«Υπάρχει το θέμα σύγχρονο· οι άνθρωποι, οι καταστάσεις, αυτά που βιώνουμε» – H Ελισάβετ Μουτάφη στο TheOpinion για την «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή

Η ηθοποιός, Ελισάβετ Μουτάφη, υποδύεται την Κλυταιμνήστρα στην «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή και μιλάει στο TheOpinion και τη Δέσποινα Δαϊλιάνη

ΘΕΑΤΡΟ ΘΕΜΑ THEOPINION

Δέσποινα Δαϊλιάνη

10 Ιουλίου 2023, 08:40 UPD: 10 Ιουλίου 2023, 09:26

Μοιραστείτε αυτό το άρθρο

Η τραγωδία του Σοφοκλή «Ηλέκτρα», σε σκηνοθεσία Λίλλυς Μελεμέ, παρουσιάζεται στο Θέατρο Κήπου στη Θεσσαλονίκη, την Τρίτη 11, την Τετάρτη 12 και την Πέμπτη, 13 Ιουλίου.

Στην «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή, Ηλέκτρα και Ορέστης εκδικούνται για τον φόνο του Αγαμέμνονα από την Κλυταιμνήστρα και τον Αίγισθο, πληρώνοντας το αίμα με αίμα.

Η Κλυταιμνήστρα, με την πράξη της αυτήν, έχει κερδίσει μία θέση στο «πάνθεον» των πιο αμφιλεγόμενων μορφών του αρχαίου ελληνικού δράματος.

Κι αν, πράγματι, υφίστανται η κομψότητα και η ομορφιά που της έχουν αποδώσει, τότε η επιλογή της Θεσσαλονικιάς ηθοποιού, Ελισάβετ Μουτάφη, να ενσαρκώσει τον εν λόγω ρόλο, δικαιώνεται.

Ηλέκτρα,

Κυρία Μουτάφη, να ξεκινήσουμε την κουβέντα μας από την οπτική ματιά της κυρίας Μελεμέ στην «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή. Θα σταθώ στο φωτογραφικό υλικό, που ήδη κυκλοφόρησε, και το οποίο φανερώνει μία πιο «μοντέρνα» εκδοχή της τραγωδίας. Έναν όρο, ωστόσο, που «τρέμω» να χρησιμοποιήσω αυθαίρετα…

Το ξέρω, το καταλαβαίνω αυτό που λέτε. Προσπαθήσαμε να διαβάσουμε το έργο έτσι όπως είναι. Η Λίλλυ, το εξαιρετικό που έχει πρώτα ως άνθρωπος αλλά κι ως δημιουργός, ηθοποιός και σκηνοθέτις, είναι ότι το υλικό που έχουμε εμείς οι ηθοποιοί κι αυτό που προτείνουμε, το χρησιμοποιεί 100%· δηλαδή, πρώτα σε μία συζήτηση που γίνεται πάνω στο έργο και στους ήρωες, κι από ‘κει και πέρα αυτό που βγάζει ο καθένας μας, τα χρησιμοποιεί. Αυτό για ‘μένα είναι ένα τεράστιο «στοίχημα», γιατί δεν επιβάλλει τίποτα. Βγάζει εκείνη, μέσα από ‘μας, αυτό που είναι να βγει. Ό, τι στοιχείο έχω εγώ, το οποίο μπορεί να συνδυάζεται με την ηρωίδα μου, την Κλυταιμνήστρα, ή το οποίο υποστηρίζω, η Λίλλυ το χρησιμοποιεί. Αυτό για ‘μένα είναι μεγάλη ευτυχία και θεωρώ ότι εκεί έγκειται, μέχρι τώρα, το τρομερό feedback που έχουμε από τον κόσμο για την παράσταση.

Νομίζω ότι, το θέμα μοντέρνο, δεν υπάρχει. Υπάρχει το θέμα σύγχρονο· οι άνθρωποι, οι καταστάσεις, αυτά που βιώνουμε, αυτά που συμβαίνουν. Οι ποιητές μας, αυτοί οι σπουδαίοι, βλέπεις ότι όσο περνούν τα χρόνια ούτε καν το «διαχρονικό» θα χρησιμοποιήσω σαν λέξη. Είναι τόσο τώρα όλα αυτά που συμβαίνουν, με τόσο τωρινά λόγια που, πραγματικά, είναι ανατριχιαστικό. Οπότε, πήραμε αυτό με επικεφαλής τη Λίλλυ και, στη συνέχεια, όλοι μας προσπαθήσαμε να το δώσουμε στον κόσμο. Νομίζω ότι τα καταφέρνουμε. Αυτό είναι κι όλη η ιστορία: το τώρα των ηρώων. Αυτό που συμβαίνει στους ήρωες αυτήν τη στιγμή.

