Διαγενεακό τραύμα: Πώς σπάμε τον φαύλο κύκλο;

Το διαγενεακό τραύμα είναι σαν μια αόρατη ασθένεια που περνάει από γενιά σε γενιά. Γίνεται αισθητό στις αντιδράσεις, στους φόβους και στις σχέσεις που χτίζουμε με τους άλλους. Είναι ο τρόπος που δυσάρεστες, επώδυνες ή τραυματικές εμπειρίες χαράζουν συμπεριφορές, αντιλήψεις και μοτίβα τα οποία τελικά κληρονομούνται, συχνά χωρίς κανείς να το έχει συνειδητοποιήσει.

Τι είναι το διαγενεακό τραύμα;

Όταν κάποιος στην οικογένεια βιώσει μια ιδιαίτερα δύσκολη ή τρομακτική εμπειρία (εγκατάλειψη, κακοποίηση, φτώχεια, ξαφνικό θάνατο, πόλεμο, φυσική καταστροφή) το σώμα και το μυαλό του προσαρμόζονται για να επιβιώσουν. Αυτές οι προσαρμογές όμως, αν μείνουν άλυτες, μπορούν να περάσουν στα παιδιά, στα εγγόνια και ακόμη πιο πέρα. Άλλοτε ως συμπεριφορές, άλλοτε ως φόβοι, άλλοτε ακόμη και ως αλλαγές στον τρόπο που ρυθμίζεται το άγχος στο σώμα.

Πώς μεταδίδεται;

Δεν χρειάζεται πάντα ένα “μεγάλο γεγονός”. Μπορεί να πρόκειται για χρόνια μοτίβα μέσα στο σπίτι: Φωνές, σιωπή, άγχος, ανασφάλεια, κακές σχέσεις, ουσίες, βία, ή απλώς γονείς που δεν έμαθαν ποτέ πώς να εκφράζουν τα συναισθήματά τους, γιατί ούτε εκείνοι έλαβαν συναισθήματα από τους δικούς τους γονείς. Τα παιδιά μαθαίνουν από αυτό που βλέπουν. Κι έτσι τα μοτίβα περνούν από γενιά σε γενιά, χωρίς κανείς να τα έχει επιλέξει.

Πώς επηρεάζει τη ζωή;

Το διαγενεακό τραύμα μπορεί να εμφανιστεί με πολλούς τρόπους:

• δυσκολία στη διαχείριση συναισθημάτων
• φόβος εγκατάλειψης ή υπερβολική ανάγκη για έλεγχο
• προβληματικές σχέσεις
• άγχος, κατάθλιψη
• σωματικά προβλήματα (π.χ. καρδιά, ανοσοποιητικό, εντερικά προβλήματα)
• παγιωμένες συνήθειες που μοιάζουν φυσιολογικές σε εσάς, αλλά πληγώνουν τους άλλους

Πολλές φορές, μάλιστα, κουβαλάμε αντιδράσεις που ανήκουν σε κάποιον που μπορεί να μην γνωρίσαμε καν. Μια γιαγιά που φοβόταν τη φτώχεια. Έναν παππού που έζησε πόλεμο. Έναν γονιό που μεγάλωσε μέσα στον φόβο. Οι αμυντικές τους συμπεριφορές περνούν σε εμάς και μας επηρεάζουν, χωρίς να έχουμε τα ανάλογα βιώματα για να τις καταλάβουμε.

Μπορεί ο κύκλος να σπάσει;

Ναι, και η αρχή γίνεται με την αναγνώριση. Το να παραδεχτούμε ότι κάτι τραυματικό συνέβη και μας επηρέασε είναι από μόνο του τεράστιο βήμα. Από εκεί και πέρα, η επεξεργασία του τραύματος μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους:

• Ψυχοθεραπεία
• Ανοιχτές συζητήσεις, όταν υπάρχει ασφάλεια
• Κατανόηση των μοτίβων που επαναλαμβάνονται
• Εκμάθηση νέων τρόπων αντίδρασης
• Δημιουργία υγιών συνηθειών που εσείς θα μεταδώσετε στις επόμενες γενιές

Δεν είναι εύκολο. Και δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη. Αλλά γίνεται.

Πηγή: Ιατροnet