ΕΟΔΑΣΑΑΜ: Πώς φτάσαμε στο απόλυτο μπάχαλο για την μεγαλύτερη τραγωδία στη χώρα

Εθνικός Οργανισμός Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών. Ο επίσημος φορέας που κλήθηκε να διερευνήσει την μεγαλύτερη σιδηροδρομική τραγωδία στη χώρα.

Σχεδόν 40 μέρες μετά από την ανακοίνωση του πορίσματος οι παλινωδίες του επικεφαλής καταλήγουν σε ένα μεγαλοπρεπές φιάσκο.

Η δημιουργία του ΕΟΔΑΣΑΑΜ

Στις 28 Φεβρουαρίου 2023 δύο τρένα συγκρούονται στα Τέμπη ενώ κινούνται επί 17 λεπτά στην ίδια γραμμή. 57 νεκροί και δεκάδες τραυματίες ο αιματηρός απολογισμός.

Ο φορέας διερεύνησης αεροπορικών και σιδηροδρομικών ατυχημάτων και ασφάλειας μεταφορών στην Ελλάδα είχε συγκροτηθεί ένα μήνα πριν ως αυτοτελής δημόσια υπηρεσία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, εποπτευόμενη από τον ίδιο τον υπουργό.

Δημιουργήθηκε με τον νόμο 5014 του Ιανουαρίου 2023, με τη συγχώνευση της Επιτροπής Διερεύνησης Ατυχημάτων και Ασφάλειας Πτήσεων(ΕΔΑΑΠ) και της Επιτροπής Διερεύνησης Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Συμβάντων (ΕΔΣΑΣ).

Τέθηκε σε λειτουργία τον Φεβρουάριο του 2024 και η πρώτη του υπόθεση ήταν το Σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη, για την οποία εξέδωσε επίσημο πόρισμα που δημοσιοποίησε στις 27 Φεβρουαρίου 2025.

Η σύνθεση της Επιτροπής

Σημειώνεται ότι η σύνθεση της επιτροπής έγινε από την σημερινή κυβέρνηση Μητσοτάκη και την τότε ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.

Το συμβούλιο του Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ. συγκροτείται από πέντε μέλη:

– Γεώργιος Ι. Δριτσάκος: Πρόεδρος – Αντιπτέραρχος ε.α. (Ι) Π.Α. – Δρ. Χρήστος Παπαδημητρίου: Αναπληρωτής πρόεδρος-Πρόεδρος του Σιδηροδρομικού Τομέα, πρώην Noμικός Σύμβουλος της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (2016-2023), Διδάκτωρ Νομικής, και δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, επιστημονικός συνεργάτης και εντεταλμένος διδασκαλίας Πανεπιστημίων Paris XIII-American University of Athens, εξειδικευμένος σε θέματα ευρωπαϊκού, δικαίου με ιδιαίτερα μεγάλη εμπειρία σε εργασιακό περιβάλλον Ανεξάρτητων Διοικητικών Αρχών (Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων) καθώς και μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών (Eurobank, OTE Α.Ε.). – Γρηγόριος Φλέσσας: Απόστρατος (Ι) Π.Α.& Κυβερνήτης Πολιτικής Αεροπορίας, Μέλος – Χρήστος Βάλαρης: Ταξίαρχοςε.α. Π.Α., Μέλος – Πέτρος Ευγενικός: Πολιτικός μηχανικός- Συγκοινωνιολόγος

Τι έλεγε το πόρισμα

– Παρουσίασε τις αβελτηρίες και την εγκατάλειψη του ελληνικού σιδηρόδρομου – “Φώτισε” τα τραγικά επιχειρησιακά λάθη το βράδυ του δυστυχήματος – Επισημάνθηκε ο μη σεβασμός της ιερότητας του χώρου του δυστυχήματος, δηλαδή το μπάζωμα, και η απώλεια σοβαρών στοιχείων από το χώρο. – Καταδίκασε τη μη ύπαρξη της 717 για την τηλεδιοίκηση. – Όσον αφορά την πυρόσφαιρα τα αίτια παραμένουν ασαφή, υπήρχαν προσομοιώσεις ειδικών για πιθανή παρουσία άγνωστου καυσίμου στα τρένα και ήταν σαφές ότι η έκρηξη δεν μπορούσε να προκύψει από τα έλαια σιλικόνης. – Εκτιμήθηκε ότι 5-7 από τα θύματα πέθαναν από την πυρκαγιά, όχι απο την σύγκρουση.

