Παγκόσμια ημερά νερού η Τετάρτη που μας πέρασε, 22 Μαρτίου και γράφει ο Eduardo Galeano:
«Είμαστε από νερό.
Η ζωή ανάβλυσε από το νερό. Τα ποτάμια είναι το αίμα που τρέφει τη γη και από νερό είναι τα κύτταρα που μας σκέφτονται, τα δάκρυα που μας κλαίνε και η μνήμη που μας θυμάται.
Η μνήμη μάς αφηγείται πως οι έρημοι του σήμερα ήταν τα δάση του χθες και πως η ξηρασία στον κόσμο ήταν κάποτε υγρασία, εκείνους τους μακρινούς καιρούς όπου το νερό και η γη δεν ήταν κανενός και ανήκαν σε όλους». (Οι μέρες αφηγούνται)
Κάπου ανάμεσα σε βαρύ «εθνικό» πένθος μετά το έγκλημα στα Τέμπη, εν μέσω «συγγνώμης» αλλά όλοι φταίμε και «βάλτε όλοι πλάτες» να τη βγάλουν καθαρή οι άφταιχτοι, γίνονται μεθοδεύσεις για την έμμεση ιδιωτικοποίηση του νερού. Ένα ζήτημα για το οποίο δυστυχώς υπάρχει ελλιπής ενημέρωση στον κόσμο κι ενώ παγκοσμίως, όπου αυτό πέρασε απέτυχε παταγωδώς, εδώ η κυβέρνηση μετά τη διάλυση του ΕΣΥ, της παιδείας, της προστασίας της πρώτης κατοικίας, της οικονομίας και της αξιοπρέπειας περνά αμείλικτη σε ακόμη ένα έγκλημα.
Δημιουργήθηκε λοιπόν με την πρωτοβουλία του σωματείου εργαζομένων της ΕΥΑΘ, ένα κίνημα που όλο κι ενισχύεται από δράσεις και ανθρώπινο δυναμικό. Το «Υπερασπίσου το Νερό» επιχειρεί να ενημερώσει τον κόσμο και να αποτρέψει την ιδιωτικοποίηση. Μεγάλος σταθμός των προσπαθειών αυτών σε συνεργασία με τον Σύλλογο Μουσικών Βορείου Ελλάδος είναι η συναυλία της πρώτης Κυριακής του Απρίλη στην Αριστοτέλους με καλεσμένους τον Θανάση Παπακωνσταντίνου, τον Δημήτρη Μυστακίδη, τον Φοίβο Δεληβοριά, το σχήμα της Πριγκηπέσσας, την Φωτεινή Βελεσιώτου και τους Χειμερινούς Κολυμβητές.
Στο πλαίσιο των κινητοποιήσεων αυτών και με αφορμή την παγκόσμια ημέρα νερού εγκαινιάστηκε η έκθεση φωτογραφίας του Δημήτρη Βαβλιάρα «Ιστορίες των Νερών» στο Ινστιτούτο Γκαίτε. Ο Δημήτρης, ένας ταλαντούχος μουσικός με προσωπική δισκογραφία και όμορφες συνεργασίες, είναι πολύ καλός δάσκαλος μουσικής και ξεχωριστός φωτογράφος με διεθνείς επιβραβεύσεις. Έχουμε συναντηθεί αρκετές φορές σε πολύ καλές συγκυρίες και είχαμε την ευκαιρία ακόμη μια φορά, να τα πούμε για το συγκεκριμένο γεγονός και όχι μόνο.
Πριν πόσο καιρό και πώς προέκυψαν οι Ιστορίες των Νερών;
Πριν περίπου δύο χρόνια ξεκίνησα τις Ιστορίες των Νερών. Όλες τις φωτογραφίες τις βγάζω στη λίμνη Πολυφύτου, πιο συγκεκριμένα στο Πλατανόδασος Ρυμνίου, εκεί στη γέφυρα που ενώνει την Αιανή με το Ρύμνιο. Είναι η δεύτερη γέφυρα που υπάρχει στην περιοχή μετά την υψηλή γέφυρα των Σερβίων, που όλοι μάθαμε πλέον και για την επικινδυνότητα της, καθώς είναι έτοιμη να πέσει και άρχισαν εργασίες. Στο μέρος αυτό υπάρχουν πάρα πολλά πουλιά, νομίζω πάνω από διακόσια είδη, εκ των οποίων κάποια είναι σπάνια. Το Πλατανόδασος, μια περίοδο του χρόνου σκεπάζεται από νερό ανάλογα με τη στάθμη της λίμνης που ανεβοκατεβαίνει. Έτσι τμήμα των δέντρων καλύπτεται από νερό δημιουργώντας αυτό το τοπίο. Τις ιστορίες των νερών τις ξεκίνησα, όταν θέλησαν στο μέρος αυτό να κάνουν έναν ΧΥΤΑ και να θάψουν τον αμίαντο από όλη την Ελλάδα. Κίνηση την οποία τελικά αποτρέψαμε δημιουργώντας ένα κίνημα ΑΝΤΙΧΥΤΑ, στο οποίο πήραν μέρος και οι επιστήμονες της περιοχής που βοήθησαν πάρα πολύ.
