Αγροτικά μπλόκα: δίκαιη αγανάκτηση ή άρνηση προσαρμογής;

Οι αγρότες ξαναβγήκαν στους δρόμους. Δηλώνουν εξοργισμένοι και απογοητευμένοι, και φυσικά έχουν τα δίκια τους. Άλλωστε δεν είναι λίγο να διαπιστώνεις πόσο μεγάλα όργια γίνονταν στον ΟΠΕΚΕΠΕ, και μάλιστα από εκείνους που συχνά σου κουνούσαν το δάχτυλο επειδή δεν είσαι αρκετά… Ευρωπαίος. Τούτου λεχθέντος, οι κινητοποιήσεις ανέκαθεν γίνονται για έναν και μόνο λόγο: για το ύψος των αγροτικών εισοδημάτων.

Σε αγροτικό κλοιό η χώρα: Κλειστή σε δύο σημεία η Αθηνών-Θεσσαλονίκης – Το «βάρος» στα σύνορα Ευζώνων (VIDEO)

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, ο μέσος Έλληνας αγρότης είναι φτωχός. Ωστόσο, παρά τα μνημόνια και την ψηφιοποίηση του κράτους, οι αρμόδιοι δεν είναι απολύτως σίγουροι πόσοι είναι οι πραγματικοί αγρότες. Με άλλα λόγια, δεν γνωρίζουν πόσοι βιοπορίζονται κυρίως ως γεωργοί, κτηνοτρόφοι, αλιείς ή μελισσοκόμοι, και πόσοι έχουν την ιδιότητα μόνο στα χαρτιά.

Πάλι σύμφωνα με τα χαρτιά, το μέσο μέγεθος ενός αγροτικού κλήρου στην Ελλάδα είναι 70 στρέμματα, ενώ το 90% των αγροτικών εκμεταλλεύσεων είναι μικρότερο από 200. Όσον αφορά την ΕΕ, μόνο η Ρουμανία έχει μικρότερους αγρούς, με μέσο όρο περίπου 40 στρέμματα. Την ίδια στιγμή, ο μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι περίπου 180 στρέμματα, με πολύ πιο άρτια συστήματα άρδευσης και λίπανσης, και πολύ καλύτερα καταρτισμένους αγρότες. Συνεπώς, δεν είναι καθόλου παράξενο ότι αυτοί οι άνθρωποι εξαρτώνται από τις επιδοτήσεις για να επιβιώσουν -σύμφωνα με τα χαρτιά πάντα.

Όπως όμως διδαχθήκαμε από την υπόθεση ΟΠΕΚΕΠΕ, τα χαρτιά δεν λένε πάντα την αλήθεια. Αγρότες με γνήσια νοοτροπία παραγωγού νοικιάζουν και εκμεταλλεύονται πολύ περισσότερα στρέμματα απ’ όσα κατέχουν, δηλώνοντάς τα στα ονόματα των ιδιοκτητών. Η πρακτική αυτή είναι ευρύτατα διαδεδομένη και ίσως περιοριστεί δραστικά με αφορμή το πρόσφατο σκάνδαλο. Στο παρελθόν, οι αγρότες είχαν επίσης το προνόμιο να μη φορολογούνται βάσει των παραστατικών που εξέδιδαν, με αποτέλεσμα να τιμολογούν εικονικά προς όφελος των μεσαζόντων. Πλέον, ούτε αυτό είναι εφικτό.

Σε γενικές γραμμές, τα πράγματα έχουν σφίξει για τον αγροτικό κόσμο, που σταδιακά υποχρεούται να λειτουργεί όχι στο… πόδι, μα τυπικά. Η εν λόγω μετάβαση εξελίσσεται απελπιστικά αργά, εξαιτίας της παροιμιώδους αναβλητικότητας των πολιτικών μας. Πίσω από την αναβλητικότητα αυτή βολεύονται αρκετοί, ελπίζοντας ότι τίποτα δεν θα αλλάξει, τουλάχιστον μέχρι να συνταξιοδοτηθούν. Το ξεβόλεμα πάντα ενοχλεί κι όποιος ενοχλείται αντιδρά, κλείνοντας ακόμη και δρόμους.

Εξυπακούεται πως οι ευθύνες των κομμάτων είναι διαχρονικές και μεγάλες για τη σημερινή κατάσταση. Συστηματικά αποφεύγουν να ωθήσουν τους γεωργούς σε πιο αποτελεσματικές μεθόδους παραγωγής, με συνέπεια να βρισκόμαστε μονίμως στους ευρωπαϊκούς ουραγούς όσον αφορά τη μέση στρεμματική απόδοση. Συστηματικά ανέχονται την ύπαρξη μικρών, μη βιώσιμων κοπαδιών. Συστηματικά αδιαφορούν για την αγροτική εκπαίδευση, με τα ΕΠΑΛ και τα ΙΕΚ να εστιάζουν περισσότερο στο μανικιούρ και στην κομμωτική. Συστηματικά επιτρέπουν την εκμετάλλευση των αγροτών από βιομήχανους και εμπόρους εφοδίων, οδηγώντας τους σε υπερβολικά υψηλά κόστη παραγωγής. Και συστηματικά αξιοποιούν τις επιδοτήσεις, το νερό και την ενέργεια ως ψηφοθηρικά εργαλεία.

Παρά ταύτα, ο αστικός πληθυσμός λίγο νοιάζεται για τα αιτήματα στα μπλόκα. Επί χρόνια αγοράζει φθηνότερα χοιρινό Ολλανδίας, λεμόνια Τουρκίας, ντομάτες Ισραήλ, βούτυρο Ιρλανδίας και φασόλια Αργεντινής. Ως εκ τούτου, δυσκολεύεται να αντιληφθεί γιατί πρέπει να στηρίζονται χρηματικά οι αγρότες, όταν τόσες άλλες δραστηριότητες αφέθηκαν στη μοίρα τους. Δυσκολεύεται να δει τις πολλαπλές αρνητικές επιπτώσεις από τυχόν μαζική εγκατάλειψη της υπαίθρου. Και βιώνοντας επαγγελματική ανασφάλεια και ακρίβεια στα βασικά είδη, δυσκολεύεται να αποδεχτεί την κατηγορηματική άρνησή τους να προσαρμοστούν και αυτοί στα νέα δεδομένα. Εν ολίγοις, ο αστικός πληθυσμός δυσκολεύεται να στηρίξει κινητοποιήσεις που -έστω βραχυπρόθεσμα- βλάπτουν όλη την υπόλοιπη κοινωνία και οικονομία.