Η Νάουσα στο επίκεντρο του οινοτουρισμού – Δράσεις με επίκεντρο το κρασί

Τρεις χιλιάδες στρέμματα αμπελώνες, μία αμπελουργική Ζώνη Οίνων Προστασίας Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) Νάουσα, ένας Σύνδεσμος με 25 οινοποιεία – μέλη, παλιοί αλλά και νέοι οινοποιοί στον στίβο του κρασιού. Οινοτουρισμός στη Νάουσα, δράσεις με επίκεντρο τον οίνο και ο φετινός τρύγος.

Ρεπορτάζ: Ντέπυ Χιωτοπούλου (hiotopoulou@gmail.com)

Η ζώνη παραγωγής των οίνων ΠΟΠ Νάουσα  θεσπίστηκε το 1971 και περιλαμβάνει τις περιοχές Κοπανού, Λευκαδίων, Μαρίνης, Ανθεμίων, Νάουσας, Γιαννακοχωρίου, Στενημάχου, Ροδοχωρίου Τριλόφου, Φυτειάς και Δοβρά, στο βορειοδυτικό τμήμα του νομού Ημαθίας.

Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους αμπελώνες της ποικιλίας Ξινόμαυρο στη Βόρεια Ελλάδα, καθιστώντας το δίδυμο Ξινόμαυρο-Νάουσα ένα από τα πιο δυναμικά και ξακουστά στο στίβο των ξηρών ερυθρών Ελληνικών οίνων.

«Το Ξινόμαυρο Νάουσας οργανοληπτικά δεν έχει καμία σχέση με το Ξινόμαυρο Αμυνταίου. Είμαστε πρεσβευτές της ποικιλίας Ξινόμαυρο, κάτι το οποίο είναι δεσμευτικό για να την πάμε πιο ψηλά» ανέφερε ο Απόστολος Θυμιόπουλος πρόεδρος του Συνδέσμου Οινοποιών & Αμπελουργών Νάουσας στο πλαίσιο δράσης για την προβολή και προώθηση του οινοτουρισμού.

Ο ίδιος εξήγησε ότι το Ξινόμαυρο είναι η ναυαρχίδα του κρασιού της Νάουσας. Πρόκειται για μια ποικιλία δύσκολη (ξινή, στυφή και παραγωγική) που όλα αυτά μπορούν να δώσουν το χειρότερο κρασί, «αλλά, εάν τα αξιοποιήσεις σωστά και τα ισορροπήσεις δίνουν από τα καλύτερα κρασιά του κόσμου» υπογράμμισε.

Τα διεθνή περιθώρια ανταγωνισμού είναι πάρα πολύ μεγάλα, και όπως ο ίδιος επισήμανε «θέλουμε να του δώσουμε υπεραξία, είναι ποικιλία που μπορεί κάποιος να την έχει στο κελάρι του, και μπορεί να πάρει υπεραξία».

Ο ρόλος του οινοτουρισμού στην περιοχή

Στην αμπελουργική ζώνη ΠΟΠ Νάουσα και στην περιοχή γύρω από αυτήν δραστηριοποιούνται οινοποιεία, μεγάλα και μικρά, καθώς και ένας Συνεταιρισμός ο ΒΑΕΝΙ ο οποίος ιδρύθηκε το 1984, αρχικά με 300 παραγωγούς ενώ σήμερα αποτελείται από 135 μέλη και απορροφάει το 45% της παραγωγής με 2.000 τόνους Ξινόμαυρο ετησίως.

Ιστορικά οινοποιεία όπως της Μπουτάρη που ιδρύθηκε τo 1879 από τον Ιωάννη Μπουτάρη (σ.σ. το 2022 εξαγοράστηκε από τον όμιλο Sterner Stenhus Greece  με βασικούς επενδυτές τον Ηλία και Θωμά Γεωργιάδη της ‘Ελληνικά Οινοποιεία’, ένα fund από Σουηδία και μετόχους όπως ο Γιάννης Αντετοκούνμπο) και το Κτήμα Κυρ Γιάννη με έντονη δραστηριότητα.

«Ο οινοτουρισμός αποτελεί ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της περιοχής μας, και είναι ένα σημαντικό έσοδο για τα οινοποιεία, ιδίως για τα μικρά» ανέφερε ο αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Οινοποιών & Αμπελουργών Νάουσας Γιώργος Διαμαντάκος.

