Στους αρχαιολογικούς και ιστορικούς θησαυρούς της Νάουσας (ΦΩΤΟ)

Μια απόδραση στη Νάουσα, την πόλη του οίνου, αξίζει να τη συνδυάσουμε με επισκέψεις αρχαιολογικού και ιστορικού ενδιαφέροντος. Επισκεπτόμαστε τη Σχολή Αριστοτέλους, το Αρχαίο Θέατρο της Μίεζας αλλά και τους Μακεδονικούς Τάφους των Ανθεμίων και της «Κρίσεως».

Ρεπορτάζ: Ντέπυ Χιωτοπούλου (hiotopoulou@gmail.com)

Ταξιδεύουμε στην ηρωική πόλη της Νάουσας, με τις πλούσιες παραδόσεις της, τα ήθη και τα έθιμα, τα φημισμένα κρασιά της, με την ποικιλία Ξινόμαυρο να ξεχωρίζει, με τη γαστρονομία της, αλλά και τα πολλά αξιοθέατά της.

Αυτή τη φορά, την προσεγγίζουμε από ιστορικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος και κάνουμε ένα σύντομο οδοιπορικό στη Σχολή Αριστοτέλους, στο αρχαίο θέατρο της Μίεζας αλλά και στους Μακεδονικούς Τάφους των Ανθεμίων και της Κρίσεως. Όλοι οι παραπάνω χώροι βρίσκονται σε πολύ κοντινή απόσταση μεταξύ τους καθώς επίσης και από την πόλη της Νάουσας.

Σχολή Αριστοτέλους

Σε μια απόσταση 2,5 χλμ. από την πόλη της Νάουσας, δίπλα στη φυσική πηγή Κεφαλάρι συναντάμε το Νυμφαίο – το ιερό των Νυμφών-, είναι ήδη από τα χρόνια του Πλούταρχου (1^ος – 2^ος αι. μ.Χ.) ένα αξιοθέατο που συνδέεται στη μνήμη των Μιεζαίων με δυο μορφές, τον Μέγα Αλέξανδρο και τον Αριστοτέλη.

Ο χώρος που βρίσκεται το Νυμφαίο της Αρχαίας Μίεζας, αρχικά είχε χρησιμοποιηθεί ως λατομείο πωρόλιθου. Στο β’ μισό του 4^ου αιώνα π.Χ. το λατομείο αναδιαμορφώνεται και μια μικρή στοά οργανώνει τον χώρο που αποκτά σαφή χαρακτήρα ιερού. Παράλληλα, οι μνημειακές διαμορφώσεις με τις αετωματικές επιστέψεις των εισόδων των σπηλαίων καθώς και οι κατασκευές στο εσωτερικό τους υπογραμμίζουν λατρευτικό χαρακτήρα, τεκμηριώνοντας τις τελετουργικές δραστηριότητες.

Η περιοχή που εντοπίζεται η Σχολή Αριστοτέλους, παρά το γεγονός ότι ήταν γνωστή από τα μέσα του 19^ου αιώνα, χάρη στον Γάλλο περιηγητή Delacoulonche, παρέμενε απρόσιτη εξαιτίας της πυκνής βλάστησής της έως το 1965, όταν την έφερε στο φως ο καθηγητής αρχαιολογίας Φώτης Πέτσας. Ο αρχαιολόγος μετά από εκτενή μελέτη των υπαρχόντων γραπτών πηγών του Πλούταρχου και του Πλινίου, κατόρθωσε να ταυτίσει το συγκεκριμένο χώρο με τη Σχολή του Αριστοτέλους.

Σε απόσταση 300 μ. από το Νυμφαίο, βρίσκεται το Πολιτιστικό Κέντρο Σχολής Αριστοτέλους, στις εγκαταστάσεις του οποίου λειτουργούν αίθουσα συνεδρίων, βιβλιοθήκη – αναγνωστήριο, εκθεσιακός χώρος (τηλ. 23320 43437).

