Δυτική Είσοδος Θεσσαλονίκης: Από το Μπεχτσινάρ, στην εγκατάλειψη και από εκεί στο «αύριο» – Η αναγέννηση του ΦΙΞ

Μπεχ Τσινάρ ή Κήπος των Πριγκίπων ονομαζόταν παλιότερα η περιοχή της Θεσσαλονίκης που σήμερα βρίσκεται στη Δυτική Είσοδο της πόλης, στο ύψος περίπου της τρίτης και της τέταρτης προβλήτας του σημερινού λιμανιού, εκεί στην 26ης Οκτωβρίου. 

Σε εκείνο το σημείο, οι πολύ παλιοί θυμούνται ότι υπήρχε ωραιότατη παραλία η οποία ήταν κατάλληλη για αναψυχή (φίνο ακρογιάλι, όπως έγραψε ο Βασίλης Τσιτσάνης στο τραγούδι του «Μπαξέ Τσιφλίκι»), και όπου σύχναζαν μάλιστα όλοι οι Θεσσαλονικείς, όπως είπε χτες κατά την παρουσίαση του νέου ΦΙΞ o μητροπολίτης Νεαπόλεως – Σταυρουπόλεως, Βαρνάβας.

Ωστόσο, αυτή η λαμπρή εικόνα των αλλοτινών εποχών «θόλωσε» στην πορεία των χρόνων, μετά την επέκταση του λιμανιού αλλά και τις βιοτεχνικές δραστηριότητες. Για χρόνια, η περιοχή ήταν απλησίαστη για τους πολίτες με κάποιες μεμονωμένες προσπάθειες (κυρίως πολιτιστικών χρήσεων όπως ο Μύλος) να μην μπορούν να αλλάξουν τη φυσιογνωμία μιας ολόκληρης περιοχής.

Δειλά δειλά, όμως, η Θεσσαλονίκη άρχισε και πάλι να στρέφει το βλέμμα στα δυτικά και ακόμη περισσότερο στη συγκεκριμένη περιοχή. Ήδη από το 2014 η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας μετέφερε τις διάσπαρτες υπηρεσίες της στη δυτική αυτή μεγάλη «γειτονιά», μια «γειτονιά που για πάρα πολλές δεκαετίες παρέμενε και υποβαθμισμένη και ρυπασμένη», όπως τόνισε κατά τη χτεσινή παρουσίαση του νέου ΦΙΞ o αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης, Κώστας Γιουτίκας.

Στην περιοχή βρίσκονται επίσης το Μουσείο Ύδρευσης Θεσσαλονίκης, που στεγάζεται στo ιστορικό κεντρικό αντλιοστάσιο της πόλης του 1894, ο διατηρητέος Μύλος (διατηρητέος πενταόροφος αλευρόμυλος του 1924), το Κέντρο Δήμου Θεσσαλονίκης LABattoir (διατηρητέο των Παλαιών Σφαγείων  του 1896), το παλιό βυρσοδεψείο που μετατράπηκε σε ξενοδοχείο, το υπό ανέγερση Μουσείο Ολοκαυτώματος Ελλάδας, λίγο πιο πάνω.

Η περιοχή αυτή που σταδιακά αναγεννάται, αναμένεται πλέον να αποκτήσει ένα ακόμη μεγάλο νέο έργο μέσα από την ανάδειξη του εμβληματικού βιομηχανικού συγκροτήματος της ιστορικής ζυθοποιίας ΦΙΞ  από την DIMAND ΑΕ, η οποία χτες παρουσίασε το master plan για το ΦΙΞ.

Το ιστορικό

Για «μία μεγάλη μέρα για τη Θεσσαλονίκη, αλλά και για τη Βόρεια Ελλάδα», έκανε λόγο η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη που χαρακτήρισε τοπόσημο της δυτικής Θεσσαλονίκης το συγκρότημα της ιστορικής ζυθοποιίας ΦΙΞ.

Όπως είπε, τα κτίρια αλλά και ο βιομηχανικός εξοπλισμός έχουν χαρακτηριστεί από το υπουργείο Πολιτισμού διατηρητέα μνημεία με ζώνη προστασίας ήδη από το 1994. Το συγκρότημα ανήκε αρχικά στη ζυθοποιία Όλυμπος Νάουσα η οποία το απέκτησε το 1920. Το 1928 η εταιρία συγχωνεύτηκε με την Κάρολος Φιξ. Στα τέλη του ΄90, το ακίνητο βγήκε σε πλειστηριασμό και περιήλθε στην ιδιοκτησία πολλών. Μέχρι που στο τέλος του 2022 μεταβιβάστηκε το συνολο της κυριότητας στην  εταιρία Φιλμαν Μονοπρόσωπη ανώνυμη ετιαρία αξιοποίησης και ανάπτυξης ακινήτων. Δεδομένου ότι το συγκρότημα αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής του 19ου αιώνα αλλά και σύμβολο της βιομηχανικής ανάπτυξης της Θεσσαλονίκης, το ΥΠΠΟ το 2007 ξεκίνησε τη διαδικασία απαλλοτρίωσής του, που δεν τελεσφόρησε εξαιτίας πολλών παραμέτρων – ανάμεσα σε αυτές και οι καθυστερήσεις στα δικαστήρια και μέχρι το το 2015 δεν είχε γίνει τίποτα, ενώ έως το 2019 δεν υπήρξε κανένα ενδιαφέρον από πλευράς πολιτείας.  Τo 2019 το ΥΠΠΟ επανεξετάζει την απαλλοτρίωση του συγκροτήματος ενόψει της αναβάμισης του πολιτιστικού περιβάλλοντος της Θεσσαλονίκης. Το 2024 με την ομόφωνη γνομοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων αποφασίστηκε η απευθείας αγορά του κτηριακού συγκροτήματος 2 του ΦΙΞ καθώς αποτελεί μνημείο βιομηχανικής κληρονομιάς της πόλης. έτσι το ΥΠΠΟ γίνεται ιδιοκτήτης τον Αύγουστο του 2025, ενώ στη συνέχεια με χορηγία της DIMAND προσφέρει τις μελέτες αποκατάστασης του κτηρίου Σ2, που είναι σε εξέλιξη.

