Λίγες και αποδυναμωμένες οι δομές ψυχικής υγείας – Η περίπτωση της βρεφοκτόνου στη Βέροια

Όχι μόνο είναι λίγες, αλλά είναι και αποδυναμωμένες οι δομές ψυχικής υγείας που λειτουργούν στη χώρα μας και ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα. Αυτό αποδεικνύουν, με τον πλέον τραγικό τρόπο, περιπτώσεις όπως αυτή της 37χρονης βρεφοκτόνου στη Βέροια, που απολογείται σήμερα Παρασκευή ενώπιον του ανακριτή.

Μια γυναίκα με δύσκολο ιστορικό ψυχικής υγείας βρίσκεται μόνη με τρία παιδιά, χωρίς κανείς να παρακολουθεί την πορεία της, αν και ο περίγυρος, ακόμη και οι συνάδελφοί της στο νοσοκομείο όπου εργαζόταν, ήξερε ότι «είχε πρόβλημα όταν ζοριζόταν». Πώς γίνεται κάθε φορά «όλοι να ξέρουν», αλλά να μην υπάρχει πρώιμη παρέμβαση;

«Το θέμα σε αυτές τις περιπτώσεις δεν είναι μόνο να παίρνεις φαρμακευτική αγωγή. Η ψυχική ασθένεια απαιτεί μια πιο ολοκληρωμένη φροντίδα», λέει χαρακτηριστικά στο TheOpinion o Νίκος Ζηλίκης, ομότιμος καθηγητής ψυχιατρικής παιδιού και εφήβου στην Ιατρική Σχολή του ΑΠΘ, πρώην πρόεδρος της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδας και για δέκα χρόνια επιστημονικά υπεύθυνος της Μονάδας Εφήβων ΑΧΕΠΑ που λειτουργούσε στη Θεσσαλονίκη, αλλά σταμάτησε να λειτουργεί(!) παρά τη βοήθεια που παρείχε σε εφήβους.

Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι τραγική η απουσία των δομών ψυχικής υγείας στη χώρα μας, η υποστελέχωση των λιγοστών που έχουν απομείνει, αλλα και η απουσία κοινοτικών κέντρων ή έστω κινητών μονάδων που θα μπορούσαν να προσφέρουν έργο, με την έννοια του δικτύου υπηρεσιών.

«Μετά την ψυχιατρική μεταρρύθμιση, ήρθε η… απορρύθμιση», λέει χαρακτηριστικά ο γιατρός και θυμίζει και άλλη περίπτωση μάνας (και πάλι στην Ημαθία) πέρυσι τον Ιανουάριο που έπνιξε το παιδί της πετώντας το στο φράγμα του Αλιάκμονα!

Παρόμοια περίπτωση πέρυσι και πάλι στην Ημαθία

Η 29χρονη που αντιμετώπιζε ψυχολογικά προβλήματα και έμενε με τους δικούς της, πήρε το κοριτσάκι το μεσημέρι της παραμονής Πρωτοχρονιάς του 2023 και έφυγε από το σπίτι αναφέροντας ότι πάει σε ρεβεγιόν. Την επομένη επέστρεψε στο πατρικό της μόνη. Όπως αποκαλύφθηκε αργότερα, αφού η πέταξε το μωρό στο φράγμα του ποταμού το απόγευμα της ίδιας ημέρας, από εκεί κάλεσε ταξί που τη μετέφερε στο κέντρο της Βέροιας. Διανυκτέρευσε σε ξενοδοχείο αλλάζοντας χρόνο και την επόμενη μέρα, σαν να μη συνέβαινε τίποτα, εμφανίστηκε στο πατρικό της… Είχε ήδη πετάξει στο ποτάμι το μωρό, το οποίο αργά το βράδυ σοκαρισμένοι, αστυνομικοί της ΟΠΚΕ, βρήκαν να επιπλέει στα νερά…