Μπορούμε να μιλάμε για νικηφόρο αγώνα;
Ναι και βλέπουμε ότι δεν υπάρχουν χαμένοι αγώνες. Αυτό που θέλουν να περάσουν στον κόσμο ότι εντάξει, κάναμε τον αγώνα μας, ας χάσουμε, τουλάχιστον αγωνιστήκαμε, δεν είναι καθόλου έτσι. Υπάρχουν αγώνες που κερδίζονται. Και ουσιαστικά στους αγώνες που χάνονται, όσοι παλεύουμε είμαστε κερδισμένοι. Είδαμε όμως ότι εδώ στην περιοχή αν δεν αντιδρούσαμε το κακό θα ήταν αναπόφευκτο τόσο για εμάς, όσο και για τη Βέροια που ποτίζεται ο κάμπος. Αλλά και για τη Θεσσαλονίκη, που υδρεύεται από μας θα ήταν εξαιρετικά κακό.
Είναι δεδομένο ότι κανένα στοιχείο επικινδυνότητας δεν τους αποτρέπει από τα οικονομικά οφέλη. Το βλέπουμε στην περίπτωση του ΧΥΤΑ, στις Σκουριές, στο Βόλο, η ίδια αιτία και για το έγκλημα στα Τέμπη.
Όχι δεν τους σταματά τίποτα. Κι είναι τώρα ο αγώνας τώρα κατά της ιδιωτικοποίησης το νερού, στο πλαίσιο του οποίου έγινε και η έκθεση φωτογραφίας των «Ιστοριών του Νερού» στη Θεσσαλονίκη. Από τη στιγμή που δεν διστάζουν να θάψουν αμίαντο σε μια λίμνη που θα μολύνει όλο το ευρύτερο περιβάλλον και θα δηλητηριάσει τον κόσμο, πόσο μάλλον δεν θα φοβηθούν να δώσουν σε ιδιώτη το νερό.
Και φαίνεται ότι δεν τους απασχολεί ούτε όλο αυτό το κύμα οργής που έχει ξεσπάσει το τελευταίο καιρό, προχωρώντας ακάθεκτα σε μια έμμεση ιδιωτικοποίηση που παγκοσμίως όπου εφαρμόστηκε απέτυχε.
Ακριβώς. Απέτυχε και μάλιστα σε πιο οργανωμένες χώρες από την Ελλάδα. Στη Γερμανία και στη Γαλλία που είχε ιδιωτικοποιηθεί το νερό, έγινε πάλι κρατικό. Φαντάσου λοιπόν, αφού απέτυχε εκεί και δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν ακόμη και δηλητηριάσεις, εδώ σε μας που συμβαίνουν όλα αυτά τι έχει να γίνει.
Όπως είπαμε κατ’ ιδίαν, η συμμετοχή σου στον αγώνα κατά του ΧΥΤΑ είχε κάποιο αντίκτυπο, κάποιο κόστος σε προσωπικό επίπεδο. Μήπως όμως τελικά όποιος δεν φοβάται να κάνει εχθρούς, τελικά έχει περισσότερους φίλους στη ζωή του και ανθρώπους ουσιαστικότερα δίπλα του να συμπορεύονται από κοινού; Συν ότι παίρνοντας θέση απέναντι στα πράγματα νιώθεις μέσα σου ήρεμος.
