Πρέσπες: Γραφικά χωριά, ασκηταριά και διεθνές φεστιβάλ μουσικής

«Μνήμες» είναι ο τίτλος της θεματικής του 1ου διεθνούς φεστιβάλ μουσικής Triethnes που ξεκινάει σήμερα στην περιοχή των Πρεσπών. Παραδοσιακοί οικισμοί, επιβλητικά πέτρινα σπίτια, δραστηριότητες στη φύση, διαδρομές και μουσικές που αντλούν έμπνευση από τις μνήμες της περιοχής και αναδεικνύουν παραδοσιακούς τρόπους ζωής και ιστορικές μουσικές περιόδους. Ταξιδεύοντας στις Πρέσπες, τη Μικρή και τη Μεγάλη Πρέσπα.

Ρεπορτάζ: Ντέπυ Χιωτοπούλου (hiotopoulou@gmail.com)

Βορειοδυτικά του νομού Φλώρινας, σε μια απόσταση 50 περίπου χλμ. από την πόλη της Φλώρινας συναντούμε τη Μικρή και Μεγάλη Πρέσπα, δυο λίμνες ανακηρυγμένες από το 1974 ως Εθνικός Δρυμός. Το 1975 ονομάστηκε «Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους» και επίσης η Μικρή Πρέσπα εντάχθηκε στη Συνθήκη Ραμσάρ ως υγροβιοτόπος διεθνούς ενδιαφέροντος.

Το 2009 ο Εθνικός Δρυμός Πρεσπών αντικαταστάθηκε από μια ευρύτερη του 1974 προστατευόμενη περιοχή συνολικής εκτάσεως 327 τ.χλμ. με τον τίτλο «Εθνικό Πάρκο Πρεσπών».

Η λεκάνη των Πρεσπών είναι μοιρασμένη σε τρεις χώρες, την Ελλάδα, την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία. Αρχικά δημιουργήθηκε μια μόνο μεγάλη λίμνη, η Πρέσπα. Στη συνέχεια όμως, κατά τις τελευταίες δεκάδες χιλιάδες χρόνια, οι εναποθέσεις φερτών υλικών από τους χείμαρρους της περιοχής και ειδικότερα εκείνου που διέρχεται από την κοιλάδα του Αγίου Γερμανού, σε συνδυασμό με τη δράση των νερών της μεγάλης λίμνης, δημιούργησαν σιγά-σιγά μια αμμώδη λωρίδα γης που διαχώρισε ένα ρηχό βραχίονα της Πρέσπας, δημιουργώντας τη λίμνη Μικρή Πρέσπα.

Τις δυο λίμνες χωρίζει μια αβαθή λωρίδα αμμώδους εδάφους, μήκους περίπου 4 χλμ. και πλάτους 200-1.000 μέτρων, που όμως επικοινωνούν με μικρή δίαυλο στη θέση Κούλα. Η περιοχή αυτή ονομάζεται Βρωμολίμνη ή Βιρό.

Ένας Δήμος, 12 χωριά

Η περιοχή της Πρέσπας αποτελείται από 12 χωριά ενώ κύριες ασχολίες των 1.300 περίπου μόνιμων κατοίκων είναι η γεωργία, η κτηνοτροφία, η αλιεία ενώ στο κάδρο έχει μπει και ο τουρισμός. Μάλιστα η καλλιέργεια φασολιών κρατάει τα πρωτεία, με τα φασόλια Πρεσπών (πλακέ, γίγαντες, ελέφαντες) να είναι από τις σπεσιαλιτέ της περιοχής που βεβαίως ταξιδεύουν και πέρα των συνόρων.

Έδρα του Δήμου Πρέσπας είναι ο Λαιμός (48 χλμ. από Φλώρινα) χτισμένος σε υψόμετρο 900 μ., και τον οικισμό τον χωρίζει το Παλιόρεμα το οποίο πηγάζει από το όρος Βαρνούντα. Εκβάλλει δε στη Μεγάλη Πρέσπα. Στο Λαιμό εδρεύει η Εταιρία Προστασίας Πρεσπών, η οποία συμβάλλει με πολλαπλές δράσεις στην προστασία της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς σ’ όλη τη λεκάνη της Πρέσπας.

Σε κοντινή απόσταση από το Λαιμό βρίσκεται ο οικισμός Μηλιώνας με πλινθόκτιστα σπίτια και με μετρημένους στα δάκτυλα κατοίκους.

Οι Ψαράδες είναι παραδοσιακός οικισμός στις όχθες της Μεγάλης Πρέσπας και απέχουν 57 χλμ. από τη Φλώρινας και 13 χλμ. από το Λαιμό. Είναι το χωριό απ’ όπου μπορείτε να κάνετε βαρκάδα και να επισκεφτείτε τα ασκηταριά της περιοχής.

Θα δείτε δυο βραχογραφίες, της Παναγίας Δεξιοκρατούσας και της Παναγίας Βλαχερνίτισσας, το ασκηταριό της Μεταμόρφωσης του 13^ου αιώνα, της Μικρής Ανάληψης (15^ος αιώνας), της Παναγίας Ελεούσας (ή Αγίου Πέτρου) όπου θα χρειαστεί να ανεβείτε περίπου 170 σκαλοπάτια, λαξευμένα σε βράχο, απ’ όπου θα απολαύσετε και τη θέα!

