Στη δημοπράτηση του έργου μετατροπής της Πλατείας Ελευθερίας σε πάρκο μνήμης των Θεσσαλονικέων Εβραίων θυμάτων του ναζισμού, αναφέρθηκε εκ νέου ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Στέλιος Αγγελούδης, κατά την εκδήλωση για την Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Ηρώων και Μαρτύρων του Ολοκαυτώματος.
«Συνιστά ύβρη ότι η πλατεία Ελευθερίας δεν έχει αποδοθεί στη συλλογική μνήμη», ανέφερε μεταξύ άλλων ο δήμαρχος κατά τη διάρκεια του χαιρετισμού του στην εκδήλωση.
«Είμαι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσω σήμερα πως με την έμπρακτη στήριξη της κυβέρνησης έγινε δυνατή η εξασφάλιση της απαραίτητης χρηματοδότησης, ώστε να προχωρήσουμε άμεσα, εντός των επόμενων μηνών, ενδεχομένως και μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου, στη δημοπράτηση του έργου. Το Πάρκο Μνήμης που θα δημιουργηθεί στη νέα πλατεία Ελευθερίας μαζί με το Μουσείο Ολοκαυτώματος θα αποτελέσουν δύο κορυφαία τοπόσημα που θα υπηρετούν τόσο την ανάγκη διαφύλαξης της ιστορικής μνήμης στο διηνεκές όσο και την ανάδειξη της αλήθειας του Ολοκαυτώματος, μιας αλήθειας που κάποιοι επιμένουν να αποκρύπτουν, να φαλκιδεύουν και να διαστρεβλώνουν», είπε ο ίδιος στη συνέχεια.
Γιατί η πλατεία παρέμενε πάρκινγκ;
Έχουν περάσει σχεδόν δύο χρόνια από την τελευταία μετατροπή της Πλατείας Ελευθερίας σε πάρκινγκ, μετά από απόφαση του πρώην δημάρχου Κωνσταντίνου Ζέρβα, απόφαση στην οποία η προηγούμενη δημοτική αρχή επέμενε με επιχείρημα το υπαρκτό αναμφισβήτητα πρόβλημα της έλλειψης χώρων στάθμευσης.
Αυτή η επιμονή – εμμονή της προηγούμενης διοίκησης είχε ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων και αρνητικών σχολίων που έδιναν έμφαση στην ιστορία του συγκεκριμένου σημείου.
Έχουν περάσει περισσότερα από 81 χρόνια από τις 11 Ιουλίου του 1942, ημερομηνία η οποία κυκλώθηκε με το όνομα «Μαύρο Σάββατο» στη μακραίωνη ιστορία της Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για τη μέρα που σηματοδότησε τον αφανισμό σχεδόν του συνόλου της εβραϊκής κοινότητας της πόλης, την ημέρα που τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής συγκέντρωσαν στην πλατεία Ελευθερίας αρχικά περίπου 9.000 Εβραίους, ηλικίας από 18 έως 45 ετών και αφού τους υπέβαλαν σε δημόσιο εξευτελισμό, στη συνέχεια τους απέστειλαν σε καταναγκαστικά έργα και στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Σήμερα, αυτή η πλατεία, αυτός ο χώρος, είναι ένα υπαίθριο πάρκινγκ, χρήση που έχει από τη δεκαετία του ‘50, με κάποια «φωτεινά» διαλείμματα.
Η πλατεία θεσμοθετήθηκε με βασιλικό διάταγμα το 1963 και ο κοινόχρηστος χώρος περιήλθε στην ιδιοκτησία του Δήμου Θεσσαλονίκης κατόπιν συμβολαίου αγοράς από το Ταχυδρομείο. Αν και το ισχύον γενικό πολεοδομικό σχέδιο χαρακτηρίζει την πλατεία Ελευθερίας χώρο πρασίνου, λειτουργεί ως χώρος στάθμευσης τις τελευταίες δεκαετίες, μισθωμένος σε ιδιώτη.
Το μόνο που θυμίζει το βαρύ ιστορικό της φορτίο είναι το μνημείο του Ολοκαυτώματος που έχει τοποθετηθεί στο νότιο άκρο της πλατείας, στη μνήμη των 50.000 Εβραίων της Θεσσαλονίκης που μαρτύρησαν στα ναζιστικά στρατόπεδα.
Αρχιτεκτονικός διαγωνισμός
Τον Ιούλιο του 2012, επί δημαρχίας Γιάννη Μπουτάρη, ελήφη απόφαση για ανάπλασή της προκειμένου να λειτουργήσει αποκλειστικά ως χώρος πρασίνου και αναψυχής.
Ο δήμος διενήργησε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την ανάπλαση της πλατείας Ελευθερίας, συνολικής έκτασης 11,4 στρεμμάτων, με στόχο τον ανασχεδιασμό της ως χώρο περιπάτου και αναψυχής, την απόδοσή της στους πεζούς και όχι στα αυτοκίνητα, τον εμπλουτισμό του πρασίνου και βέβαια την ανάδειξη της ιστορικής μνήμης της.
Αναθεωρημένο κοστολόγιο
Τον διαγωνισμό κέρδισαν το πρώτο βραβείο οι αρχιτέκτονες Θεμιστοκλής Χατζηγιαννόπουλος και Κωνσταντίνος Χαραλαμπίδης που συνέταξαν τη μελέτη του έργου.
Μετά τη στασιμότητα που έδειξε στη συνέχεια η διοίκηση Ζέρβα για το θέμα και το… αέναο ερώτημα αν θα πρέπει να γίνει υπόγειο πάρκινγκ ή όχι, σήμερα αυτή η μελέτη βγαίνει από το συρτάρι και επανενεργοποιείται, με αναθεωρημένο φυσικά κοστολόγιο.
Ο νέος δήμαρχος Στέλιος Αγγελούδης φάνηκε άλλωστε να δίνει έμφαση στην ανάπλαση της πλατείας αφού το ανέδειξε σε εμβληματικό έργο για τη διοίκησή του. Δεν είναι τυχαίο ότι αμέσως μετά την εκλογή του, στην πρώτη του συνάντηση με τον πρωθυπουργό, παρουσίασε το θέμα στον Κυριάκο Μητσοτάκη και επέμεινε στη θέση του να γίνει πάρκο Μνήμης χωρίς υπόγειο πάρκινγκ.
Το έργο ανάπλασης της Πλατείας Ελευθερίας αναμένεται να χρηματοδοτηθεί από το «Πράσινο Ταμείο».