«The Social Dilemma»: Όταν ο άνθρωπος γίνεται από καταναλωτής… «προϊόν» (VIDEO)

Ο Jeff Orlowski, ο βραβευμένος ντοκιμαντερίστας, δημιούργησε ένα από τα πιο viral ντοκιμαντέρ για το διαδίκτυο, που έχει εντρυφήσει σε προβλήματα που ήδη γνωρίσουμε. 

Το «The Social Dilemma» βγήκε σε μία περίοδο που όλοι περνούσαμε πολύ ώρα στο Netflix και γενικότερα στα κινητά μας, λόγω καραντίνας και ήμασταν συνεχώς μπροστά από μια οθόνη όποτε ήταν τρομερά  επίκαιρο. Ήταν η περίοδος που το νέο μέσο με έναν καινούργιο τρόπο λειτουργίας ξεκίνησε να εισβάλει στα κινητά μας. Δεχόμασταν τρομερά τεράστια ποσότητα δεδομένων και πληροφορίων, οπότε το ντοκιμαντέρ ήρθε την κατάλληλη στιγμή.

Μπορεί σε μερικά σημεία να σε καλεί να σταματήσεις να υφίστασαι στα social media αλλά αυτό είναι πρακτικά αδύνατο. Ακόμα και να μεταφερόμασταν σε εκείνη την εποχή και να μην επιλέγαμε να μπούμε στα social media, θα αναγκαζόμασταν να μπαίναμε για να αντέξαμε  το FOMO (Fear Of Missing Out). Όποτε μετά αναλύει τους τρόπους που λειτουργεί όλο το σύστημα για να γίνει γνωστό στο κοινό και να αποφεύγει τις παγίδες.

Με πολλούς καλεσμένους που έβαλαν το πρώτο λιθαράκι στην τωρινή κατάσταση των social media. Ο Tristan Harris υπήρξε σχεδιαστής για τη Google. Ο Aza Raskin κατασκεύασε το infinite scroll. Ο Justin Rosenstein δημιούργησε το like του Facebook. Ο Jeff Seibert ήταν υψηλό στέλεχος στο Twitter. Ο Roger McNamee ήταν ένας από τους πρώτους κεφαλαιούχους που επένδυσαν στο Facebook.

Όλοι αυτοί που διαμόρφωσαν την λειτουργία των αλγορίθμων, την δύναμη του εθισμού και τον τρόπο που λειτουργούν σήμερα.  Είναι λυπηρό, πάντως, να βλέπεις άτομα που διαμόρφωσαν αυτό το εθιστικό προφίλ των μέσων, πλέον μιλάνε με απολογητικό ύφος και  έχουν αποχωρήσει από τις υψηλόβαθμες θέσεις τους «λόγω ηθικών προβληματισμών», έχοντας όμως λύσει κάθε οικονομικό τους πρόβλημα.

Το καλό με το ντοκιμαντέρ είναι πως δεν κουνάει το δάχτυλο στο χρήστη, δεν υπάρχει η ατομική ευθύνη αλλά την ευθύνη αναλαμβάνουν οι κατασκευές. Ξεκινάει με τον εθισμό που προκαλούν κυρίως στα νέα άτομα  και το ότι οι εταιρίες προσπαθούν να κάνουν ακόμα πιο εθιστικά, χωρίς να σκέφτονται το ηθικό τίμημα και τις επιπτώσεις στους ανθρώπους, αλλά οδηγούνται με πυξίδα το κέρδος.

Το ντοκιμαντέρ ξοδεύει μεγάλο μέρος της τελευταίας πράξης του για να αναλύσει την εύκολη διαδικασία που μπορεί να ακολουθήσει κάποιος για να εξαπλώσει το μίσος, το ψέμα, την προπαγάνδα. Και ενώ τίποτε από τα τρία δεν είναι καινούριο στην κοινωνικοπολιτική ζωή της ανθρωπότητας, αυτή είναι η πρώτη χρονική περίοδος στην ιστορία που η προπαγάνδα μπορεί να γίνει τόσο εύστοχη, με τόσα λίγα χρήματα και ανθρώπινο δυναμικό. Πάντως,  παρουσιάστηκε αρκετά τρομακτικά, καθώς πόλεμος των μηχανών ακόμα δεν υφίσταται κατ’ εμέ. Επίσης τα social media δεν θέλουν να σε κάνουν εθισμένο στις θεωρίες συνομωσίες αλλά σου δείχνουν ότι ψάχνεις εσύ και ότι σε κάνει να κάθεσαι περισσότερο στην οθόνη. Αυτός είναι ο απώτερος σκοπός, να κάθεσαι όσο περισσότερο γίνεται μπροστά από την οθόνη, με οποιοδήποτε τίμημα  μπορεί να γίνει αυτό.

Βέβαια το ντοκιμαντέρ δεν μου προσέφερε κάποια νέα γνώση και ακολούθησε μια οπτική με την οποία διαφωνώ. Κατέληξε σε μια μηδενιστική άποψη, στο ότι τα social media φταίνε για τον εθισμό και τα προβλήματα του διαδικτύου. Προσωπικά πιστεύω πως οι έλλειψη κανόνων, περιορισμών και  ηθικών φραγμών έχουν μετατρέψει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε αυτό το εθιστικό και τοξικό περιβάλλον. Και όλα αυτά δεν λαμβάνονται υπόψιν  γιατί ο καπιταλισμός ωθεί τις εταιρίες σε πονηρές τακτικές με απώτερο στόχο το κέρδος. Όμως αξίζει να το δείτε για να καταλάβετε καλύτερα την λειτουργεία τους και να μπορείτε να κινήστε με περισσότερη γνώση στα social.