Ο ίδιος οινοποιός, όπως εξήγησε κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης για τον οινοτουρισμό και την περιοχή της Νάουσας, που πραγματοποιήθηκε στο Πολιτιστικό Κέντρο Σχολής Αριστοτέλους στη Νάουσα, «η Νάουσα δεν είναι καθαρά ‘ξηρός’ τουριστικός προορισμός, θέλουμε τον επισκέψιμο χαρακτήρα του οινοτουρίστα, αλλά πρέπει να μιλήσουμε και για αμπελοκαλλιέργεια και για παραγωγή κρασιών. Είμαστε μια περιοχή που βγάζει σπουδαία κρασιά, δεν έχουμε μεγάλες εκτάσεις, δεν θα βγάλουμε πολλές ποσότητες, θα βγάλουμε όμως τον ερυθρό οίνο υψηλής ποιότητας από την ποικιλία Ξινόμαυρο».

Σύμφωνα με τον κ. Διαμαντάκο, η ζώνη ΠΟΠ Νάουσα αποτελεί επενδυτική ευκαιρία για οινοποιούς από άλλες περιοχές, καθώς έχει όνομα, φήμη και brand name. «Έρχονται σοβαροί οινοποιοί να αγοράσουν γη στη Νάουσα και να κάνουν οινοποιείο. Θα θέλαμε να δούμε πολλά νέα μικρά οινοποιεία. Προσωπικά, θα ήθελα να δω 80 – 100 οινοποιεία στη Ζώνη, είμαστε λίγα ακόμη, 25» ανέφερε.

Από την πλευρά του ο Απόστολος Θυμιόπουλος στάθηκε στο πιο ενημερωμένο κοινό, που δεν αρκείται στο να πιεί ένα ποτήρι κρασί, αλλά θέλει να γνωρίσει τους οινοποιούς, το terroir από το οποίο προέρχεται το κρασί, «και αυτό μας κάνει και εμάς πιο ανήσυχους και πιο δημιουργικούς, να δημιουργούμε χώρους να τους υποδεχόμαστε, να γινόμαστε πιο επικοινωνιακοί, έχοντας τελικό αποδέκτη το προϊόν μας» υπογράμμισε.

Επισήμανε πως η Ελλάδα είναι μια προνομιακή χώρα για την παραγωγή κρασιού, τόσο λόγω κλιματολογικών συνθηκών σε συνδυασμό με την ιστορία της και τις ποικιλίες της, έχοντας προσπεράσει χώρες των Βαλκανίων (Ρουμανία, Βουλγαρία) και είναι στο σημείο να συγκρίνεται με Αυστρία και Πορτογαλία.

Κίνητρο σε νέους

Οι οινοποιοί και στελέχη του ΔΣ του Συνδέσμου καταλήγουν σ’ έναν προβληματισμό: το γεγονός ότι λείπουν χέρια από το χωράφι, από το αμπέλι, από το κλάδεμα, από μια σειρά εργασιών που σχετίζονται άμεσα με το τελικό προϊόν.

«Το καλό κρασί παράγεται στο χωράφι, η πρώτη ύλη είναι αυτή που καθορίζει, όσο καλός οινολόγος και να είσαι, αν η πρώτη ύλη είναι κάτω του μετρίου, το πολύ πολύ να κάνεις ένα κρασί απλά καλό» ανέφερε ο κ. Θυμιόπουλος.

Την ίδια αγωνία εκφράζει και ο κ. Διαμαντάκος λέγοντας ότι θα πρέπει να δοθεί κάποιο κίνητρο σε νέους – και κυρίως Ναουσαίους- να ασχοληθούν με το αμπέλι.

Στο πλαίσιο της παρουσίασης, όπως ήδη έγραψε το TheOpinion.gr, ο δήμαρχος Ηρωικής Πόλης Νάουσας Νίκος Κουτσογιάννης ανακοίνωσε τη δημιουργία μιας Ακαδημίας Οίνου μοναδικής σε εθνικό επίπεδο, με στόχο την κατάρτιση εξειδικευμένου προσωπικού για τον οινικό και αγροτικό τομέα.