Αρχαίο Θέατρο Μίεζας

Τέσσερα περίπου χλμ. από τη Σχολή Αριστοτέλους (7 χλμ. από Νάουσα) είναι το Αρχαίο Θέατρο Μίεζας (950 μ. είναι από τον κεντρικό δρόμο και 200 μ. χωματόδρομος).

Όπως ήδη έχει γράψει το TheOpinion.gr, το θέατρο βρίσκεται στην αρχαία πόλη Μίεζα, στους πρόποδες του Βερμίου, ανατολικά της Νάουσας και τους οικισμούς Κοπανού και Λευκαδίων. Η Μίεζα υπήρξε από τις σπουδαιότερες πόλεις, κατά τον Όμηρο, «ερατεινής Ημαθίας».

Το αρχαίο θέατρο εντοπίστηκε το 1992 και ανασκάφηκε σταδιακά κατά τα έτη 1993 -1995, 1998, 2007-8 και 2011-13. Πρόκειται για ένα ιδιόμορφο συνδυασμό ελληνικού και ρωμαϊκού θεάτρου και υπάρχουν στοιχεία για τρεις οικοδομικές φάσεις του μνημείου. Η παλαιότερη τοποθετείται στην ύστερη κλασική ή πρώιμη ελληνιστική εποχή. Μετά τα μέσα του 2^ου αιώνα π.Χ. οικοδομείται ένα νέο θέατρο με λίθινη σκηνή, πιθανόν μικρότερο από το αρχικό.

Με βάση τα ευρήματα της ανασκαφικής έρευνας, το θέατρο φαίνεται να συνεχίζει να λειτουργεί μέχρι και τον 4^ο αιώνα μ.Χ. Ο χώρος μετά την εγκατάλειψή του χρησιμοποιήθηκε ως νεκροταφείο και ως λατομείο για την εξόρυξη πωρόλιθου.

Μακεδονικός Τάφος Κρίσεως

Από τους σημαντικότερους και καλύτερα διατηρημένους μακεδονικούς τάφους, που έχουν έλθει στο φως μέχρι σήμερα, είναι αυτός ‘της Κρίσεως’, ένα από τα ταφικά μνημεία της αρχαίας Μίεζας, που είχαν κατασκευασθεί στην πορεία του αρχαίου δρόμου που ένωνε την πόλη με την πρωτεύουσα του Μακεδονικού βασιλείου, την Πέλλα. Είναι διθάλαμος και χρονολογείται στο τέλος του 4^ου αι. π.Χ. ή στις αρχές του 3^ου αι. π.Χ.

Την ονομασία του την οφείλει στη μοναδική για την αρχαία τέχνη ζωγραφική παράσταση που τον διακοσμεί και έχει ως θέμα την κρίση του νεκρού. Χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αι π.Χ. και ξεχωρίζει ανάμεσα στους μακεδονικούς τάφους για τις μνημειώδεις διαστάσεις του και την επιβλητική του πρόσοψη η οποία είναι διώροφη, συνδυάζει το δωρικό με τον ιωνικό ρυθμό και δίνει την εντύπωση αρχαίου διώροφου κτηρίου με αετωματική επίστεψη.

Ο ‘πρώτος όροφος’ είναι δωρικού ρυθμού με τέσσερις ημικίονες (τετράστυλο πρόπυλο με παραστάδες στις άκρες), επάνω στους οποίους στηρίζεται το δωρικό γείσο. Αποτελείται από τρίγλυφα και ένδεκα μετόπες, που διατηρούν τμηματικά την πολυχρωμία τους και διακοσμούνται με ένα πολύ γνωστό θέμα, την αναμέτρηση των Κενταύρων με τους Λαπίθες.