Η πρώτη ανατροπή με το Πανεπιστήμιο της Γάνδης

Το βράδυ της Κυριακής 06 Απριλίου, σχεδόν σαράντα μέρες μετά την δημοσιοποίηση του πορίσματος, τα ελληνικά hoaxes φιλοξενούν δηλώσεις που προκαλούν σάλο.

Ο κ. Γεώργιος Μαραγκός, ερευνητής του Πανεπιστημίου της Γάνδης και καθ’ ύλην αρμόδιος ερευνητής στην υπόθεση των Τεμπών που συνεργάστηκε με τον ΕΟΔΑΣΑΑΜ, από κοινού με τον καθηγητή Bart Merci, αποκαλύπτει στα Ellinika Hoaxes ότι οι ισχυρισμοί των δημοσιευμάτων περί άγνωστου φορτίου 3,5 τόνων είναι εξαιρετικά παραπλανητικοί και αβάσιμοι. Οι δύο ερευνητές του Πανεπιστημίου της Γάνδης ουδέποτε κλήθηκαν να διερευνήσουν το δυστύχημα και ουδέποτε πραγματοποίησαν οποιαδήποτε προσομοίωση για λογαριασμό του ΕΟΔΑΣΑΑΜ. Το μοναδικό τους καθήκον περιορίστηκε στην προσφορά της επιστημονικής τους άποψης πάνω σε τρεις προκαταρτικές προσομοιώσεις, που τους απέστειλε ο κ. Λακαφώσης, για τις οποίες παρείχαν σχόλια προς τον ΕΟΔΑΣΑΑΜ, δηλώνοντας, ωστόσο, ότι δεν εγκρίνουν και διαφωνούν τόσο με τα ευρήματα των προσομοιώσεων CFD που παρουσιάζονται στο πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ όσο και με τον τρόπο που συμπεριλήφθηκε το όνομα του πανεπιστημίου στο εν λόγω πόρισμα.

Το επόμενο πρωί ο αναπληρωτής πρόεδρος Χρήστος Παπαδημητρίου μιλά σε ραδιοφωνική του συνέντευξη στον Real Fm για απειλές, λέει δημόσια ότι δεν σκοπεύει να αυτοκτονήσει και ζητά να αποσυρθεί η σχετική παράγραφος για την πυρόσφαιρα ενώ σε άλλες του δημόσιες παρεμβάσεις δηλώνει ότι δεν γνώριζε για την συνδρομή Λακαφώση.

Ο σάλος που προκαλείται από τις νέες αποκαλύψεις έχει ως αποτέλεσμα να παρέμβει και η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου και ζητά να διερευνηθεί πως περιλήφθηκε το συμπέρασμα για την πυρόσφαιρα στο πόρισμα.

Δημοσιεύματα στοχεύουν κατά του Κώστα Λακαφώση και της επάρκειάς του ώστε να διερευνήσει μια τέτοιου είδους σιδηροδρομική τραγωδία. Σύμφωνα με τον κ. Λακαφώση ο ίδιος όταν του ζητήθηκε να κάνει τις προσομειώσεις πρότεινε στον ΕΟΔΑΣΑΑΜ να υπάρξει και δεύτερη γνώμη από ξένους φορείς καθώς ο ίδιος είναι και πραγματογνώμονας συγγενών.

