Προτάσεις ανάγνωσης: Τα κορυφαία βιβλία των εκδόσεων Ζήτρος για τη βιβλιοθήκη σας

Σε έναν κόσμο που συχνά παρασύρεται από τη βιασύνη και την επιφάνεια, υπάρχουν ακόμη εκδοτικοί οίκοι που υπενθυμίζουν τη σημασία της ουσίας, της σκέψης και της πραγματικής αναγνωστικής εμπειρίας.

Οι εκδόσεις Ζήτρος, με σταθερή πορεία και αφοσίωση στη φιλοσοφία, την ποίηση, την ιστορία, τη δοκιμιακή σκέψη και τη λογοτεχνική ποιότητα, αποτελούν για δεκαετίες σημείο αναφοράς για τον αναγνώστη που αναζητά κάτι βαθύτερο. Μέσα από μια επιμελημένη εκδοτική εργογραφία, ο Κωνσταντίνος Ζήτρος, ιδρυτής του ομώνυμου εκδοτικού οίκου, έχει κατορθώσει να γεφυρώσει την ελληνική πνευματική παράδοση με το σύγχρονο στοχασμό, δίνοντας βήμα τόσο σε εμβληματικούς στοχαστές όσο και σε νέες φωνές. Στο παρόν άρθρο επιλέγουμε και προτείνουμε ορισμένους από τους τίτλους που ξεχωρίσαμε όχι απλώς για τη θεματολογία τους, αλλά για τον τρόπο που μεταμορφώνουν την ανάγνωση σε στοχαστική εμπειρία. Βιβλία που διαβάζονται αργά, ξανανοίγονται συχνά και μένουν μέσα μας.

Ανάμεσα στις πολλές αξιόλογες εκδόσεις που φιλοξενούνται στον κατάλογο του Ζήτρου, ορισμένοι τίτλοι ξεχωρίζουν όχι μόνο για την ποιότητά τους αλλά και για τη διαρκή επίδραση που ασκούν στον αναγνώστη. Ξεχωρίσαμε με προσοχή και αγάπη ορισμένα από τα πιο ουσιαστικά και αντιπροσωπευτικά βιβλία των εκδόσεων Ζήτρος, έργα που ξεπερνούν τη συγκυρία και δικαιώνουν την έννοια του διαχρονικού. Πρόκειται για τίτλους που φωτίζουν τη φιλοσοφία, την ποίηση, τον στοχασμό, την ιστορία και την πνευματική αναζήτηση, άλλοτε με πυκνότητα και άλλοτε με καθαρή απλότητα, πάντα όμως με συνέπεια στο ύφος και στην αξία. Κάθε βιβλίο που προτείνουμε δεν είναι απλώς μια καλή έκδοση· είναι μια διαδρομή που αξίζει να διαβαστεί και να μείνει. Ακολουθούν, λοιπόν, τα βιβλία που εμείς ξεχωρίσαμε και προτείνουμε ανεπιφύλακτα για κάθε αναγνώστη που αναζητά ουσία, βάθος και εσωτερικό διάλογο.

1. Νικολό Μακιαβέλλι, ο Ηγεμόνας

 

Ο Ηγεμόνας του Νικολό Μακιαβέλι είναι ένα κείμενο που σφράγισε την πολιτική σκέψη της νεωτερικότητας  όχι επειδή προσφέρει ένα ιδεώδες διακυβέρνησης, αλλά επειδή τολμά να δει την εξουσία όπως πραγματικά λειτουργεί. Δεν αποτελεί θεωρητικό οικοδόμημα περί ηθικής πολιτικής· είναι μάλλον ένα χειραγωγικό εγχειρίδιο για την κατάκτηση και τη διατήρηση της εξουσίας, γραμμένο με νηφαλιότητα, ακρίβεια και οξύ πολιτικό ρεαλισμό. Ο αναγνώστης έρχεται αντιμέτωπος με έναν στοχασμό που δεν φοβάται να αποκαθηλώσει τον ρομαντισμό της πολιτικής αρετής και να μιλήσει για τη βία, την απάτη, τη στρατηγική και την ευκαιρία ως απαραίτητα εργαλεία του ηγέτη.  Τον κορμό του κειμένου συνοδεύει το δοκιμιακό κείμενο του Ηλία Βαβούρα, μια δουλειά που φωτίζει τις φιλοσοφικές και πολιτικές πτυχές της μακιαβελικής σκέψης με ευκρίνεια και βάθος. Η επιμέλεια του μεταφραστή Βασιλείου Μακρυπούλια καταφέρνει να διατηρήσει τη ρευστότητα και την ένταση του πρωτοτύπου χωρίς φλύαρα στολίδια. Στον πρόλογο, ο Κυριάκος Δημητρίου συνδέει με κοφτερή σκέψη τον Μακιαβέλι με τα σύγχρονα ζητήματα της πολιτικής ζωής, καθιστώντας την ανάγνωση όχι απλώς ιστορικό ταξίδι αλλά στοχευμένη συζήτηση στην καρδιά της εξουσίας.

