Χορτιάτης: Περπατώντας στο Μονοπάτι των Παγοποιών (ΦΩΤΟ)

Η «1^η Περιπατητική Διαδρομή στο Μονοπάτι των Παγοποιών» πραγματοποιείται αύριο, Κυριακή 12 Οκτωβρίου 2025, με πρωτοβουλία του Δήμου Πυλαίας – Χορτιάτη. Με αφετηρία τον Χορτιάτη, και με συνοδεία μελών του Συλλόγου Ελλήνων Ορειβατών, οι συμμετέχοντες θα διασχίσουν το ιστορικό μονοπάτι, καταλήγοντας στο καταφύγιο, σε υψόμετρο 1.000 μ.

Ρεπορτάζ: Ντέπυ Χιωτοπούλου (hiotopoulou@gmail.com)

Μια ανάσα από την πόλη της Θεσσαλονίκης (18 χλμ.) βρίσκεται ο Χορτιάτης, ιστορική έδρα του Δήμου Πυλαίας Χορτιάτη, χτισμένος στους πρόποδες του ομώνυμου όρους. Ο Χορτιάτης, εκτός από την ιστορία του, διαθέτει και πλούσιο φυσικό περιβάλλον.

Με σύνθημα «Φύση, ιστορία και κίνηση – Όλα σε μια διαδρομή» και με στόχο την ανάδειξη της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας της περιοχής αλλά και της προσέγγισης ενός διαφορετικού τρόπου επαφής με τον πολιτισμό και το περιβάλλον, ο Δήμος Πυλαίας – Χορτιάτη εγκαινιάζει μια νέα δράση, την «1^η Περιπατητική Διαδρομή στο Μονοπάτι των Παγοποιών».

Μια δράση, η οποία απευθύνεται σε όλους όσοι θέλουν να συνδυάσουν άσκηση, γνώση και εμπειρία μέσα στη φύση, ανεξαρτήτου ηλικίας.

Ραντεβού την Κυριακή 12/10 στον Χορτιάτη

Η δράση την οποία εγκαινιάζει η Αντιδημαρχία Πολιτισμού και Τουρισμού του Δήμου Πυλαίας – Χορτιάτη και πραγματοποιείται για πρώτη φορά, φιλοδοξώντας να καθιερωθεί ως θεσμός, έχει οριστεί για αύριο, Κυριακή 12 Οκτωβρίου, με ώρα έναρξης στις 9:00 π.μ.

«Ο Χορτιάτης είναι ένας προικισμένος τόπος που κουβαλάει μνήμες και ιστορία, ενώ ταυτόχρονα συνδυάζει ένα φυσικό τοπίο μοναδικής ομορφιάς. Με αυτή την πρώτη διαδρομή στο Μονοπάτι των Παγοποιών, ξαναδίνουμε ζωή σε μια ιστορική διαδρομή που συνδέει το χθες με το σήμερα» δηλώνει ο δήμαρχος Πυλαίας – Χορτιάτη και Πρόεδρος της Ένωσης Περιφερειακών Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας Ιγνάτιος Καϊτεζίδης προσθέτοντας «Θέλουμε οι δημότες μας αλλά και οι επισκέπτες να βιώσουν από κοντά αυτή τη μοναδική εμπειρία και να την κάνουν κομμάτι της ζωής τους. Η ταυτότητα του τόπου μας είναι το παρελθόν αλλά και η συνέχειά μας που οφείλουμε και αξίζει να τη μοιραστούμε».

Η διαδρομή

Η διαδρομή περιλαμβάνει στάσεις γνωριμίας με το ιστορικό μονοπάτι, συνοδεία του Συλλόγου Ελλήνων Ορειβατών, ενώ την ασφάλεια των συμμετεχόντων θα διασφαλίσουν η Ελληνική Ομάδα Διάσωσης και η Πολιτική Προστασία.

Στόχος της διοργάνωσης είναι να αναδείξει τα φυσικά και πολιτιστικά αποθέματα της περιοχής, να καθιερώσει τον Χορτιάτη ως προορισμό περιπατητικού τουρισμού και όπως τόνισε σε μήνυμά της η αντιδήμαρχος Πολιτισμού και Τουρισμού Άρτεμις Αγαθοκλέους «Μέσα από δράσεις σαν αυτήν, αναδεικνύουμε την ιδιαίτερη φυσιογνωμία του Δήμου μας και καλλιεργούμε έναν διαφορετικό τρόπο επαφής με τον πολιτισμό και το περιβάλλον».