Κι η αλήθεια είναι ότι, τώρα, έχουν βγει στην επιφάνεια όλα όσα συνέβαιναν χρόνια, τα οποία είτε αποσιωπούνταν είτε δεν πήραν τον δρόμο της δημοσιότητας για κάποιους λόγους. Και, πια, όλα συμβαίνουν πολύ… Με αποτέλεσμα, για όποιο κείμενο κι αν μιλάμε, να είναι αδύνατον να μην το φέρουμε σε ταύτιση με το σήμερα.

Μα, δεν είναι φοβερό αυτό; Έχουμε προεπιλέξει μια τραγωδία και ξαφνικά, όταν γίνεται, συμβαίνει κάτι το οποίο μας σοκάρει, είναι σαν να το διαλέξαμε για αυτόν τον λόγο.

Ξέρετε, είναι πολύ δυνατά όλα αυτά. Υπάρχουν, είναι εδώ.

Πιο συγκεκριμένα, ποιο συμβάν ανακάλεσε στη μνήμη σας η «Ηλέκτρα»;

Άμα σας πω όλα… Και δεν είναι το συμβάν μόνον, είναι ο τρόπος που αντιμετωπίζεται από τους ανθρώπους. Ο τρόπος που αντιμετωπίζεται από τους «θεατές»· εμάς, που βλέπουμε ειδήσεις, ας πούμε. Ή που είμαστε έξω από αυτό· από μια δολοφονία, από έναν βιασμό… Και συμμετέχουμε, όμως, με έναν τρόπο.

Εκεί είναι ο ρόλος του Χορού στην τραγωδία. Έτσι το βλέπω. Είναι τόσο πραγματικό όλο αυτό, με τους ήρωες και με το πώς αντιμετωπίζουν αυτό που συμβαίνει. Οι ηθοποιοί αυτό κάνουμε, προσπαθούμε να προσεγγίσουμε πώς θα ήταν αν μας συνέβαινε. Είναι μερικά πράγματα, η απώλεια για παράδειγμα, που σε όλους μας έχει συμβεί. Δεν είναι μόνον η απώλεια, όμως. Είναι ο τρόπος που συμβαίνει κι όλα αυτά καλούμαστε να τα διαχειριστούμε. Οι ήρωες της τραγωδίας, όπως κι οι «ήρωες» της ζωής, καλούνται να τα διαχειριστούν.

Δεν μπορώ να σας πω ποιο, όλα… Τα πάντα!

Για να προσεγγίσετε τον ρόλο της Κλυταιμνήστρας, χρειάστηκε να την «κατανοήσετε» πρώτα; Ενδεχομένως και να τη «δικαιολογήσετε»;

Με απασχολούν τα γεγονότα. Ακόμη κι από τη σχολή, ήμουν υπέρ της. Ποτέ υπέρ της Ηλέκτρας. Κι όχι επειδή την υποδύομαι τώρα.

Είναι μια γυναίκα, η οποία θέλει να ζήσει. Έχει πάθος. Της σκότωσαν ένα παιδί, για να φύγουν κάποια πλοία για να πάρουν την αδερφή της. Και της είπαν και ψέματα, ότι θα γίνουν οι γάμοι του παιδιού της. Θα μου πείτε, παίρνει στα χέρια της τη μοίρα, τη δικαιοσύνη και σκοτώνει. Ναι, αυτό κάνει και η κόρη της, όμως, περιμένοντας τον αδερφό της.

Θεωρώ ότι είναι μάνα. Αυτό που με ενδιέφερε να δω κι ενδιέφερε και τη Λίλλυ, κι εκεί αμέσως βρήκαμε τη «χρυσή» τομή, είναι ότι αυτήν η γυναίκα δεν είναι μία μπλαζέ βασίλισσα, η οποία ξαφνικά σκοτώνει. Είναι μία γυναίκα, της οποίας έχουν πάρει το παιδί. Το έχουν σκοτώσει. Ο άντρας της έχει γυρίσει από την εκστρατεία με την Κασσάνδρα, με ένα λάφυρο ανθρώπινο και το οποίο θεωρείται ερωμένη του. Και αποφασίζει να πάρει τον νόμο στα χέρια της.