Ο Άγιος Γερμανός είναι διατηρητέος οικισμός στα 1.050 μ., και ξεχωρίζει με τα επιβλητικά πέτρινα σπίτια του, την εκκλησία του Αγίου Γερμανού με τοιχογραφίες του 11^ου και 12^ου αιώνα, τον αναπαλαιωμένο νερόμυλο, την εκκλησία του Αγίου Αθανασίου με τοιχογραφίες που χρονολογούνται στο 1816 κλπ.

Στην περιοχή των Πρεσπών προσθέστε και τα χωριά Οξιά, Μικρολίμνη, Λευκώνα, Καλλιθέα, Πλατύ, Πύλη, Βροντερό, Ανταρτικό κλπ.

Το νησάκι του Αγίου Αχίλλειου

Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε και το νησάκι του Αγίου Αχίλλειου, όπου θα φτάσετε περπατώντας την πλωτή πεζογέφυρα, και εκεί, μεταξύ άλλων, θα θαυμάσετε – και βεβαίως θα φωτογραφίσετε- την ομώνυμη Βασιλική, τρίκλιτη του 10^ου αιώνα.

Στον Άγιο Αχίλλειο, εκτός από τη Βασιλική, είναι και η μονή Παναγίας Πορφύρας, τα ερείπια του ναού Αγ. Δημητρίου και της Βασιλικής Αγίων Αποστόλων.

Στο νησάκι λειτουργεί ξενώνας και εστιατόριο. Σχετικά με την πεζογέφυρα, έχει μήκος 630 και πλάτος 3 μέτρα και έχει ονομαστεί γέφυρα Νικολάου Μουτσόπουλου προς τιμήν του Αρχιτέκτονα που έκανε εκτεταμένες ανασκαφές την δεκαετία του ‘60 στο νησί και με το έργο του ανέδειξε την περιοχή των Πρεσπών συνολικότερα.

1ο διεθνές φεστιβάλ μουσικής Triethnes

Ένα τετραήμερο γεμάτο μουσικές, εκδηλώσεις και σεμινάρια θα εξελίσσεται στην περιοχή της Πρέσπας, με αφορμή το 1ο διεθνές φεστιβάλ μουσικής Triethnes.

Συγκεκριμένα, από σήμερα, Πέμπτη 28 έως και την Κυριακή 31 Αυγούστου 2025, στη διασυνοριακή περιοχή των Πρεσπών, το 1ο διεθνές φεστιβάλ μουσικής Triethnes, φέρνει στο προσκήνιο έναν γόνιμο διάλογο ανάμεσα στη σύγχρονη μουσική δημιουργία και την παραδοσιακή μουσική των Βαλκανίων, η οποία έχει κεντρική θέση στο πρόγραμμα, όπως αυτή εκφράζεται στις τρεις χώρες που βρέχονται από τις λίμνες των Πρεσπών, την Αλβανία, την Ελλάδα και τη Βόρεια Μακεδονία.

Η θεματική του φεστιβάλ για το 2025 φέρει τον τίτλο «Μνήμες» και τα πρωτότυπα έργα που δημιουργήθηκαν αντλούν έμπνευση από τις μνήμες της περιοχής, αναδεικνύοντας παραδοσιακούς τρόπους ζωής και ιστορικές μουσικές περιόδους. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη μουσική της Αναγέννησης, καθώς και σε σύγχρονες συνθέσεις που επανερμηνεύουν κλασικά έργα με νέα ματιά.

Οι δράσεις του φεστιβάλ θα πραγματοποιούνται σε πέντε χωριά του Δήμου Πρεσπών (Λαιμός, Άγιος Γερμανός, Πύλη, Άγιος Αχίλλειος, Λευκώνας, Μικρολίμνη) αναδεικνύοντας εμβληματικά σημεία της περιοχής. Η συμμετοχή σε όλες τις εκδηλώσεις και τα σεμινάρια είναι δωρεάν για το κοινό.

Το φεστιβάλ πραγματοποιείται σε συμπαραγωγή με τον Δήμο Πρεσπών και επιδιώκει μέσα από τη μουσική και τις παραστατικές τέχνες, να προωθήσει τη συνεργασία και την κατανόηση, αναδεικνύοντας την πολιτιστική κληρονομιά αλλά και τα κοινά στοιχεία που ενώνουν τις παραδόσεις της διασυνοριακής περιοχής των Πρεσπών.

Καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ είναι ο Αρχιμουσικός Γιώργος Ζιάβρας και Σύμβουλος Καλλιτεχνικού Προγραμματισμού ο Σταμάτης Πασόπουλος. Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα TRIETHNÉS International Music Festival.

Info

–Απόσταση: Από Θεσσαλονίκη ακολουθείτε την Εγνατία Οδό για Ιωάννινα, βγαίνετε στην έξοδο για Φλώρινα και συνεχίζετε ακολουθώντας τη σχετική σήμανση. Μέχρι τη Φλώρινα θα διανύσετε 190 χλμ. και από εκεί 50 περίπου χλμ. για την περιοχή των Πρεσπών (31 είναι τα χλμ. μέχρι τη διασταύρωση στο ‘φυλάκιο’).

-Διαμονή: Για τη διαμονή σας λειτουργούν ξενώνες στην περιοχή των Πρεσπών, μικρές οικογενειακές μονάδες, δωμάτια και σπίτια ενώ άλλη επιλογή είναι η πόλη της Φλώρινας.

-Τοπικές γεύσεις: Εκτός από τα φασόλια Πρεσπών που προαναφέραμε, είναι και τα κεμπακάκια, τα λιμνίσια ψάρια (γριβάδι, τσιρόνια, πλατίκες κλπ.), οι πιπεριές Φλωρίνης, τουρσιά, τσίπουρο, κρασί κλπ.