Καρκίνος: 10 μύθοι που πρέπει να καταργηθούν

Ο καρκίνος εξακολουθεί να θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της σύγχρονης ιατρικής, όμως η εικόνα δεν είναι πια τόσο ζοφερή όσο στο παρελθόν. Χάρη στις ραγδαίες εξελίξεις στην έρευνα, στις νέες θεραπείες και στην καλύτερη ενημέρωση του κοινού, εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ζουν σήμερα ως επιζώντες του καρκίνου. Τα ποσοστά θνησιμότητας μειώνονται σταθερά, ενώ πολλές μορφές της νόσου μπορούν πλέον να αντιμετωπιστούν με ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά επιτυχίας. Ωστόσο, γύρω από τον καρκίνο εξακολουθούν να κυκλοφορούν μύθοι και παρανοήσεις που συχνά προκαλούν φόβο ή παραπληροφόρηση. Σκοπός αυτού του άρθρου είναι να διαλύσει τις παρεξηγήσεις και να φωτίσει την πραγματικότητα, δίνοντας έμφαση όχι μόνο στις δυσκολίες αλλά και στην ελπίδα που προσφέρει η σύγχρονη ιατρική. Παρακάτω παρουσιάζονται οι μεγαλύτεροι μύθοι που πρέπει να ξεχάσουν οι άνθρωποι.

1. Ο καρκίνος είναι θανατική καταδίκη

Λάθος. Παρά τα ανησυχητικά στατιστικά, ο καρκίνος δεν σημαίνει απαραίτητα θάνατο. Οι θεραπείες βελτιώνονται συνεχώς και τα ποσοστά επιβίωσης αυξάνονται. Στις ΗΠΑ ζουν σήμερα δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι που έχουν νικήσει τον καρκίνο, ενώ στη Βρετανία τα ποσοστά επιβίωσης έχουν διπλασιαστεί μέσα σε 40 χρόνια. Ανάλογα με τον τύπο, οι πιθανότητες ίασης μπορεί να φτάνουν το 90%.

2. Ο καρκίνος είναι μεταδοτικός

Ο καρκίνος δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο και δεν αποτελεί μεταδοτική νόσο, όπως για παράδειγμα η γρίπη ή το κοινό κρυολόγημα. Είναι αποτέλεσμα γενετικών μεταλλάξεων και κυτταρικών αλλαγών που συμβαίνουν μέσα στον ίδιο τον οργανισμό. Ορισμένοι ιοί, όπως ο HPV ή οι ηπατίτιδες Β και C, μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης συγκεκριμένων μορφών καρκίνου, επειδή προκαλούν βλάβες στο DNA ή χρόνιες φλεγμονές. Ωστόσο, ακόμη και σε αυτές τις περιπτώσεις, αυτό που «μεταδίδεται» είναι ο ιός και όχι ο ίδιος ο καρκίνος. Με άλλα λόγια, κανείς δεν μπορεί να «κολλήσει» καρκίνο μέσω της επαφής, της αναπνοής, της κοινής χρήσης αντικειμένων ή της φροντίδας ενός ασθενούς. Γι’ αυτό και η ανθρώπινη επαφή, η αγκαλιά και η στήριξη προς όσους νοσούν είναι απολύτως ασφαλείς και απαραίτητες για την ψυχολογική τους δύναμη.

3.  Τα κινητά τηλέφωνα προκαλούν καρκίνο

Μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η χρήση κινητών τηλεφώνων προκαλεί καρκίνο. Τα κινητά εκπέμπουν ραδιοκύματα χαμηλής ενέργειας, γνωστά ως μη ιονίζουσα ακτινοβολία. Αυτός ο τύπος ακτινοβολίας δεν έχει την ικανότητα να βλάψει το DNA των κυττάρων ή να προκαλέσει τις γενετικές μεταλλάξεις που συνδέονται με τον καρκίνο — σε αντίθεση με την ιονίζουσα ακτινοβολία, όπως είναι οι ακτίνες Χ.

Πολλές μεγάλες επιστημονικές έρευνες έχουν εξετάσει πιθανές συσχετίσεις ανάμεσα στη χρήση κινητών και στην εμφάνιση καρκίνου, χωρίς όμως να βρουν σταθερά ή πειστικά στοιχεία. Οι ειδικοί τονίζουν ότι ακόμη και η μακροχρόνια χρήση κινητού δεν φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο. Παράλληλα, συνεχίζονται οι μελέτες για να διασφαλιστεί πλήρως η ασφάλεια, ωστόσο μέχρι σήμερα η επιστημονική κοινότητα συμφωνεί.