Υπάρχουν ψυχιατρικές δομές στο δημόσιο που θα μπορούσαν να δρουν υποστηρικτικά; «Το σύστημα προφανώς έχει κενά και δυσλειτουργίες. Η 29χρονη είχε επανειλημμένες νοσηλείες σε δημόσια ψυχιατρική κλινική, και επέστρεφε στο σπίτι της παίρνοντας μια φαρμακευτική αγωγή. Την παρακολουθούσε κανείς μετά; Έβλεπε την πορεία της; Υπήρχε αυτό που λέμε “συνέχεια στη φροντίδα;”. Προφανώς δεν αναφέρομαι σε συγγενείς, δεν αναφέρομαι σε οικεία πρόσωπα, αλλά σε επιστήμονες, σε δημόσιες δομές που θα παρακολουθούν τα περιστατικά. Στην ουσία και οι δομές που υπάρχουν είναι υποστελεχωμένες, ενώ δεν υπάρχουν και τα κοινοτικά κέντρα που θα μπορούσαν να προσφέρουν τις απαραίτητες υπηρεσίες», προσθέτει ο κ. Ζηλίκης.

Συρρίκνωση

Στην ψυχική υγεία, η ευθύνη γίνεται ατομική, γιατί η δημόσια δομή απλά δεν υπάρχει. Και όταν υπάρχει, δεν λειτουργεί καλά.

Η συρρίκνωση των δημόσιων δομών Ψυχικής Υγείας δυστυχώς δεν είναι άγνωστες. Τι γίνεται για παράδειγμα στα υποστελεχωμένα ιατροπαιδαγωγικά κέντρα, στα οποία επί χρόνια απευθύνονταν οικογένειες προκειμένου να κάνουν μία αξιολόγηση στα παιδιά τους; Τι γίνεται στα Κέντρα Ψυχικής Υγείας, όπου έχει λίστα αναμονής για ραντεβού; Τι γίνεται όμως και στα απαξιωμένα ειδικά ψυχιατρικά νοσοκομεία, όπου ασθενείς στοιβάζονται και συνωστίζονται ανεξάρτητα από το φύλο, την ηλικία, το είδος και τη βαρύτητα της πάθησης, ενώ πλήττονται από τραγικές ελλείψεις σε προσωπικό;

Τον περασμένο μήνα, η κυβέρνηση παρουσίασε σχέδιο για τη μεταρρύθμιση των ψυχιατρικών δομών, το οποίο όμως ξεσήκωσε ήδη αντιδράσεις.

Τις αντιδράσεις συνοψίζει η ανακοίνωση της πανελλήνιας ομοσπονδίας των εργαζομένων στα νοσοκομεία, της ΠΟΕΔΗΝ:

«Τα Ψυχιατρικά Νοσοκομεία θα καταργηθούν ως αυτόνομες ή αυτοτελείς μονάδες και θα περάσουν στον ενιαίο οργανισμό και διοίκηση της ΥΠΕ. Τα πρώην Περιφερειακά Ψυχιατρικά Νοσοκομεία (Κέρκυρα, Χανιά, Τρίπολη, Κατερίνη) που τώρα λειτουργούν ως ψυχιατρικοί τομείς με το πλούσιο δίκτυο εξωνοσοκομειακών δομών που ανέπτυξαν επίσης μεταφέρονται οργανικά,, διοικητικά στις υγειονομικές περιφέρειες. Συστήνεται ένας υδροκέφαλος τεράστιος φορέας υπό την εποπτεία των Υγειονομικών Περιφερειών που θα διοικείται από τη Διοίκηση των Υγειονομικών Περιφερειών και θα έχει ενιαίες υπηρεσίες για όλες τις εποπτευόμενες μονάδες της κάθε υγειονομικής περιφέρειας (Διοικητική, Τεχνική, Ιατρική, Νοσηλευτική). Πώς θα Διοικούνται οι Μονάδες στην καθημερινότητα από εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά; Απορούμε πως το σκέφθηκαν όλο αυτό και το εμφανίζουν ως εμβληματική μεταρρύθμιση. Τα κενά σε προσωπικό που είναι συχνά και προκύπτουν στους Ψυχιατρικούς τομείς των Γενικών Νοσοκομείων τώρα καλύπτονται από άλλα Νοσηλευτικά τμήματα του ίδιου Νοσοκομείου. Όταν αποσυνδεθούν από το Νοσοκομείο διοικητικά και οργανικά από πού θα καλύπτονται;».

Θα εχει ενδιαφέρον να δούμε τις θέσεις της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας όσο και της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδας…