Τα έθιμα του Πάσχα στη Βόρεια Ελλάδα

Το Πάσχα η μεγάλη  γιορτή της Χριστιανοσύνης, γιορτάζεται με ξεχωριστό τρόπο σε κάθε γωνιά της χώρας και ιδιαίτερα σε ορισμένες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας.

Επιμέλεια: Δήμητρα Τσάτσου

Συνάντηση των Επιταφίων στο νεκροταφείο της Νέας Μεσημβρίας

Την Μεγάλη Παρασκευή στη Νέα Μεσημβρία μέσα σε κλίμα κατάνυξης και συγκίνησης συναντώνται οι δύο Επιτάφιοι των ενοριών στα νεκροταφεία της περιοχής. Οι κάτοικοι ανάβουν κεριά για τους ανθρώπους, οι οποίοι έφυγαν από τη ζωή.

«Αδώνια», η κορύφωση του Θείου Δράματος

Τη Μεγάλη Παρασκευή, στη συνοικία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στις Σέρρες, κατά τη διάρκεια της περιφοράς του Επιταφίου, αναβιώνει το έθιμο «Αδώνια».

Σύμφωνα με το έθιμο, κάθε νοικοκυρά βάζει στο κατώφλι του σπιτιού της ένα τραπεζάκι πάνω στο οποίο έχει τοποθετήσει θυμίαμα την εικόνα του Εσταυρωμένου και λουλούδια στο βάζο, τα οποία είναι πασχαλιές. Δίπλα τοποθετεί ένα πιάτο με κριθάρι ή φακή, έθιμο που παραπέμπει στους «Αδώνιδος Κήπους, ένα έθιμο, το οποίο συμβολίζει τη νιότη που χάνεται γρήγορα και άδικα, όπως και ο Άδωνις που πέθανε από δάγκωμα κάπρου.

Τα «Μαζίδια» στην Καβάλα

Τα «Μαζίδια» είναι ένα παραδοσιακό, θρησκευτικό έθιμο που αναβιώνει την τρίτη ημέρα του Πάσχα στο χωριό Ελευθερές, του Δήμου Παγγαίου Καβάλας.

Οι κάτοικοι μεταφέρουν στα χέρια τα εικονίσματα από την εκκλησία των Αγίων Ταξιαρχών προς το ξωκλήσι των Αγίων Ραφαήλ, Ειρήνης και Νικολάου που βρίσκεται στον λόφο «Μαζίδια». Εκεί τα τοποθετούν στη σειρά και κάνουν Αγιασμό και Αρτοκλασία για να έχουν μια καλή σοδιά. Στη συνέχεια επιστρέφουν στην εκκλησία των Ταξιαρχών. Ακολουθεί γλέντι στην πλατεία του παλιού παραδοσιακού οικισμού κάτω από την εκκλησία με γλυκά και κεράσματα που έχουν φτιάξει οι γυναίκες του χωριού.

Αυγομαχίες στην Κερκίνη

Την Κυριακή του Πάσχα αναβιώνει στην Καστανούσα Κερκίνης το ποντιακό πασχαλινό έθιμο «αυγομαχίες». Το έθιμο το οποίο  έχει τις ρίζες του στον Πόντο, συμβολίζει την Ανάσταση του Κυρίου και τη σύγκρουση του καλού με το κακό. Στην Πέλλα, τη δεύτερη μέρα του Πάσχα, πραγματοποιείται το τοπικό έθιμο το «Σπάσιμο των Αυγών»  και προσφέρονται τοπικά παραδοσιακά εδέσματα.

 «Αλογοδρομίες» στη Χαλκιδική

Ανήμερα του Αγίου Γεωργίου, τελούνται στην παραλία της Συκιάς οι περίφημες «αλογοδρομίες». Στο παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου, οι ιππείς παίρνουν την εικόνα του Αγίου και τη μεταφέρουν στο χώρο των αγώνων, ενώ στη συνέχεια πραγματοποιούνται οι «αλογοδρομίες».

Το κάψιμο του Ιούδα στη Ν. Καλλικράτεια

Το κάψιμο του Ιούδα αποτελεί ένα ξεχωριστό έθιμο το οποίο αναβιώνει σε περιοχές της Ελλάδας κάθε βράδυ της Ανάστασης, προσελκύοντας πλήθος κόσμου. Οι άνδρες στην Καλλικράτεια φτιάχνουν με άχυρα μια φιγούρα, την ντύνουν με παλιά ρούχα, την περιφέρουν σε όλο το χωριό φωνάζοντας και τραγουδώντας, στη συνέχεια τοποθετούν κλιματσίδες πάνω σε ένα κάρο και καίνε τη φιγούρα,  τον Ιούδα.

Πάσχα στο Άγιο Όρος

Το Πάσχα στο Άγιο Όρος είναι  βαθιά μυστηριακό.   Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής μοναχοί και προσκυνητές γονατίζουν μπροστά στον Εσταυρωμένο. Κατεβάζουν τον νεκρό σώμα του Ιησού από το σταυρό. Το πορφυρό πανί με το σώμα του μεταφέρεται από τους μοναχούς στο τραπέζι, που συμβολίζει τον Άγιο Τάφο.  Μετά το τέλος της ακολουθίας οι μοναχοί στολίζουν με λουλούδια Επιτάφιο. Σαν τους μαθητές του Χριστού.

Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής επιστρέφουν στο Καθολικό και ψέλνουν τα εγκώμια της μέρα γύρω από το νεκρό σώμα του Χριστού. Ένας ένας προσκυνούν αυτόν που κατέβηκε στον Άδη για να φέρει τη νέα ζωή. Έξι μοναχοί παίρνουν στα χέρια τους τον Επιτάφιο, το χρυσοκέντητο, δηλαδή, πορφυρό πανί.

Βγαίνουν από το Καθολικό για την περιφορά γύρω από τον ναό. Πριν ο Επιτάφιος επιστρέψει στο ναό οι μοναχοί τον κρατούν πάνω από την κύρια είσοδο. Ένας – ένας οι μοναχοί και οι προσκυνητές περνούν από κάτω σαν να κατεβαίνουν μαζί με τον Ιησού στον Άδη Το χαρμόσυνο μήνυμα της Αναστάσεως έρχεται το πρωί το Μεγάλου Σαββάτου.

Οι ιερείς φορούν ήδη λευκά άμφια, καθώς ο λίθος από τον τάφο του Ιησού έχει κυλιστεί.  Ο ηγούμενος μοιράζει σε όλους το φως μόλις ακούγεται το δεύτε λάβετε φως. Μετά την Ακολουθία της Αναστάσεως μοναχοί και προσκυνητές μετακινούνται την τράπεζα της μονής για το πρώτο μη νηστίσιμο γευμα μετά από νηστεία 40 ημερών.