Για μένα δεν υπάρχει κόστος. Δεν το βλέπω ότι χάνεις κάτι. Μπορεί να χάσεις τη δουλειά σου, να κάνεις εχθρούς. Το αληθινό κόστος όμως ενός ανθρώπου είναι όταν χάνει την αξιοπρέπειά του, όταν γίνεται πιόνι, όταν δεν μιλάει. Εκεί όπου αγωνίζεται, όταν δεν φοβάται, δεν υπάρχει κανένα κόστος. Ίσα ίσα γίνεται πιο χαρούμενος κι έρχεται πιο κοντά στη φύση του. Η φύση του ανθρώπου δεν είναι να υπηρετεί κάποιον άλλον με σκυμμένο κεφάλι.
Κι έχουμε και την τέχνη μας να απαντούμε, να αντιστεκόμαστε δημιουργικά στη ζοφερή καθημερινότητα σε εποχές μάλιστα που το σύστημα την απαξιώνει όσο ποτέ.
Η τέχνη είναι σαν το κερασάκι στην τούρτα σε ό,τι αφορά τους αγώνες. Δεν φτάνει από μόνη της αλλά ούτε και περισσεύει. Είναι ενθαρρυντικό ότι τελευταία όλο και περισσότεροι καλλιτέχνες μιλούν και βγαίνουν στους δρόμους, κάτι που είχαμε χρόνια να το δούμε. Βγαίνουν από το φυσικό τους χώρο που είναι τα θέατρα και οι συναυλίες κι ενώνονται με τον κόσμο με άλλο τρόπο. Αυτό για μένα είναι και ο σκοπός της τέχνης. Ένα τραγούδι, μια ζωγραφιά μια ωραία φωτογραφία μπορεί να ομορφύνει τον κόσμο αλλά παρόλα αυτά ο καλλιτέχνης πρέπει να είναι με τη φυσική του παρουσία και στους κοινωνικούς αγώνες. Νομίζω ο Δημήτρης Αποστολάκης το έχει διατυπώσει πάρα πολύ καλά αυτό, λέγοντας ότι «καλλιτέχνης δεν γίνεσαι με δύο ώρες πάνω στη σκηνή αλλά με τον τρόπο που ζεις είκοσι τέσσερις ώρες τη μέρα».
Με την «παρέμβαση» του Δημήτρη Αποστολάκη δεν ήταν δυνατόν να μην ανοίξουμε στη κουβέντα μια παρένθεση περί αξιών, προσανατολισμού στη ζωή και κοινωνικής τοποθέτησης απέναντι στα πράγματα. Φέρνοντας παραδείγματα κομβικών επιλογών, όπου καθένας πρέπει ξεκάθαρα να βαδίσει σύμφωνα με τις βασικές προτεραιότητες της ύπαρξής του, συνεχίσαμε συμφωνώντας πως τελικά αυτό που μένει και κάνει τη ζωή πιο όμορφη είναι να κρατάς στη ζωή σου ανθρώπους που μπορείς να μοιράζεσαι τα θεμελιώδη. Ακόμη κι όταν εσύ ο ίδιος δεν μπορείς να ιχνηλατείς ξεκάθαρα τα ζητήματα εντός σου. Τότε συμβαίνει, η τέχνη κάποιες φορές να μιλά μέσα από σένα.
Ξεκίνησα τη φωτογραφία στην προσπάθειά μου να δραπετεύω για λίγο από τη μουσική που ασχολούμουν όλη μέρα. Πήρα τη φωτογραφική περισσότερο για να έχω αφορμή για βόλτα, να βγάζω οτιδήποτε συναντούσα. Και μετά … «την πάτησα!»
Πώς στράφηκε το ενδιαφέρον σου περισσότερο στο ανθρώπινο πρόσωπο; Το έχουμε συζητήσει παλιότερα…
Όλοι οι άνθρωποι με κάποιο τρόπο καταλήγουμε σε αυτό που ασυνείδητα μας οδηγεί το μέσα μας. Όταν αργότερα το ψάξουμε βέβαια δεν είναι τόσο ασυνείδητα όλα. Τόσο στην φωτογραφία όσο και στη μουσική για παράδειγμα, μπορεί μετά από καιρό να καταλάβεις τη βαθύτερη αιτία που λειτούργησες με συγκεκριμένο τρόπο. Έρχεται η κατάλληλη ώρα που αποκωδικοποιείς κάποια πράγματα. ‘Όταν όμως γράφουμε ή φωτογραφίζουμε, επειδή συχνά είναι μια στιγμή φευγαλέα και γρήγορη, μιλά το μέσα μας, δεν μπορούμε να την αντιληφθούμε σε όλο της το βάθος. Η φωτογραφία είναι και σαν ένα είδος ψυχανάλυσης για μένα… κοιτώ κάτι που φωτογράφησα αργότερα κι εκ των υστέρων αντιλαμβάνομαι τι σκεφτόμουν εκείνη τη δεδομένη στιγμή.