Δεν πιστεύω ότι χειρίζεται την Ηλέκτρα έτσι όπως περιγράφει η Ηλέκτρα ότι τη χειρίζεται. Θεωρώ ότι είναι απόφαση της Ηλέκτρας, είναι εμμονή της να εκδικηθεί για τον πατέρα της. Εξάλλου, στην τραγωδία, υπάρχουν τα επιχειρήματα. Παρόλο που από την πλευρά της Ηλέκτρας η τραγωδία είναι ολόκληρη.

Όμως, γράφει μέσα ότι είναι μια μάνα. Μια μάνα που παίρνει μηνύματα από τον γιο της ότι θα έρθει να τη σφάξει και δεν κοιμάται τα βράδια. Και θεωρώ ότι, αυτό που προβάλλαμε και στην παράσταση, είναι πως, η Κλυταιμνήστρα και η Ηλέκτρα, είναι ίδιοι χαρακτήρες. Δεν είναι διαφορετικοί. Μοιάζουν πολύ η μάνα με την κόρη. Σε αντίθεση με τη Χρυσόθεμιδα που βλέπει τα πράγματα λίγο διαφορετικά. Η Κλυταιμνήστρα είναι ένας άνθρωπος που βασανίζεται. Είναι φριχτό αυτό που ζει κι εκείνη. Δεν θεωρώ ότι βασανίζεται λιγότερο από την Ηλέκτρα.

Τηλεοπτικά, αυτό το διάστημα, σας βλέπουμε στο «Μυστικό της Πεταλούδας». Έρχεται, ωστόσο, και μία καινούρια σειρά από τη νέα σεζόν, «Το Προξενιό της Ιουλίας». Αλλά, παράλληλα, θέλω να μεταφερθούμε και λίγο πιο πίσω και να ρωτήσω: «Το Βραχιόλι της Φωτιάς» το κουβαλάτε ακόμη πάνω σας;

Ναι, τώρα έρχεται «Το Προξενιό της Ιουλίας», καθημερινή σειρά στον ALPHA. Μία σπουδαία παραγωγή. Με Νίκο Απειρανθίτη στο σενάριο, ο οποίος έκανε και «Το Βραχιόλι της Φωτιάς».

«Το Προξενιό της Ιουλίας» μας έχει κερδίσει όλους. Είμαστε ευτυχισμένοι που υπάρχουμε σε αυτήν τη σειρά. Εξαιρετικοί ηθοποιοί, εξαιρετικοί συντελεστές. Εποχής, βασίζεται σε ένα εξαιρετικό βιβλίο. Τύρναβος, Λάρισα. Να περιμένετε πολλά από αυτήν τη σειρά.

Όσο για «Το Βραχιόλι της Φωτιάς», ήταν και είναι μια σειρά που έχει κερδίσει και παγκόσμια, νομίζω, κριτικές και την αγάπη του κόσμου. Πραγματικά, δεν μου έχει ξανασυμβεί αυτό. Είναι μια σπουδαία σειρά, καταρχάς, γιατί καταπιάστηκε με ένα θέμα με το οποίο δεν είχε καταπιαστεί κανείς, τους Έλληνες Εβραίους. Ενώ εντυπωσιαζόμασταν με παραγωγές του εξωτερικού, εδώ δεν το είχαμε «ακουμπήσει» καν. Μάθαμε πράγματα που δεν ξέραμε. Και κουβαλήσαμε στους ώμους μας μια τεράστια ευθύνη, την ιστορία πάρα πολλών ανθρώπων που δεν γύρισαν ποτέ ή γύρισε ένας, σε μια παγκόσμια θηριωδία. Είναι τόσο σπουδαίο, τόσο σημαντικό να ειπωθεί για να μην ξανασυμβεί ποτέ. Ελπίζω να μην επαναληφθεί αυτή η ιστορία, αλλά, δυστυχώς, έχουμε δείγματα… Είναι σημεία των καιρών, το θέμα είναι να καταπατηθούν. Αυτό πρέπει να θέσουμε ως στόχο.