Επανομή – Κτήμα Γεροβασιλείου: Οίνος, τέχνη και πολιτισμός (ΦΩΤΟ)

Μια συνηθισμένη Κυριακή το Κτήμα Γεροβασιλείου στην Επανομή του Δήμου Θερμαϊκού υποδέχεται κατά μέσο όρο 400 επισκέπτες. Αύριο, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Οινοτουρισμού, αναμένονται τουλάχιστον 2.500 -3.000 επισκέπτες.

Ρεπορτάζ: Ντέπυ Χιωτοπούλου (hiotopoulou@gmail.com)

Χίλια εννιακόσια ογδόντα ένα (1981), ο οινοποιός Βαγγέλης Γεροβασιλείου στην Επανομή Θεσσαλονίκης, φυτεύει την Μαλαγουζιά, μια ποικιλία η οποία ήταν στα όρια της εξαφάνισης. Η γη ανταπέδωσε την προσπάθεια με γενναιοδωρία.

Τότε τα στρέμματα ήταν 20, τώρα στα 1.000 πλέον στρέμματα, καλλιεργείται σε ποσοστό 50% η ποικιλία Μαλαγουζιά καθώς και άλλες δέκα (10), κυρίως ελληνικές, τέσσερις λευκές (Ασύρτικο σε ποσοστό 30% και οι γαλλικές Sauvignon Blanc, Viognier, Chardonnay) και έξι ερυθρές (Λημνιό η αρχαιότερη ελληνική ποικιλία, Μαυροτράγανο, Μαυρούδι, Ξινόμαυρο και οι γαλλικές Syrah και Merlot).

Η περιοχή Παπαμόλα όπου βρίσκεται ο ιδιόκτητος αμπελώνας, και γενικότερα η περιοχή της Επανομής, ευνοεί την αμπελοκαλλιέργεια και λόγω του κλίματος και λόγω των εδαφών. Το κλίμα είναι μεσογειακό, με πολλές μέρες ηλιοφάνεια, λίγες βροχοπτώσεις αλλά και ένα σχεδόν καθημερινό ευεργετικό αεράκι, το οποίο αποτρέπει την εξάπλωση της υγρασίας.

Ο δε ορεινός όγκου του Ολύμπου επηρεάζει την περιοχή, γιατί αφενός λειτουργεί ως ‘φράκτης’, αφετέρου στέλνει το δροσερό αεράκι. Ειδικά το καλοκαίρι που οι θερμοκρασίες τα τελευταία χρόνια αγγίζουν τους 30 – 35 βαθμούς Κελσίου, όπως μας εξήγησε ο οινοξεναγός μας Θανάσης Αϊδαρίνης, «ο αέρας δροσίζει το σταφύλι, κατεβάζει τη θερμοκρασία του και το σταφύλι και ωριμάζει καλύτερα και κρατάει τα αρώματα και τις οξύτητες του».

Για την υγιή εξέλιξη των αμπελώνων συντελούν και οι δυο μετεωρολογικοί σταθμοί που υπάρχουν στον χώρο, οι οποίοι παρέχουν συνεχείς πληροφορίες της εδαφικής υγρασίας και της επικινδυνότητας των ασθενειών.

Το δε έδαφος, κατά 60% αποτελείται από άμμο, διότι 12.000 χρόνια πριν εκεί ήταν θάλασσα.

Η καλλιέργεια, η ετήσια παραγωγή, η εξαγωγική δραστηριότητα

Η καλλιέργεια του αμπελώνα γίνεται σύμφωνα με τις αρχές του Συστήματος της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης, το οποίο βοηθάει στο να μην χρησιμοποιούν τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα, κάνοντας συνεχείς ελέγχους στο έδαφος, στο νερό, στα φύλλα του σταφυλιού και στο ίδιο το σταφύλι.

Οι περισσότερες εργασίες γίνονται χειρωνακτικά, από το έμπειρο μόνιμο προσωπικό, υπό την επίβλεψη του κ. Γεροβασιλείου.

Σ’ ότι αφορά την ετήσια παραγωγή, κυμαίνεται στις 800.000 φιάλες, όπου το 70% είναι λευκά και το 30% ερυθρά και ροζέ.

Περίπου το 30% – 35% της συνολικής παραγωγής εξάγεται σε 30 διαφορετικές χώρες σ’ όλον τον κόσμο.

Στο Κτήμα Γεροβασιλείου υπάρχει και ένας πειραματικός αμπελώνας με 46 διαφορετικές ελληνικές και διεθνείς ποικιλίες.

Όσο για τις τριανταφυλλιές που είναι φυτεμένες στην αρχή κάθε αμπελώνα, όπως πληροφορηθήκαμε, εκτός από την ομορφιά τους, έχουν και έναν πιο βαθύ χαρακτήρα: «είναι για προειδοποιητικό σκοπό, όταν δηλαδή μια ασθένεια έρχεται στον αμπελώνα, πρώτα θα χτυπήσει τις τριανταφυλλιές που είναι πιο ευαίσθητες» μας ενημέρωσε ο κ. Αϊδαρίνης εξηγώντας πως λειτουργούν ως δείχτης κατά των ασθενειών, την περίοδο της ωρίμανσης, από Μάιο έως Αύγουστο.

