Διαφορά ηλικίας: Ένα ταμπού στις σχέσεις που (μάλλον) δε θα χαθεί ποτέ
Ποιους ανθρώπους κρίνουμε και γιατί.
Βιβή Κοτσαπουϊκίδου
%20δε%20θα%20χαθεί%20ποτέ){kind=icon}
Η διαφορά ηλικίας ανάμεσα σε ένα ζευγάρι επωνύμων είναι πολύ συχνά θέμα στα μέσα ενημέρωσης, ειδικά όταν πρόκειται για πολλά χρόνια.
Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν σχολιαστεί αρνητικά, ζευγάρια που τους χωρίζουν κάποια χρόνια, τις περισσότερες εξ΄αυτών με αρνητική χροιά ή με κείμενα του στιλ «δείτε πόσα χρόνια διαφοράς έχουν», με τα σχόλια στα social media στη συνέχεια να οργιάζουν. Όλα αυτά χωρίς να σκεφτόμαστε πολλές φορές ότι το σημαντικό είναι αυτές οι σχέσεις να είναι υγιείς, αληθινές και οι άνθρωποι που εμπλέκονται να είναι ευτυχισμένοι.
Από τη Ντέμι Μουρ και τον Άστον Κούτσερ μέχρι τον Τζορτζ και την Αμάλ Κλούνεϊ, οι δημοφιλείς διαφορές ηλικίας πάντα αποτελούσαν είδηση. Αν και το 2014 η μέση διαφορά ηλικίας στις ετεροφυλόφιλες σχέσεις στις ΗΠΑ ήταν σχετικά μικρή, 2,3 χρόνια, πολλά ζευγάρια έχουν πολύ μεγαλύτερη διαφορά. Στις δυτικές χώρες, περίπου το 8% των ετεροφυλόφιλων ζευγαριών έχουν διαφορά ηλικίας 10 ετών ή περισσότερο, που αυξάνεται στο 25% στις σχέσεις ομοφυλόφιλων ανδρών και στο 15% στις σχέσεις ομοφυλόφιλων γυναικών. Για κάποιους η διαφορά είναι ακόμη μεγαλύτερη – τα δεδομένα δείχνουν ότι περίπου το 1% των ετεροφυλόφιλων ζευγαριών στις ΗΠΑ έχουν διαφορά ηλικίας 28 ετών ή περισσότερο.
Όπως όλα τα ταμπού, έτσι και αυτό έχει διάρκεια στον χρόνο και δεν είναι κάτι που προέκυψε τελευταία. «Σε πολλούς πολιτισμούς, δεν θεωρείται αποδεκτό να ερωτεύεσαι κάποιον που είναι πολύ μεγαλύτερος ή νεότερος από σένα», λέει στο BBC, η Dr Elena Touroni, σύμβουλος ψυχολόγος και συνιδρύτρια της The Chelsea Psychology Clinic στο Λονδίνο. «Από εξελικτική σκοπιά, η επιθυμία να κάνουμε οικογένεια μπορεί να έχει αντίκτυπο στο με ποιον επιλέγουμε να έχουμε σχέση – τόσο από βιολογική άποψη, αλλά και με την έννοια ότι και οι δύο γονείς πρέπει να είναι ζωντανοί για να μεγαλώσουν ένα παιδί».
Τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες, η γονιμότητα τείνει να μειώνεται μετά την ηλικία των 35 ετών περίπου, και παρόλο που οι γυναίκες χάνουν την ικανότητά τους να συλλάβουν πολύ πιο γρήγορα, είναι λογικό ότι έχουμε εξελιχθεί ώστε να ελκυόμαστε από άτομα παρόμοιας ηλικίας. Αν και υπάρχουν σχετικά λίγα δεδομένα για την ηλικία στις σχέσεις των ΛΟΑΤΚΙ+, γνωρίζουμε ότι οι ηλικιακές διαφορές μεταξύ ομόφυλων ζευγαριών είναι πολύ πιο συνηθισμένες.
Ωστόσο, δεν αφορά μόνο τη γονική μέριμνα. Το να δημιουργήσουμε σχέση με κάποιον παρόμοιας ηλικίας κάνει τη σχέση μας πιο πιθανό να έχει διάρκεια, δείχνει έρευνα. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι αυτό συμβαίνει επειδή αυτά τα ζευγάρια τείνουν να περνούν από προκλήσεις και στάδια της ζωής την ίδια στιγμή, και ως εκ τούτου μπορούν να συνεχίσουν να βρίσκουν κοινό έδαφος.