Το σημείο συνάντησης

Η συγκέντρωση θα γίνει στις 8:30 π.μ. στην αφετηρία του μονοπατιού στον Χορτιάτη (στα τελευταία σπίτια του οικισμού) και η εκκίνηση της διαδρομής στις 9:00 π.μ., και κατόπιν δυο ενδιάμεσων στάσεων με ξενάγηση, η άφιξη στο καταφύγιο αναμένεται γύρω στις 11:00 π.μ.

Η επιστροφή θα πραγματοποιηθεί από την ίδια διαδρομή. Συνιστάται στους συμμετέχοντες να φορούν αθλητικά ή ορειβατικά παπούτσια, και να έχουν μαζί τους νερό και ένα μικρό σνακ. Η συμμετοχή είναι ελεύθερη.

Το καταφύγιο «Νίκος Παπαδόπουλος»

Το καταφύγιο Χορτιάτη «Νίκος Παπαδόπουλος» το οποίο ανήκει στον Σύλλογο Ελλήνων Ορειβατών Θεσσαλονίκης (ΣΕΟ Θεσσαλονίκης) – όπως και το «Γιόσος Αποστολίδης’ στο Οροπέδιο του Ολύμπου- βρίσκεται στη θέση «Τζεκ Μπακτσέ» σε υψόμετρο 1.000 μ. στο όρος Χορτιάτη.

Κτίστηκε το 1957, έχει πάρει την ονομασία τέως προέδρου του ΣΕΟ Θεσσαλονίκης, ενώ ξεκίνησε να λειτουργεί από το 1964.

Διαθέτει 22 κρεβάτια, αίθουσα τραπεζαρίας με τζάκι, καθιστικό με τζάκι, κουζίνα (για σούπες και μαγειρευτά, WC και ντουζ. Λειτουργεί Παρασκευή – Κυριακή και η κράτηση κρεβατιού είναι υποχρεωτική. Η τιμή ανέρχεται στα 18 ευρώ/άτομο.

Η πρόσβαση στο καταφύγιο γίνεται είτε μέσω του ορειβατικού μονοπατιού μήκους 4 χλμ., το οποίο θεωρείται βατό, με βαθμό δυσκολίας 1, και με μια μέτρια φυσική κατάσταση το διασχίζει κανείς σε μιάμιση ώρα.

Γίνεται όμως και οδικώς, από τον Χορτιάτη μέχρι το πάρκο κεραιών (3,5 χλμ. ασφαλτόδρομος) και στη συνέχεια ακολουθώντας χωματόδρομο – χαλικόδρομο καλής βατότητας για 3 χλμ. Η πρόσβαση γίνεται και με συμβατικό όχημα, εφόσον το επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες, η δε διαδρομή μέσα στο δάσος είναι πανέμορφη. Η συνολική απόσταση από τον Χορτιάτη μέχρι το καταφύγιο είναι 6,5 χλμ. Η διαδρομή από το πάρκο κεραιών μέχρι το καταφύγιο, πεζοπορώντας, είναι περίπου 40 – 50 λεπτά της ώρας.

«Προάγουμε πάντα την πεζοπορία, και αυτό που προτείνουμε είναι να παρκάρει κανείς το όχημά του στο πάρκο κεραιών και να έρχεται στο καταφύγιο με τα πόδια» δήλωσε στο TheOpinion.gr ο Βασίλης Ζαρζαβατσάκης υπεύθυνος του καταφυγίου Χορτιάτη.

Ο ίδιος, ο οποίος θα συμμετέχει στην αυριανή «1^η Περιπατητική Διαδρομή στο Μονοπάτι των Παγοποιών», συνοδεύοντας τους συμμετέχοντες, εξηγεί πως στόχος του Συλλόγου Ελλήνων Ορειβατών είναι η ανάδειξη του ορειβατικού καταφυγίου Χορτιάτη παράλληλα με τη δράση του Συλλόγου, δίνοντας το ‘παρών’ κάθε Σ/Κ στα ελληνικά βουνά με διαδρομές για όλα τα επίπεδα.

