Στο αρχοντικό Γρηγορίου Βούρκα στο κέντρο της Κοζάνης (ΦΩΤΟ)

Στην καρδιά της Κοζάνης, απέναντι από τα γραφεία της Ιεράς Μητρόπολις Σερβίων και Κοζάνης συναντάμε το επιβλητικό αρχοντικό Γρηγορίου Βούρκα, το οποίο και επισκεπτόμαστε.  

Ρεπορτάζ: Ντέπυ Χιωτοπούλου (hiotopoulou@gmail.com)

Ταξιδεύουμε στην Κοζάνη, πρωτεύουσα της Π.Ε. Κοζάνης, και μεγαλύτερη πόλη σε έκταση και πληθυσμό της Δυτικής Μακεδονίας, με περίπου 43.500 κατοίκους. Είναι χτισμένη ανάμεσα στις οροσειρές του Βερμίου, του Βούρινου και των Πιερίων ενώ σε κοντινή απόσταση βρίσκεται η τεχνητή λίμνη του Πολυφύτου.

Στην καρδιά της πόλης, κάτω από την κεντρική πλατεία Νίκης, επί της οδού Δημογεροντίας 10, βρίσκεται το αρχοντικό Γρ. Βούρκα.

Πρόκειται για κτίσμα του 18ου αι. και έχει χαρακτηρισθεί ως ιστορικό μνημείο. Περνάμε την βαριά ξύλινη πόρτα στον περίβολο και εισερχόμαστε στο εσωτερικό του.

Το αρχοντικό αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της αστικής μακεδονικής αρχιτεκτονικής ενώ στους επάνω ορόφους ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι ξύλινες διακοσμημένες οροφές και οι μουσάντρες.

Η ιστορία του κτιρίου

Το κτίριο χτίστηκε το 1743 και ολοκληρώθηκε το 1746. Ο πρώτος ένοικος ήταν ο Δημήτριος Νετιάνης, το 1880 αγοράστηκε από τον έμπορο Γρηγόριο Βούρκα.

Το 1970 απαλλοτριώθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού και από το 2016 είναι επισκέψιμο για το κοινό. Η αποκατάσταση του αρχοντικού διήρκησε περίπου δυόμιση χρόνια.

Η μαρμάρινη επιγραφή

Σύμφωνα με μαρμάρινη επιγραφή, που βρίσκεται εντοιχισμένη στο αρχοντικό και η οποία φέρει χαραγμένο σταυρό, το αρχοντικό χτίστηκε στις 10 Ιουνίου του 1743 και ανήκε στο Δημήτριο Μήσιου Νετιάνη.

Λεπτομέρειες στο εσωτερικό του

Στον επάνω όροφο ήταν τα καλοκαιρινά δωμάτια του αρχοντικού και το διαχωρίζανε με μια πόρτα που ονομάζεται γκλαβανί.

Στην οροφή ενός δωματίου υπάρχει τρούλος, κάτι που συναντάμε κυρίως στις εκκλησίες, ενώ οι ξύλινες οροφές είναι διακοσμημένες με σχέδια σε σχήμα τριφύλλι που συμβολίζει την καλοτυχία.

Τα παράθυρα είχαν βιτρό, τα οποία όμως δεν έχουν διασωθεί. Το σαλόνι λέγεται και σαχνισί, διότι προεξέχει από την πρόσοψη του κτιρίου. Έχουν διασωθεί κάποιες τοιχογραφίες, οι οποίες έχουν και το σύμβολο του σταυρού.

Σε έναν κιονίσκο βλέπουμε μια ξυλόγλυπτη κεφαλή που συμβολίζει μια έγκυο γυναίκα.

Στο σαλόνι ή δοξάτο γινόταν οι εκδηλώσεις. Δίπλα είναι το καθημερινό δωμάτιο της οικογένειας. Όλα τα δωμάτια είχαν τζάκια. Η δε κουζίνα ήταν έξω από το κτίριο, λόγω το ότι ήταν ξύλινο.

Το δωμάτιο μουσαφίρ οντάς ήταν για τους επισκέπτες, και εκεί βλέπουμε τις ζωγραφιστές μεσάντρες (ντουλάπα) – σύνθετη λέξη- μέσα στις οποίες έμπαιναν οι άντρες και κρυβόντουσαν. Μέσα από τις μεσάντρες υπήρχε επικοινωνία μεταξύ των δυο δωματίων.

Σε άλλο δωμάτιο σώζεται το φυσικό δάπεδο, υπάρχουν τοιχογραφίες με διάφορα σχέδια (φρούτα, λουλούδια κλπ.), το δε τζάκι έχει ανάγλυφο σχέδιο.

Η τζαμαρία είναι σύγχρονη, η οποία δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της αποκατάστασης.

Στον κάτω όροφο ήταν τα χειμερινά δωμάτια, ωστόσο το περίεργο είναι ότι ενώ στον επάνω όροφο ήταν ο καλοκαιρινός χώρος, υπάρχουν τα τζάκια.

*

-Το αρχοντικό Γρηγορίου Βούρκα βρίσκεται επί της οδού Δημογεροντίας 10, στο κέντρο της Κοζάνης.

-Ώρες λειτουργίας: Καθημερινές και Σαββατοκύριακα, 8.30 – 15.30. Είσοδος: 5 ευρώ.