Στα της μουσικής τέχνης… Τι είναι πιο επώδυνο, η γέννηση των στίχων ή της μουσικής;
Εγώ η αλήθεια είναι τα δικά μου τραγούδια τα γράφω κατευθείαν στίχο και μουσική μαζί. Αν γράψω τη μουσική πρώτα, δυσκολεύομαι πάρα πολύ, γι’ αυτό και παίρνω στίχους από άλλους σε αυτή την περίπτωση. Αν έχω πάλι έχω το στίχο, για παράδειγμα τελευταία σε ένα τραγούδι που κάναμε με τις «Μικρές Περιπλανήσεις» σε στίχο του φίλου μου του Γιάννη Γιαννακόπουλου, γεννήθηκε η μουσική διαβάζοντάς το. Αλλά το αντίστροφο μου είναι πιο δύσκολο. Βέβαια δεν λειτουργούν όλοι οι καλλιτέχνες με τον ίδιο τρόπο.
Κάθε συγκυρία συνάντησης είναι αφορμή για πνευματική αλληλεπίδραση. Το πιο σημαντικό είναι η προοπτική της αντάμωσης και πάλι. Κάτι σαν ευχή από τη σύντομη κουβέντα με τον Δημήτρη, ήταν που είπαμε πως ιδανικά μέσα μας πρέπει συνειδητό και ασυνείδητο να είναι ταυτισμένα.
Η έκθεση θα παραμείνει ως τις 31 Μαρτίου. Με χαρά επίσης προτείνουμε το υπέροχο λεύκωμά του με τίτλο «Ποιμενικά», το οποίο μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μαλλιάρης Παιδεία και αφορά ουσιαστικά μια καταγραφή της καθημερινότητας των βοσκών που σε κάποια χρόνια λόγω των συνθηκών τείνουν να εκλείψουν. Οι βοσκοί στην ευρύτερη περιοχή της Αιανής έχουν ελεύθερα τα ζώα στα βοσκοτόπια, πορεύονται ανάμεσα στις εποχές μαζί τους, ζώντας και οι ίδιοι σε αρμονική συνύπαρξη με το φυσικό περιβάλλον, επιτρέποντάς τα παράλληλα να θρέφονται με πλούσια βότανα και να μεγαλώνουν φυσιολογικά. Και το φωτογραφικό οδοιπορικό στο λεύκωμα αποτυπώνει με την ευαίσθητη ματιά του καλλιτέχνη την ομορφιά αυτή.
Η βραδιά έκλεισε με μια συζήτηση μεταξύ των ανθρώπων της δράσης «Υπερασπίσου το Νερό». Ο Γιάννης Μήντζιας, ο Περικλής Χατζηνάκος, η Ελίτα Φασούλα και η Αικατερίνη Γεωργιάδου που έχει αναλάβει το δύσκολο έργο της νομικής διεκπεραίωσης στο ΣΤΕ, συζήτησαν και κατατόπισαν τους εθελοντές για τις ανάγκες μέχρι τη μεγάλη συναυλία. Δόθηκε το ραντεβού για το ερχόμενο Σάββατο στο Στέκι Μεταναστ(ρι)ών στη Βαλαωρίτου και οποιοσδήποτε θέλει να συνεισφέρει, είναι κάτι παραπάνω από ευπρόσδεκτος. Για πληροφορίες μπορεί κανείς να απευθυνθεί στη σελίδα του Σωματείου Εργαζομένων της ΕΥΑΘ στο facebook καθώς και στις Ακυβέρνητες Πολιτείες, όπου υπάρχει όλο το υλικό επικοινωνίας και οικονομικής στήριξης της συναυλίας που θα γίνει στις 2 Απριλίου.
Ο δημόσιος χαρακτήρας του νερού βρίσκεται σε κίνδυνο, είναι θέμα δημοκρατίας και καλούμαστε όλοι να δηλώσουμε ενεργοί στον αγώνα υπεράσπισής του.