Περισσότερες πληροφορίες για κρατήσεις στο καταφύγιο του Χορτιάτη στο τηλ. 6978 253056 (Βασίλης) και στη σελίδα στο Fb Καταφύγιο Χορτιάτη Σ.Ε.Ο. και στο μέιλ [email protected].

Πώς πήρε το όνομά του το ιστορικό μονοπάτι

Οι κάτοικοι του Χορτιάτη, εκτός από τη γεωργία και την κτηνοτροφία, ασχολούνταν  με την υλοτομία και την κατασκευή και εμπορία πάγου, και με τα προϊόντα τους τροφοδοτούσαν τη Θεσσαλονίκη.

Για αυτήν την τελευταία ασχολία – την κατασκευή και εμπορία πάγου- επικρατούσε μια σύγχυση στην πόλη για το πώς ακριβώς παρασκευαζόταν. Άλλοι υποστήριζαν ότι ο πάγος προέρχονταν από τα χιόνια και άλλοι πώς οι κάτοικοι μάζευαν τον πάγο μέσα από σπηλιές.

Στην πραγματικότητα, η διαδικασία παραγωγής του ήταν αρκετά σύνθετη: από το φθινόπωρο, οι παγοποιοί μάζευαν φύλλα οξιάς, καρυδιάς και φτέρες και τα αποθήκευαν για μονωτικό υλικό. Με τα πρώτα κρύα άρχιζαν και την φροντίδα του πάγου. Σε ανήλιες περιοχές του βουνού είχαν διαμορφώσει δεξαμενές – τις λεγόμενες ‘μπάρες’-, βάθους 50 – 60 εκατοστών, φυσικές ή κτιστές, τις οποίες, αφού τις μόνωναν, διοχέτευαν καθαρό νερό.

Με την παγωνιά, το νερό πάγωνε. Άνοιγαν τρύπες στον πάγο, έριχναν νερό, και αυτή η διαδικασία συνεχιζόταν μέχρι να ο πάγος να είναι 10-15 εκατοστά. Στη συνέχεια, τον έκοβαν με ειδικά εργαλεία – τα πελεκιά- που είχαν ένα μεταλλικό άγκιστρο στην άκρη για να γαντζώνουν τον πάγο.

Ανάμεσα σε στρώματα φύλλων, αποθήκευαν τα κομμάτια πάγου, για να μην κολλάνε μεταξύ τους. Την καλοκαιρινή περίοδο, φορτώνανε τον πάγο στα ζώα και μεταφερόταν στην πόλη.

Το τέλος της μικρής κοινωνίας των παγοποιών του Χορτιάτη ήρθε με την έλευση του ηλεκτρισμού (1957) και λίγο αργότερα με τα νεοεμφανιζόμενα ψυγεία.

Η ετήσια ποσότητα πάγου ανέρχονταν σε 2.000 – 3.000 φορτώματα των 60 οκάδων (76,8 κιλά).

Μαρτυρικό Χωριό

Τέλος, να σημειώσουμε ότι ο Χορτιάτης το 1998 χαρακτηρίστηκε μαρτυρικό χωριό και έγινε ιδρυτικό μέλος του Δικτύου «Μαρτυρικών πόλεων και χωριών της Ελλάδας», καθώς στις 2 Σεπτεμβρίου του 1944, κατά την Κατοχή, έλαβε χώρα το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη, από τους Γερμανούς κατακτητές.

Στο κέντρο του Χορτιάτη θα δείτε το μνημείο του Ολοκαυτώματος με τα ονόματα των 146 δολοφονημένων κατοίκων της κωμόπολης. Το μνημείο, σύμβολο μνήμης και τιμής στα θύματα, αποτελείται από ψηφιδωτό με αναπαραστάσεις των γεγονότων.

Πληροφορίες για τους παγοποιούς του Χορτιάτη αντλήθηκαν από την έντυπη έκδοση του Δήμου Πυλαίας – Χορτιάτη με την ιστορία των δημοτικών του ενοτήτων (Πανόραμα, Πυλαία, Χορτιάτης, Ασβεστοχώρι, Εξοχή, Φίλυρο).