Τα γλυπτά

Το σύγχρονο οινοποιείο το οποίο περιβάλλεται από τον αμπελώνα και αποτελείται από τρία κτήρια προσελκύει το βλέμμα του επισκέπτη και για έναν ακόμη λόγο: πρόκειται για τα 40 γλυπτά, Ελλήνων κυρίως καλλιτεχνών, που διακοσμούν τους χώρους.

Έτσι λοιπόν από το διάσημο φεγγάρι του Κώστα Βαρώτσου μέχρι το Κυκλαδικό του Γιώργου Ζογγολόπουλου, και από ένα τσαμπί σταφύλι του Κώστα Τσόκλη μέχρι το Ερωτικό του Γιάννη Μόραλη και την Ατομική Μεταφορά του Γιάννη Γαΐτη, η ξενάγηση στο Κτήμα Γεροβασιλείου συνδυάζει τον οίνο, την τέχνη, τον πολιτισμό.

Επίσης, πίνακες Ελλήνων καλλιτεχνών διακοσμούν τους τοίχους του κτηρίου υποδοχής το οποίο φιλοξενεί την υποδοχή των επισκεπτών, το πωλητήριο και το καφέ του μουσείου, την αίθουσα εκπαιδευτικών προγραμμάτων ενώ συμβάλλει σημαντικά στην επισκεψιμότητα, αλλά και στις εκδηλώσεις.

Το μουσείο Οίνου

Όσο για το μουσείο Οίνου, όταν ο Βαγγέλης Γεροβασιλείου ξεκίνησε το 1976 να συλλέγει εργαλεία αμπελουργίας, οινοποίησης, εμφιάλωσης και βαρελοποιίας από όλο τον κόσμο αλλά και ανοιχτήρια από τη δεκαετία του ’70, όλα αυτά τα αντικείμενα συγκεντρώθηκαν και εκτίθενται στο εκπληκτικό μουσείο Οίνου.

Περιλαμβάνει μια έκθεση με 3.500 αντικείμενα από όλον τον κόσμο, όπου τα 2.600 είναι ανοιχτήρια. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκθεση ανοιχτηριών στην Ελλάδα και μία από τις 10 μεγαλύτερες στον κόσμο.

Τα αποκτήματα του μουσείου με κριτήριο το ρόλο τους απαρτίζουν δύο μεγάλες συλλογές: τη συλλογή ανοιχτηριών, μπουκαλιών, αγγείων και αντικειμένων αρχαίου ελληνικού συμποσίου και τη συλλογή εργαλείων αμπελουργίας, οινοποίησης, βαρελοποιίας και εμφιάλωσης.

Δραστηριότητες με ξεναγήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα

Τι μπορεί να κάνει ο επισκέπτης στο Κτήμα Γεροβασιλείου, το οποίο στο 100% λειτουργεί με ‘πράσινη’ ενέργεια;

–Ξενάγηση: Έχει διάρκεια 50 λεπτά της ώρα, πραγματοποιείται με οινο-ξεναγό και περιλαμβάνει τον αμπελώνα, τους χώρους της παραγωγής, της εμφιάλωσης, της παλαίωσης και του Μουσείου Οίνου. Κατά τη διάρκεια της ξενάγησης στους κήπους, τους αμπελώνες, την υπόγεια κάβα και το μουσείο Οίνου, βλέπει ο επισκέπτης και τα εντυπωσιακά έργα τέχνης.

–Εκπαιδευτικά προγράμματα: είναι επισκέψιμο από σχολεία και τα προγράμματα είναι ειδικά σχεδιασμένα για διάφορες ηλικιακές ομάδες. Στόχος είναι η καλλιέργεια της ιδέας του αμπελιού και του κρασιού ως πολιτισμικό αγαθό σε μικρούς και μεγάλους

–Σεμινάρια γευστικής δοκιμής: σε κλειστό κύκλο από τους οινολόγους του Κτήματος, με διάφορες θεματικές. Ενδεικτικά: σεμινάριο για αρχάριους, για το ποτήρι και τη συμμετοχή του στην απόλαυση του κρασιού, για το συνδυασμό κρασιού-φαγητού, γνωριμίας με το κρασί μέσα από παιχνίδια.

Δράσεις για την Παγκόσμια Ημέρα Οινοτουρισμού

Κάθε χρόνο, από το 2009 στην Ευρώπη, και από το 2019 σε παγκόσμιο επίπεδο, εορτάζεται η Ημέρα Οινοτουρισμού.