Οι αντιδράσεις εντός ΕΔΟΑΣΑΑΜ

Η αλλαγή στάσης του κ. Παπαδημητρίου προκαλεί ένα αλαλούμ με αποτέλεσμα να υπάρξουν αντιδράσεις από παντού,μέχρι και από μέλη της επιτροπής, είτε τους συμμετέχοντες στην σύνταξη του πορίσματος.

Για παράδειγμα ο Μπαρτ Άκου (νούμερο 2 του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμου) που συμμετείχε στην επιτροπή διερεύνησης κατήγγειλε την απόσυρση της σχετικής παραγράφου για την πυρόσφαιρα. Φέρεται ότι μια αποδοχή ότι τα έλαια σιλικόνης μπορούν να προκαλέσουν μια τέτοιου είδους έκρηξη, θα μπορούσε να επιφέρει ένα καταστροφικό ντόμινο για τις σιδηροδρομικές μετακινήσεις στην Ευρώπη.

Παράλληλα νέα δημοσιεύματα και πληροφορίες βλέπουν το φως της δημοσιότητας για ηλεκτρονική αλληλογραφία Παπαδημητρίου-Λακαφώση, ότι επισήμως το Πανεπιστήμιο της Γάνδης δεν έχει τοποθετηθεί για το πόρισμα αλλά και δεν κατέρριψε τα παραδείγματα των προσομοιώσεων που του παρουσιάστηκαν αλλά έκανε μόνο μικρές διορθωσεις στις παραμετροποιήσεις. Προκύπτει επίσης ότι υπάρχει και ένα χρέος 15.000 ευρώ που ζητά επισταμένως το Πανεπιστήμιο της Γάνδης απο τον ΕΟΔΑΣΑΑΜ.

Προχθές Τρίτη 8 Απριλίου μετά τις σφοδρές αντιδράσεις εντός του οργανισμού, τελικά το ΔΣ αποφάσισε να μην αποσύρει καμία παράγραφο από το πόρισμα. «Το συμβούλιο εκφράζει την στήριξη του στο πόρισμα και την άψογη εργασία της ομάδας διερεύνησης» και τονίζει ότι «η εκτίμηση περί της μη συμμετοχής στο φαινόμενο της δημιουργίας της πυρόσφαιρας των ελαίων σιλικόνης βασίζεται σε βεβαίωση του καθηγητή του ΑΠΘ κου Κωνσταντοπούλου και φυσικά παραμένει ως έχει». Μετά την ενημέρωση του κ. Παπαδημητρίου, το Δ.Σ. του ΕΟΔΑΣΑΑΜ «σε καμία περίπτωση δεν δηλώνει ότι είναι λανθασμένη η εκτίμηση που περιλαμβάνονταν στο πόρισμα».

Ο Μηχανολόγος Μηχανικός, Τμήμα Χημικών Μηχανικών ΑΠΘ, Θανάσης Κωνσταντόπουλος, πρώην Πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης, κατέθεσε τα εξής στον ΕΟΔΑΣΑΑΜ: «Δεδομένου του περίπου χρόνου 0,4 δευτερολέπτων για την αρχική ανάφλεξη και ανάπτυξη της πυρόσφαιρας, δεν υπάρχει ρεαλιστικός τρόπος να υποδηλωθεί ότι μια τέτοια μεταφορά ενέργειας και ανάφλεξη και καύση ελαίου σιλικόνης θα μπορούσε ενδεχομένως να συμβεί στο δεδομένο χρονικό πλαίσιο και ρυθμό ανάπτυξης της πυρόσφαιρας. [Με βάση υπολογισμούς μου] η ποσότητα λευκής σκόνης (διοξείδιο της σιλικόνης, SiO2) που θα είχε σχηματιστεί μετά την καύση 2,4 μετρικών τόνων ελαίου [σιλικόνης], σε ποσότητα 1,94 μετρικών τόνων σαφώς δεν υπήρχαν στο σημείο του ατυχήματος».

Ο τραγέλαφος ολοκληρώθηκε χθες όταν μετά από κυβερνητικές πιέσεις ο κ. Χρήστος Παπαδημητρίου εξαναγκάστηκε σε παραίτηση.