«Στα πρώτα 10 χρόνια του γάμου, οι άνθρωποι αναφέρουν υψηλότερα επίπεδα συζυγικής ικανοποίησης όταν ο σύντροφός τους είναι νεότερος από αυτούς», λέει η Grace Lordan, αναπληρώτρια καθηγήτρια συμπεριφοριστικής επιστήμης στο London School of Economics, η οποία αυτή τη στιγμή ερευνά τις σχέσεις με διαφορά ηλικίας . «Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, η συζυγική ικανοποίηση των ζευγαριών διαφορετικής ηλικίας μειώνεται περισσότερο από τους συντρόφους παρόμοιας ηλικίας. Η πιθανότητα να χωρίσουν ζευγάρια παρόμοιας ηλικίας είναι επίσης μικρότερη».
Ωστόσο, παρά τους παράγοντες αυτούς που μας ωθούν προς συντρόφους της ίδιας ηλικίας, οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες μπορούν μερικές φορές να εξουδετερώσουν τις εξελικτικές παρορμήσεις. Το 1900, η μέση διαφορά ηλικίας μεταξύ των ζευγαριών ήταν περίπου διπλάσια από το 2000. Ιστορικά, οι άνθρωποι (ιδιαίτερα όσοι ανήκουν στη μεσαία και ανώτερη τάξη) θα ήταν πολύ πιο πιθανό να παντρευτούν κάποιον πολύ μεγαλύτερο ή νεότερο από αυτούς.
Οι λόγοι για αυτό είναι τόσο βιολογικοί όσο και οικονομικοί. Εάν ένας άνδρας 50 ετών θέλει να κάνει παιδιά, είναι λογικότερο να αναζητά μια νεαρότερη σύζυγο.
Τον 19ο και τις αρχές του 20ου αιώνα, οι περισσότερες γυναίκες αποκλείστηκαν από το εργατικό δυναμικό, επομένως ήταν λογικό να δώσουν προτεραιότητα στο γάμο με κάποιον που είχε ήδη αποκτήσει οικονομική ασφάλεια. Για τους άνδρες, ήταν λογικό να εδραιωθούν οικονομικά και να ανησυχούν για τον γάμο αργότερα – όταν λόγω της αυξημένης κοινωνικής τους δύναμης μπορούσαν να βρουν νεότερες συζύγους που παρείχαν τις καλύτερες πιθανότητες να κάνουν παιδιά.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Ποιους κρίνουμε και γιατί
Καθώς οι γυναίκες έχουν αποκτήσει μεγαλύτερη οικονομική δύναμη, ωστόσο, η ελκυστικότητα ενός πολύ μεγαλύτερου συζύγου έχει πέσει, καθιστώντας τις σχέσεις με διαφορά ηλικίας λιγότερο συχνές – και συχνά πιο ταμπού.
Αυτές τις μέρες, ακόμα και όταν οι περισσότερες κοινωνίες υιοθετούν όλο και πιο προοδευτικές απόψεις για την αγάπη και τις σχέσεις, τα ζευγάρια όπου το ένα άτομο είναι πολύ μεγαλύτερο από το άλλο εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν διακρίσεις. Αντί να υποθέσουμε ότι οι άνθρωποι είναι ευτυχισμένοι μαζί, υπάρχει μια τάση να ανησυχούμε για πιθανές ανισορροπίες και να βλέπουμε τη σχέση ως συναλλακτική, υποθέτοντας ότι το ένα μέρος επιδιώκει να ανυψώσει την κοινωνική του θέση ή τον πλούτο του. Υπάρχει ακόμη και συγκεκριμένο λεξιλόγιο για αυτές τις σχέσεις, για παράδειγμα οι εκφράσεις ”‘sugar daddy” και ”gold-digger”. Τα τελευταία χρόνια, αυτό το λεξιλόγιο έχει επεκταθεί για να περιλαμβάνει σχέσεις στις οποίες οι γυναίκες είναι ο πολύ μεγαλύτερος σύντροφος, πχ ”cougars” και ”toyboys”.