Έτσι, αύριο, Κυριακή 9 Νοεμβρίου, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Οινοτουρισμού, το Κτήμα Γεροβασιλείου, 11.00 – 17.00, και ελεύθερη είσοδο, θα δίνει τη δυνατότητα στους επισκέπτες να:

-ξεναγηθούν στον αμπελώνα,

-να περιηγηθούν στο οινοποιείο και στο Mουσείο Oίνου και

-να δοκιμάσουν επιλεγμένα κρασιά του Κτήματος.

Θα υπάρχει και η παράλληλη δράση | Ταξιδεύοντας στις αισθήσεις, όπου οι χορευτές Γιούλη Μπανούση και Μιχάλης Κριεμπάρδης επιλέγουν σημεία στον αμπελώνα, στο οινοποιείο και στο Μουσείο Οίνου, και θα παρουσιάσουν χορευτικές παρεμβάσεις, συνδέοντας τον σύγχρονο χορό με το περιβάλλον του Κτήματος. Στις μουσικές επιλογές της ημέρας θα είναι η Τάνια Βλαχομήτρου.

Επίτιμος Διδάκτορας και η δεύτερη γενιά

Αξίζει να επισημάνουμε ότι πρόσφατα, και συγκεκριμένα στις 5 Νοεμβρίου 2025, ο κ. Γεροβασιλείου αναγορεύτηκε Επίτιμος Διδάκτορας του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, τιμώντας μια πορεία που συνδέει την ελληνική γη με την καινοτομία στην οινοποιία, την επιχειρηματικότητα, την κοινωνική προσφορά και τον πολιτισμό.

«Είναι ένας τίτλος που ξεπερνά την προσωπική μου διαδρομή και αναδεικνύει κάτι βαθύτερο: τη στενή σχέση της παιδείας με την παραγωγή.» δήλωσε, μεταξύ άλλων, ο κ. Γεροβασιλείου.

Τέλος, να σημειώσουμε ότι τόσο ο Βαγγέλης Γεροβασιλείου όσο και η σύζυγός του Σόνια Τζιώλα-Γεροβασιλείου έχουν μεταδώσει την αγάπη τους για το κρασί και το αμπέλι στα παιδιά τους και σε όλους τους συνεργάτες του Κτήματος.

Ο Αργύρης, η Μαριάνθη και η Βασιλική —η δεύτερη γενιά— ολοκληρώνοντας τις σπουδές τους στον τομέα της Οινολογίας, της Διοίκησης και του Μάρκετινγκ αντίστοιχα, συμβάλλουν στο Κτήμα με γνώση και φρέσκιες ιδέες.

Info

–Απόσταση: Το Κτήμα Γεροβασιλείου βρίσκεται στην Επανομή του Δήμου Θερμαϊκού και απέχει 25 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη. Φτάνοντας στην Επανομή σχετικές πινακίδες σας οδηγούν στο Κτήμα.

–Ώρες λειτουργίας: Οι ώρες λειτουργίας του καφέ και του χώρου είναι Δευτέρα, Πέμπτη, Παρασκευή 10.00 – 16.00, Τετάρτη 13.00 – 19.00, Σ/Κ 11.00 – 17.00, Τρίτη κλειστά. Ο χώρος είναι προσβάσιμος σε ΑμεΑ.

-Ώρες ξεναγήσεων: Οι ώρες ξεναγήσεων είναι Δευτέρα, Πέμπτη, Παρασκευή 10.30, 12.00, 13.30, 15.00, Τετάρτη 13.30, 15.00, 16.30, 18.00, Σ/Κ 11.30, 13.00, 14.30, 16.00, Τρίτη κλειστά. Για ομαδικές επισκέψεις άνω των 10 ατόμων, είναι απαραίτητη η κράτηση (τηλ. 23920 44567).

–Είσοδος: Η είσοδος για την ξενάγηση/μουσείο Οίνου κοστίζει 5 ευρώ/άτομο και 2,5 ευρώ το μειωμένο. Ισχύει δωρεάν είσοδος σε παιδιά έως 18 ετών, μουσειολόγους, φοιτητές-σπουδαστές σχολών σχετικών με το χώρο του κρασιού.

Η είσοδος είναι ελεύθερη για όλους τους επισκέπτες τις εξής ημέρες:

1 Φεβρουαρίου – Άγιος Τρύφωνας, προστάτης του αμπελιού

18 Μαΐου – Διεθνής Ημέρα Μουσείων

2η Κυριακή του Νοεμβρίου – Ευρωπαϊκή Ημέρα Οινοτουρισμού

«Ανοιχτές Πόρτες» – Εκδηλώσεις οινοποιείων-μελών της «Οίνοι Βορείου Ελλάδος» ένα Σαββατοκύριακο του Μαΐου.

-Καφέ: Στο χώρο του καφέ μπορείτε να απολαύσετε από έναν καφέ μέχρι να συμμετέχετε σε γευστικές δοκιμές. Σερβίρονται σαλάτες, μπρουσκέτες και πλατό τυριών και αλλαντικών.