Η τακτική επίσκεψη στον οφθαλμίατρο δεν είναι πολυτέλεια – Είναι επένδυση στη μακρόχρονη υγεία της όρασης

Συχνά θεωρούμε την όραση δεδομένη, μέχρι να εμφανιστεί κάποιο σύμπτωμα και να αντιληφθούμε πόσο πολύτιμη είναι. Η προληπτική οφθαλμολογική εξέταση δεν αποτελεί πολυτέλεια, αλλά την πιο αποτελεσματική άμυνα απέναντι σε παθήσεις που στα αρχικά τους στάδια μπορεί να είναι «σιωπηλές». Κάθε ηλικιακή ομάδα έχει τις δικές της ανάγκες και απαιτεί προσαρμοσμένη φροντίδα – από τους πρώτους μήνες ζωής έως την ώριμη ενήλικη ζωή.

Γράφει ο Αλέξανδρος Χαρώνης, Χειρουργός Οφθαλμίατρος – Ειδικός Γραμματέας ΔΣ της Ελληνικής Οφθαλμολογικής Εταιρείας

Από τη γέννηση έως το πρώτο έτος

Κατά τον πρώτο χρόνο, τα μάτια του μωρού αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς. Αν και η προληπτική επίσκεψη σε οφθαλμίατρο δεν είναι απαραίτητη για όλα τα βρέφη, υπάρχουν εξαιρέσεις: προωρότητα, οικογενειακό ιστορικό σοβαρών οφθαλμικών παθήσεων ή συμπτώματα όπως επίμονος στραβισμός και δακρύρροια μετά το εξάμηνο. Ο παιδίατρος έχει τον πρώτο ρόλο στον έλεγχο της όρασης και παραπέμπει όπου χρειάζεται.

Προσχολική ηλικία

Πριν την έναρξη του Νηπιαγωγείου ή της Α’ Δημοτικού, συστήνεται ο πρώτος ολοκληρωμένος έλεγχος της όρασης. Η σωστή συνεργασία των δύο ματιών και η καλή οπτική οξύτητα είναι κρίσιμες για τη μάθηση και τη γενικότερη ανάπτυξη του παιδιού.

Σχολική ηλικία και εφηβεία

Οι αυξημένες ώρες κοντινής εργασίας και η χρήση οθονών κάνουν τη μυωπία πιο συχνή. Η τακτική παρακολούθηση βοηθά στον σωστό έλεγχο για αλλαγή γυαλιών, στη δημιουργία υγιών συνηθειών (διαλείμματα, καλός φωτισμός, παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους) και, όπου χρειάζεται, στην έναρξη θεραπειών που μπορούν να επιβραδύνουν την εξέλιξή της.

20–40 ετών

Σε αυτό το ηλικιακό εύρος η όραση είναι συνήθως σταθερή. Παρ’ όλα αυτά, τα άτομα με φακούς επαφής, υψηλή μυωπία, διαθλαστικές ανωμαλίες ή χρόνια προβλήματα υγείας χρειάζονται συχνότερο έλεγχο. Παράλληλα, η προστασία από την UV ακτινοβολία και η πρόληψη τραυματισμών παραμένουν σημαντικές.

40–50 ετών

Η ηλικία των 40 είναι «ορόσημο» για μια πλήρη οφθαλμολογική εξέταση. Εκτός από την εμφάνιση πρεσβυωπίας, σε αυτό το στάδιο ελέγχονται η ενδοφθάλμια πίεση, το οπτικό νεύρο, ο αμφιβληστροειδής και τα αγγεία του. Πολλές παθήσεις –όπως το γλαύκωμα– δεν δίνουν πρώιμα συμπτώματα, γι’ αυτό και η έγκαιρη διάγνωση είναι καθοριστική. Παράλληλα, προβλήματα όπως ξηροφθαλμία, βλεφαρίτιδα ή κόπωση από οθόνες μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά.