Οι γυναίκες οι οποίες έχουν σχέση με μικρότερους άντρες τείνουν να δέχονται μεγαλύτερη κριτική. «Εμείς οι άνθρωποι είμαστε κριτικοί και αν αυτό που κάνει ο διπλανός μας δεν ευθυγραμμίζεται με αυτό που περιμένουμε, τον βάζουμε στο επίκεντρο», σημειώνει η Lordan. Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα του Εμανουέλ και της Μπριζίτ Μακρόν, αλλά και της Κιμ Καρντάσιαν με τον Πιτ Ντέιβινσον.
Αυτό ίσως εν μέρει συνδέεται με το κίνημα Me Too, το οποίο έδωσε αυξημένη προσοχή στη δυναμική εξουσίας στις σχέσεις. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι μια σημαντική διαφορά ηλικίας, σε συνδυασμό με την κοινωνική και οικονομική δύναμη που ασκούν οι άνδρες σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία, μπορεί να αφήσει τις νεαρές γυναίκες σε ευάλωτη θέση. Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε λίγο μετά την επικράτηση του Me Too δείχνει ότι πολλοί πιστεύουν ότι υπάρχει μια πτυχή εκμετάλλευσης στις σχέσεις με διαφορά ηλικίας. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι νέοι ήταν ιδιαίτερα απεχθείς με τις σχέσεις στις οποίες ο άνδρας ήταν μεγαλύτερος και υπέθεσαν ότι αυτό συνέβη επειδή ότι η σχέση βασιζόταν στην «ανταλλαγή» – για παράδειγμα, ότι οι άνθρωποι ανταλλάσσουν το σεξ με έναν συγκεκριμένο τρόπο ζωής.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Θα εξαφανιστεί το ταμπού της διαφοράς ηλικίας;
Σήμερα, υπάρχει αυξημένη αποδοχή στις σχέσεις που φαίνονται «διαφορετικές» – είτε αυτό σχετίζεται με τη σεξουαλικότητα, το φύλο ή ακόμα και τον αριθμό των ατόμων στην ίδια σχέση.
«Ζούμε σε μια εποχή μεγαλύτερης ελευθερίας και ευελιξίας, οπότε θα ήθελα να πιστεύω ότι με την πάροδο του χρόνου θα γίνουμε σημαντικά λιγότερο επικριτικοί για τις επιλογές σχέσεων των άλλων, είτε πρόκειται για διαφορές στην ηλικία είτε για οτιδήποτε άλλο», λέει η Touroni.
«Συνολικά, διατηρώ την ελπίδα ότι γινόμαστε λιγότερο επικριτικοί για τους άλλους, όποιες κι αν είναι οι επιλογές τους», λέει η Lordan. «Αλλά οι αφηγήσεις για το πώς μοιάζει μια «καλή» σχέση είναι τόσο σκληρές στη δυτική κοινωνία, που είναι απίθανο να φτάσουμε σε ένα σημείο όπου οι άνθρωποι, θα σταματήσουν να κρίνουν τις επιλογές του τρόπου ζωής των άλλων που αντιβαίνουν σε αυτούς τους «κανόνες», συμπεριλαμβανομένης της διαφοράς ηλικίας στα ζευγάρια».
Ωστόσο, υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία ότι η «γοητεία» της κοινωνίας με τις ηλικιακές διαφορές μειώνεται. Οι λεγόμενοι έρωτες των διασημοτήτων από τον Μάιο έως τον Δεκέμβριο (May to December couple)* εξακολουθούν να γίνονται τακτικά πρωτοσέλιδα και οι νέοι φαίνονται ακόμη πιο επικριτικοί για τις σχέσεις με διαφορά ηλικίας σε σχέση με τους μεγαλύτερους, ιδιαίτερα όταν ένας άντρας είναι μεγαλύτερος από μια γυναίκα. Δεδομένου ότι οι νέοι βρίσκονται γενικά στην πρώτη γραμμή των κοινωνικών αλλαγών, η αποδοκιμασία τους θα μπορούσε να σημαίνει ότι το ταμπού της διαφοράς ηλικίας μπορεί να εδραιωθεί ακόμη πιο βαθιά.
* Το ειδύλλιο Μαΐου-Δεκέμβριου είναι ένας πανάρχαιος όρος για μια ερωτική σχέση μεταξύ δύο ανθρώπων με σημαντική διαφορά ηλικίας. Οι μήνες συμβολίζουν τις εποχές, με την άνοιξη να αντιπροσωπεύει τη νεότητα και τον χειμώνα να αντιπροσωπεύει το γήρας.