπτώσεις στο αγροτικό ρεύμα, αλλά οι αγρότες τα χαρακτήρισαν «ψίχουλα».
Στη φετινή διοργάνωση της ΔΕΘ θα συνεχιστούν οι κινητοποιήσεις, ενδεχομένως με την ίδια κατάληξη αυτών του παρελθόντος, χωρίς δέσμευση για δομικές αλλαγές και μόνιμες διευκολύνσεις, ώστε να μην συρρικνώνεται κάθε χρόνο όλο και περισσότερο η παραγωγή ελληνικών προιόντων και ταυτόχρονα να μεγενθύνεται η εισαγωγή ξένων προιόντων και μάλιστα στα… βασικά προϊόντα
@karapanagiotidu