«Η Ακαδημία Οίνου θα είναι ό,τι το καλύτερο, λείπουν καλλιεργητές, να μην ντρέπεται κάποιος νέος να πάει να φυτέψει τα δικά του αμπέλια. Αγορά υπάρχει, το ελληνικό κρασί έχει το 0,5 % της παγκόσμιας αγοράς, με το 70% να είναι στη Γερμανία. Στο 1% να πάει, θα πουλάμε διπλάσια, σημαίνει ότι υπάρχει δυναμική» υπογράμμισε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Οινοποιών & Αμπελουργών Νάουσας.

Να σημειώσουμε ότι το ‘παρών’ στην εκδήλωση έδωσε και νέο αίμα οινοποιών όπως τα αδέλφια Θανάσης και Σωκράτης Μάρας, που έχουν δημιουργήσει το νεότερο οινοποιείο στη Νάουσα (από το 2021) με παραγωγή 15.000 φιάλες ετησίως. Αλλά και η Φωτεινή Φαρμάκη από το οινοποιείο Κλώνα που βρίσκεται στην τοποθεσία Παλαιοκαλιά, τρίτη γενιά οινοποιός με παραγωγή 60.000 φιάλες ετησίως.

Ενέργειες προώθησης του οινοτουρισμού

Στη Νάουσα καλλιεργούνται περί τα 3.000 στρέμματα (από τα 7.500 στρ. που ήταν κάποτε) και τα αμπέλια βρίσκονται στις νοτιοανατολικές πλαγιές του Βερμίου, προφυλαγμένα από τους κρύους βόρειους ανέμους.

Στις ενέργειες προώθησης του οινοτουρισμού, εντάσσεται και η δημιουργία της πρώτης βιβλιοθήκης οίνου που δημιουργείται στο διατηρητέο κτίσμα όπου λειτουργούσε το πρώτο οινοποιείο της οικογένειας Μπουτάρη στη Νάουσα έως τα μέσα του 20^ου αιώνα (οδός Χατζημαλούση 15). Πρόκειται για μια σύμπραξη της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Βέροιας (Δ.Κ.Β.Β.) και του Ιδρύματος Μπουτάρη, με την βιβλιοθήκη οίνου να εγκαινιάζεται στις 9 Νοεμβρίου 2025.

Επίσης, η γιορτή ‘Νάουσα – Πόλη του Οίνου’ η οποία ξεκίνησε το 2012 και όπως πληροφορηθήκαμε θα πραγματοποιηθεί 16 – 18 Ιανουαρίου 2026.

Επίσης, έχοντας ως κορωνίδα την ποικιλία Ξινόμαυρο, θα ξεκινήσει μια πιλοτική δράση, από τη Θεσσαλονίκη με συνταγές που θα συνδέονται αποκλειστικά με το Ξινόμαυρο και θα σερβίρονται κρασιά από την αμπελοοινική ζώνη της Νάουσας.

Επί μια ολόκληρη μέρα οι συνταγές που θα σερβίρει το εστιατόριο θα έχουν σχέση αποκλειστικά με το Ξινόμαυρο, και τα κρασιά τα οποία θα σερβίρονται θα είναι από την αμπελοοινική ζώνη της Νάουσας.

Η δράση θα πραγματοποιηθεί έξι φορές τον χρόνο (μία μέρα ανά δυο μήνες) σε ξενοδοχείο της Θεσσαλονίκης και εφόσον υπάρξει θετικό αποτέλεσμα, θα διευρυνθεί και σε άλλες επιχειρήσεις και περιοχές.

Ο τρύγος και μια… αρωματική χρονιά

Σ’ ότι αφορά τον φετινό τρύγο που ήδη έχει ξεκινήσει για τις λευκές ποικιλίες, για το Ξινόμαυρο θα ανοίξει μετά τις 15 Σεπτεμβρίου.

«Δείχνει ότι θα είναι μια πολύ καλή χρονιά, με καλή αναλογία ζαχάρων – οξύτητας, οι θερμοκρασίες είναι ιδανικές, ο Αύγουστος ήταν δροσερός, και θα έχουμε μια χρονιά αρκετά αρωματική» δήλωσε στο TheOpinion.gr ο οινοποιός και αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Οινοποιών & Αμπελουργών Νάουσας Γιώργος Διαμαντάκος.