2. Σπύρος Μακρής, Leo Strauss

Ο τίτλος Leo Strauss – Πολιτική Φιλοσοφία & Κρίση της Νεοτερικότητας του Σπύρου Μακρή, αποτελεί μελέτη ουσίας για το πώς η στρατηγική επαναφορά στην κλασική πολιτική σκέψη μπορεί να λειτουργήσει ως αντίδοτο στην κρίση αξιών της νεωτερικότητας. Ο συγγραφέας με εμφανή ακαδημαϊκή ευρύτητα και στοχαστικό βάθος, μας οδηγεί μέσα από τρία κύματα μετασχηματισμού: από το θεολογικο-πολιτικό πρόβλημα του μεσαιωνικού διαφωτισμού μέχρι τη ρήξη με την ιστορική εμμονή της νεωτερικότητας.

Η ανάλυσή του είναι συγκροτημένη και συνεκτική. Χωρίς να υπεραπλουστεύει ούτε να καθησυχάζει, διαπραγματεύεται την ιδέα της πολιτικής φιλοσοφίας ως εφικτής υπόθεσης, ανατρέχοντας στις θεμελιώδεις κρίσεις του Leo Strauss. Ο Σπύρος Μακρής καταφέρνει να εντάξει τον αναγνώστη στη συζήτηση για τις σχέσεις επιστήμης, αξιών, ιστορίας και φυσικού δικαίου, αποφεύγοντας την τεχνητή αφαιρετικότητα και τον θεωρητικό μανδύα.

3. Δημόκριτος Ηθική και Πολιτική

 

Στο Δημόκριτος: Ηθική & Πολιτική,η φιλοσοφία του Αβδηρίτη επανεμφανίζεται με ανανεωμένο ενδιαφέρον για τις αξίες της κοινωνικής και ατομικής ζωής. Το δοκιμιακό κείμενο του Ηλία Βαβούρα χαρίζει στο αρχαίο κείμενο μια σύγχρονη ανάσα, συνδυάζοντας ακρίβεια και θέρμη της γλώσσας. Η προσέγγισή του κατορθώνει να αναδείξει τον Δημόκριτο όχι μόνο ως θεωρητικό του ατόμου αλλά και ως στοχαστή με έντονη ευαισθησία στη δημοκρατική συνοχή, στην ηθική ευθύνη και στην προσωπική ισορροπία. Στο δεύτερο μέρος του έργου, η ερμηνευτική διεισδυτικότητα του Βαβούρα αποκαλύπτει πώς ο Δημόκριτος συλλαμβάνει τη σχέση μεταξύ αρετής και ευτυχίας, δημόσιου χώρου και ιδιωτικής ζωής με τρόπο που παραμένει ζωντανός και διδακτικός έως σήμερα.

4. Πλούταρχος, Παράλληλοι Βίοι

Το έργο Παράλληλοι Βίοι: Δημοσθένης & Κικέρων αποτελεί μία από τις πιο χαρακτηριστικές στιγμές της ιστοριοφιλοσοφικής γραφής του Πλουτάρχου, όπου ο αρχαίος στοχαστής συγκρίνει δύο εξέχοντες ρήτορες και πολιτικούς άνδρες έναν από την Αθήνα του 4ου αιώνα π.Χ., και έναν από τη Ρώμη του 1ου αιώνα π.Χ. Με το βλέμμα στραμμένο όχι μόνο στα γεγονότα αλλά και στον χαρακτήρα των προσώπων, ο Πλούταρχος ανιχνεύει τις ηθικές, πολιτικές και πνευματικές ποιότητες των δύο μορφών, παρουσιάζοντάς τους ως καθρέφτες δύο εποχών που ταλανίζονται από κρίση, δημαγωγία, πτώση θεσμών και διακινδύνευση της δημοκρατίας. Ο μεταφραστής Σπύρος Γκάνας επέδειξε εξαιρετική αίσθηση ισορροπίας ανάμεσα στο σεβασμό του πρωτότυπου κειμένου και την ανάγκη για ζωντανή, προσιτή γλώσσα. Η έκδοση διακρίνεται για τη συνέπεια στον ρυθμό και τη δομή των βίων, αποδίδοντας τις αντιθέσεις, τις ρητορικές δεξιότητες και την πολιτική μαεστρία των δύο μεγάλων ανδρών με ζωηρότητα και βάθος.

Οι παραπάνω εκδόσεις δεν αποτελούν απλώς ποιοτικά βιβλία· είναι διανοητικές πυξίδες σε έναν καιρό ρηχότητας και βιασύνης. Οι επιλογές των εκδόσεων Ζήτρος δεν ακολουθούν τις εμπορικές επιταγές της στιγμής, αλλά επενδύουν στη διαχρονική αξία της σκέψης, του λόγου και της υπεύθυνης έκδοσης. Κάθε τίτλος που ξεχωρίσαμε συνομιλεί με το παρελθόν όχι ως μνημείο, αλλά ως ζωντανός συνομιλητής που εξακολουθεί να μας ρωτά, να μας αμφισβητεί και – σε σπάνιες περιπτώσεις  να μας διδάσκει. Σε μια εποχή όπου όλα τείνουν να ξεχνιούνται, αυτά τα βιβλία