Μετά τα 50

Η συστηματική παρακολούθηση είναι απαραίτητη, καθώς αυξάνονται οι πιθανότητες εμφάνισης καταρράκτη, γλαυκώματος και εκφύλισης ωχράς κηλίδας – παθήσεις που συχνά ξεκινούν χωρίς εμφανή συμπτώματα. Ο τακτικός έλεγχος εξασφαλίζει έγκαιρη διάγνωση και καλύτερες προοπτικές για τη διατήρηση της όρασης.

Η πρόληψη ως καθημερινή συνήθεια

Η φροντίδα των ματιών είναι μια δια βίου επένδυση. Με απλές επιλογές –προστασία από τον ήλιο, άσκηση, μεσογειακή διατροφή, αποφυγή καπνίσματος, σωστή χρήση φακών επαφής– μπορούμε να διατηρήσουμε καλή όραση για πολλά χρόνια. Η όραση είναι πολύτιμη· αξίζει την προσοχή μας σήμερα, για να απολαμβάνουμε καθαρά το αύριο.

Οφθαλμική φροντίδα ανά ηλικία – συνοπτικός οδηγός 0–1 έτος

Έλεγχος: Στη γέννηση (και εντός έτους με παράγοντες κινδύνου)

Συμπτώματα συναγερμού: Λευκή αντανάκλαση, φωτοφοβία, μόνιμος στραβισμός, δακρύρροια μετά το 6μηνο

Συχνές παθήσεις: Απόφραξη δακρυϊκού πόρου, αμβλυωπία, συγγενείς ανωμαλίες, στραβισμός

Πρόληψη: Παιδιατρικοί έλεγχοι, έγκαιρη παραπομπή

1–5 έτη

Έλεγχος: Στα 4–5 έτη, έπειτα κάθε 1–2 χρόνια

Συμπτώματα: Κλείσιμο ενός ματιού, στραβισμός, πολύ κοντινή απόσταση αντικειμένων

Παθήσεις: Υπερμετρωπία, αστιγματισμός, ανισομετρωπία, αμβλυωπία

Πρόληψη: Υπαίθριο παιχνίδι, περιορισμός οθονών

6–18 έτη

Έλεγχος: Κάθε 1–2 χρόνια (συχνότερα με μυωπία ή φακούς)

Συμπτώματα: Θόλωση, πόνος, τραύματα, πονοκέφαλοι

Παθήσεις: Μυωπία, κερατόκωνος, αλλεργίες, ξηροφθαλμία

Πρόληψη: Κανόνας 20-20-20, υγιεινή φακών, προστασία στα σπορ

20–40 έτη

Έλεγχος: Κάθε 3–4 χρόνια (ή 1–2 με κινδύνους)

Συμπτώματα: Αιφνίδιες αλλαγές όρασης, πόνος, ερυθρότητα

Παθήσεις: Ξηροφθαλμία, λοιμώξεις φακών επαφής, διαβητικές βλάβες

Πρόληψη: UV400, σωστή διατροφή, άσκηση

40–50 έτη

Έλεγχος: Πλήρης στα 40, μετά κάθε 1–2 χρόνια

Συμπτώματα: Δαχτυλίδια φωτός με πόνο, γρήγορη επιδείνωση κοντινής όρασης

Παθήσεις: Πρεσβυωπία, γλαύκωμα, υπερτασικές/διαβητικές βλάβες

Πρόληψη: Τεχνητά δάκρυα, UV400, υγιεινός τρόπος ζωής

50+ έτη

Έλεγχος: Ετησίως (ή συχνότερα με κινδύνους)

Συμπτώματα: Παραμόρφωση εικόνων, λάμψεις, αιφνίδια απώλεια όρασης

Παθήσεις: Καταρράκτης, γλαύκωμα, εκφύλιση ωχράς, αποκολλήσεις

Πρόληψη: Διατροφή, άσκηση, UV400, έλεγχος πίεσης/σακχάρου

Πηγή: ygeiamou.gr