4. Οι γραμμές υψηλής τάσης προκαλούν καρκίνο

Τα μαγνητικά πεδία χαμηλής συχνότητας που δημιουργούνται από τις γραμμές ρεύματος δεν είναι επικίνδυνα. Μεγάλες μελέτες σε ανθρώπους και ζώα δεν έδειξαν αυξημένο κίνδυνο. Σε ελάχιστες περιπτώσεις βρέθηκε μικρή συσχέτιση με λευχαιμία στα παιδιά, αλλά τα αίτια παραμένουν ασαφή.

5. Τα τεχνητά γλυκαντικά προκαλούν καρκίνο

Δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία. Αν και παλαιότερες μελέτες σε ζώα προκάλεσαν ανησυχία, οι σύγχρονες έρευνες δεν έδειξαν σύνδεση ανάμεσα στη χρήση εγκεκριμένων γλυκαντικών και στον καρκίνο στον άνθρωπο.

6. Η χειρουργική επέμβαση προκαλεί εξάπλωση του καρκίνου

Η άποψη ότι η χειρουργική επέμβαση μπορεί να προκαλέσει εξάπλωση του καρκίνου είναι μόνο εν μέρει σωστή και, στη σύγχρονη ιατρική, σπανίως ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Στο παρελθόν υπήρχε αυτός ο φόβος, όμως οι μεγάλες εξελίξεις στον ιατρικό εξοπλισμό, οι βελτιωμένες χειρουργικές τεχνικές και η ακρίβεια των απεικονιστικών εξετάσεων έχουν μειώσει τον κίνδυνο σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα. Οι γιατροί σήμερα διαθέτουν μέσα που τους επιτρέπουν να αφαιρούν όγκους με μεγάλη ακρίβεια και ασφάλεια, περιορίζοντας στο ελάχιστο τις πιθανότητες εξάπλωσης. Επιπλέον, είναι μύθος η ιδέα ότι ένας όγκος θα «φουντώσει» ή θα εξαπλωθεί πιο γρήγορα απλώς και μόνο επειδή εκτέθηκε στον αέρα κατά τη διάρκεια μιας επέμβασης. Τέτοιες πεποιθήσεις δεν έχουν καμία επιστημονική βάση. Αντίθετα, η χειρουργική αφαίρεση συχνά αποτελεί το πρώτο και σημαντικότερο βήμα για την ίαση, καθώς απομακρύνει τη μάζα των καρκινικών κυττάρων και δίνει τη δυνατότητα σε άλλες θεραπείες όπως η χημειοθεραπεία ή η ακτινοθεραπεία να δράσουν πιο αποτελεσματικά.

7. Τα βότανα μπορούν να θεραπεύσουν τον καρκίνο

Δεν υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη ότι τα βότανα θεραπεύουν τον καρκίνο. Κάποιες συμπληρωματικές μέθοδοι, όπως ο βελονισμός ή ο διαλογισμός, μπορούν να βοηθήσουν στην ψυχολογική υποστήριξη, όχι όμως στη θεραπεία της νόσου. Μάλιστα, ορισμένα βότανα μπορεί να είναι επικίνδυνα ή να αλληλεπιδρούν με τα φάρμακα.

8. Ο καρκίνος κληρονομείται πάντα

Μόνο ένα μικρό ποσοστό (3–10%) των περιπτώσεων οφείλεται σε κληρονομικές μεταλλάξεις. Οι περισσότεροι καρκίνοι αναπτύσσονται από γενετικές αλλαγές που συσσωρεύονται κατά τη διάρκεια της ζωής.

9. Ο καρκίνος πάντα επιστρέφει

Χάρη στις νέες θεραπείες, πολλοί καρκίνοι μπορούν να θεραπευτούν οριστικά. Ωστόσο, κάθε τύπος έχει διαφορετικά ποσοστά υποτροπής, και οι ασθενείς πρέπει να παρακολουθούνται στενά. Οι επιστήμονες είναι αισιόδοξοι ότι μελλοντικά οι υποτροπές θα μειώνονται ακόμη περισσότερο.

10.Δεν υπάρχει θεραπεία για τον καρκίνο

Ευτυχώς, πρόκειται για μύθο. Ορισμένοι καρκίνοι,  μπορούν να θεραπευτούν σε ποσοστά που ξεπερνούν το 60%. Άλλοι, όπως ο καρκίνος μαστού ή προστάτη, έχουν ποσοστά ίασης περίπου 50%. Παράλληλα, σύγχρονες μέθοδοι  δίνουν ελπίδα ακόμη και σε προχωρημένα στάδια.