Ν. Μπελογιάννης: Σαν σήμερα εκτέλεσαν τον «Άνθρωπο με το γαρίφαλο»

Αν και μέχρι τότε οι εκτελέσεις θανατοποινιτών (ακόμη και από τους Ναζί κατακτητές) συνήθως γίνονταν πάντα με το πρώτο φως του ήλιου και ποτέ μέρα Κυριακή, για τον καταδικασθέντα Νίκο Μπελογιάννη ο άγραφος αυτός νόμος δεν τηρήθηκε ποτέ.

Ήταν τόσο έντονες και μαζικές οι αντιδράσεις  εντός και εκτός συνόρων για την εκτέλεσή του, που αποφασίστηκε το εκτελεστικό απόσπασμα να σταθεί απέναντί του Μπελογιάννη και άλλων τριών έγκλειστων συντρόφων του ημέρα Κυριακή, και μάλιστα στις 4 τα ξημερώματα… Το ημερολόγιο έγραφε 30 Μαρτίου του 1952.

Ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ και αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης, ο Νίκος Μπελογιάννης ήταν ένας επίμονος άνθρωπος. Τοσο εντυπωσιακά επίμονος και πιστός στις αρχές του, που ακόμη κι όταν άκουσε την ετυμηγορία που τον οδηγούσε στον θάνατο, είχε αυτό το χαρακτηριστικό χαμόγελο της σιγουριάς ενός ανθρώπου που έκανε όλα όσα ήθελε να κάνει. Ήταν αυτή η εικόνα με το χαμόγελο, αλλά και με ένα γαρίφαλο που κρατούσε στα χέρια, που του χάρισε για πάντα τον τίτλο «Ο Άνθρωπος με το γαρίφαλο». Ήταν αυτή η εικόνα που ενέπνευσε και τον Πάμπλο Πικάσο να σκιτσάρει και να δημιουργήσει το διάσημο ομώνυμο σκίτσο του.

Οι δύο δίκες και η ετυμηγορία

Στα τέλη Αυγούστου 1949, το τελευταίο προπύργιο του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, ο Γράμμος, έπεσε στα χέρια του κυβερνητικού στρατού, βάζοντας τέλος στον εμφύλιο πόλεμο. Οι αριστερές δυνάμεις υποχωρούν και διασκορπίζονται στις τότε Λαϊκές Δημοκρατίες και τη Σοβιετική Ένωση, ενώ όσοι έμειναν εντός υπέστησαν διώξεις που έφταναν μέχρι και τις εκτελέσεις. Ο ίδιος ο Μπελογιάννης, από τους τελευταίους που φεύγουν από τη χώρα, εγκαθίσταται ως πολιτικός πρόσφυγας στην Πολωνία, ωστόσο έναν χρόνο μετά, τον Ιούνιο του 1950 επιστρέφει κρυφά στην Ελλάδα μέσω Αργεντινής με το ψευδώνυμο Ερρίκος Πανόζ.

Ο Ερρίκος Πανόζ έχει αποστολή να ανασυγκροτήσει τις οργανώσεις του τότε παράνομου ΚΚΕ στην Αθήνα, Στις 20 Δεκεμβρίου 1950, συνελήφθη και δικάστηκε για την εμπλοκή του με το ΚΚΕ με βάση τον Αναγκαστικό Νόμο 509/1947, σύμφωνα με τον οποίο το ΚΚΕ είχε κηρυχθεί παράνομο θεωρούμενο ως εγκληματική οργάνωση. Κατηγορήθηκε, επίσης, ως κατάσκοπος της Σοβιετικής Ένωσης.

Ακολουθούν δύο δίκες, η πρώτη με συνολικά 52 κατηγορούμενους εκ των οποίων οι 12 καταδικάστηκαν σε θάνατο. Μετά τις αντιδράσεις  που προκαλούνται διεθνώς από τη συγκεκριμένη απόφαση, ο πρωθυπουργός Νικόλαος Πλαστήρας δηλώνει ότι η απόφαση δεν θα εκτελεστεί, όμως ο Μπελογιάννης και άλλοι κατηγορούμενοι παραπέμπτονται σε νέα δίκη με τη βαρύτερη κατηγορία της κατασκοπείας (με αφρομή παράνομους ασυρμάτους που εντοπίζονται σε Καλλιθέα και Γλυφάδα και δίνουν την ευκαιρία για ενεργοποίηση του σχετικού νόμου).

Η δεύτερη δίκη, αυτή την οποία ο Μπελογιάννης παρακολουθεί κρατώντας ένα γαρίφαλο, ξεκινά τον Φεβρουάριο του 1952 και είναι μια δίκη που αποκτά έντονο διεθνές ενδιαφέρον. Ο ίδιος αρνείται τις κατηγορίες και σε μια χειμαρώδη απολογία, προβάλλει τις πατριωτικές ενέργειες του ΚΚΕ κατά τη διάρκεια της Κατοχής, αλλά τελικά, καταδικάζεται σε θάνατο όπως και άλλοι σύντροφοί του.

Τι κι αν, κατόπιν, η κυβέρνηση Πλαστήρα κατακλύστηκε από εκατοντάδες χιλιάδες τηλεγραφήματα από όλο τον κόσμο για να μην προχωρήσει η απόφαση περί εκτέλεσης  Τι κι αν προσωπικότητες από όλο τον κόσμο κάνουν παρέμβαση; Τι κι αν και ο τότε Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Σπυρίδων σχολιάζει το «ηθικό μεγαλείο του Μπελογιάννη»; Καμία χάρη δεν δόθηκε, καμία απόφαση δεν ακυρώθηκε…

Ο «Άνθρωπος με το γαρίφαλο» εκτελέστηκε μια Κυριακή, σαν σήμερα, στις 30 Μαρτίου του 1952.

https://www.youtube.com/watch?v=ODTz6ttOZCs

https://www.youtube.com/watch?v=EzWNqe5xT7g