Πάνω από το γείσο αναπτύσσεται ο ‘δεύτερος όροφος’ της πρόσοψης. Αποτελείται από έξι μικρούς ιωνικούς ημικίονες με ύψος 1,46 μ., ανάμεσα στους οποίους υπάρχουν διαστήματα διαμορφωμένα ως ψευδόθυρες. Ανάμεσα στις δυο ακραίες παραστάδες και στους τέσσερις δωρικούς ημικίονες, που πλαισιώνουν τη θύρα, υπάρχουν τέσσερις ζωγραφικοί πίνακες, οι οποίοι αποτελούν ενιαία σύνθεση που απεικονίζει τη σκηνή της κρίσης του νεκρού: από αριστερά είναι ο νεκρός, στη συνέχεια ο Ερμής Ψυχοπομπός και δυο από τους τρεις κριτές του Κάτω Κόσμου – ο Αιακός και ο Ραδάμανθυς. (σ.σ. τρίτος κριτής ήταν ο Μίνως που λείπει από τη σύνθεση).

Ο τάφος της Κρίσεως εντοπίσθηκε τυχαία το 1954 κατά τις εργασίες διάνοιξης επαρχιακού δρόμου και ανασκάφηκε από τον καθηγητή Φώτιο Πέτσα κατά τα έτη 1954-1964. Αν και στεγάσθηκε αμέσως μετά την ανασκαφή του, υπέστη σοβαρές φθορές από την αρχαιότητα πιεσμένος από τις ωθήσεις των κορεσμένων με νερό χωμάτων.

Μακεδονικός Τάφος Ανθεμίων

Εκατόν πενήντα (150) μέτρα πιο κάτω από τον Μακεδονικό Τάφο της ‘Κρίσεως’ βρίσκεται ο Μακεδονικός Τάφος Ανθεμίων, ο οποίος χρονολογείται στο α΄ μισό του 3ου αι. π.Χ.

Πρόκειται για υπόγειο ταφικό κτίσμα, το οποίο μετά την ολοκλήρωση της ταφής του νεκρού και των καθιερωμένων τελετουργιών προς τιμήν του, καλύφθηκε από τύμβο που είχε ύψος τουλάχιστον 2,50 μ. και διάμετρο 15-17 μ. Ο τάφος είναι διθάλαμος, καμαροσκεπής και είχε ναόσχημη πρόσοψη με τέσσερις ημικίονες ιωνικού ρυθμού και με διακόσμηση από πολύχρωμα ιωνικά και δωρικά κυμάτια.

Ο τάφος των Ανθεμίων είχε συληθεί πολλές φορές, ιδιαίτερα στην αρχαιότητα, και ελάχιστα αντικείμενα βρέθηκαν στο εσωτερικό του, αλλά αρκετά για να δώσουν μια εικόνα από τα πλούσια κτερίσματα που περιείχε. Το σημαντικότερο από αυτά ήταν τμήματα ελεφαντόδοντου από την ανάγλυφη διακόσμηση της νεκρικής κλίνης. Ανασκάφηκε το 1971 από την τότε Έφορο Αρχαιοτήτων Κατερίνα Ρωμιοπούλου μετά από απόπειρα λαθρανασκαφής. Σήμερα προστατεύεται με στέγαστρο, που καλύπτει τμήμα του μνημείου, ενώ η είσοδός του έχει διαμορφωθεί κατάλληλα για την πρόσβαση των επισκεπτών.

Οι δυο Μακεδονικοί Τάφοι της ‘Κρίσεως’ και των Ανθεμίων βρίσκονται σε απόσταση 600 μ. περίπου από τον κεντρικό δρόμο που οδηγεί στο Αρχαίο Θέατρο Μίεζας (+ 1.150 μ.).

Info

–Το Νυμφαίο – Σχολή Αριστοτέλους, το Αρχαίο Θέατρο Μίεζας και οι Μακεδονικοί Τάφοι ‘Κρίσεως’ και Ανθεμίων έχουν ελεύθερη πρόσβαση για το κοινό.

-Οι ώρες λειτουργίας είναι καθημερινά 08.00 – 19.00 και Τρίτη 12.00 – 19.00. Το παραπάνω ωράριο θα ισχύει έως τα τέλη Σεπτεμβρίου. Στη συνέχεια θα μειωθεί κατά μισή ώρα (θα κλείνουν στις 18.30) και όσο περνάει ο καιρός θα τεθεί σε λειτουργεί το χειμερινό ωράριο με ώρες λειτουργίας 08.00 – 17.00 (τηλ 23320 41121).