Και το Κρατικό Ωδείο στο ΦΙΞ

Το Σ2 «θα στεγάσει δύο πολύ σημαντικούς θεσμούς και θα εξυπηρετήσει έναν τρίτον. Το MOMus με την έκθεση της Συλλογής Κωστάκη και την Κρατική Ορχήστρα της Θεσσαλονίκης, αλλά και το Κρατικό Ωδείο. Είναι το μόνο Κρατικό Ωδείο που διαθέτει η Ελλάδα και θα έχει και αυτό τον δικό του χώρο».

Η Συλλογή Κωστάκη, εξήγησε η υπουργός, αποτελείται από 1.277 έργα και σήμερα η αξία της έχει δεκαπλασιαστεί. «Η αγορά της ήταν και παραμένει η μεγαλύτερη επένδυση που έχει κάνει ποτέ η Ελληνική Πολιτεία σε πολιτιστική υποδομή που δεν είναι τεχνικό έργο ή ακίνητο». Από το 2000 μέχρι σήμερα η Συλλογή στεγάζεται στη Μονή Λαζαριστών, όπου, όμως, «δεν εκτίθεται σωστά. Απλώς φιλοξενείται, στεγάζεται». Αναφερόμενη στη Μονή Λαζαριστών η υπουργός είπε πως θα συνεχίσει να παραμένει χώρος Πολιτισμού.

«Η απόκτηση της συλλογής και η στέγασή της στη Μονή Λαζαριστών ήταν η αρχή μιας προσπάθειας εξισορρόπησης ανάμεσα στην ανατολική και τη δυτική Θεσσαλονίκη, η οποία δεν προχώρησε τις δύο πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα. Προχωρά όμως τώρα. Και προχωρά από αυτήν την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη και φυσικά από οραματιστές, ιδιώτες, επενδυτές», πρόσθεσε η Λίνα Μενδώνη κάνοντας αναφορά και στην άλλη μεγάλη επένδυση της DIMAND στην περιοχή, στο HUB26, το πρώτο μεγάλης κλίμακας βιοκλιματικό επιχειρηματικό συγκρότημα της Βόρειας Ελλάδας, στο οποίο στεγάζονται πλέον πολυεθνικές εταιρείες, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, οργανισμοί υψηλής τεχνολογίας.

Δ. Ανδριόπουλος: Το έργο θα ξεκινήσει σύντομα

Τις σκέψεις του και το όραμά του για το εμβληματικό ΦΙΞ αλλά και για την ευρύτερη περιοχή μοιράστηκε ο διευθύνων σύμβουλος της DIMAND Δημήτρης Ανδριόπουλος ενώ απαντώντας σε όσους μιλούν για καθυστέρηση στην υλοποίηση του project τονίζοντας πως απαιτείται πολύς χρόνος για την προετοιμασία και για τα βήματα που πρέπει να γίνουν με στόχο της καλύτερη αξιοποίηση των διατηρητέων κτιρίων αλλά και την κατασκευή των νέων. Η κατασκευή, πρόσθεσε θα ξεκινήσει «τους επόμενους πολύ λίγους μήνες. Έχουμε ήδη μια προέγκριση ήδη αδείας, άρα μετά την έκδοση της οικοδομικής άδειας θα ξεκινήσει το έργο σύντομα. Δεν θα δεσμευτώ πόσο σύντομα γιατί αυτό είναι πολυπαραγοντικό, αλλά είναι σύντομα». Αναφερόμενος στην ξενοδοχειακή μονάδα που θα ανεγερθεί στους ελεύθερους χώρους του ΦΙΞ, είπε πως θα «είναι ένα ‘’κουστούμι’’ που πηγαίνει στην πόλη. Θα είναι πολύ εμβληματική και σημειολογική και μην φανταστείτε τα εξάστερα ή αυτά που μοιάζουν με τα ξενοδοχεία του Άμπου Ντάμπι ή το Ντουμπάι ή αυτά που κατασκευάζονται στη Σαουδική Αραβία».

Το 7 ορόφων ξενοδοχείο, εμβαδού 11.250 τμ. θα διαθέτει 153 δωμάτια και περισσότερες απο 80 θέσεις στάθμευσης. Ιδιαίτερα εντυπωσιακές είναι και οι 96 κατοικίες στο 9οροφο κτίριο -συνολικού εμβαδού 19.800 τ.μ- που επίσης θα ανεγερθεί στoν χώρο του συγκροτήματος. Οι κατοικίες θα έχουν δύο lobby, ενώ οι ελεύθεροι χώροι και οι χώροι πρασίνου θα έχουν συνολική έκταση ίση με την πλατεία Αριστοτέλους και θα είναι απολύτως ασφαλείς. Επίσης, ο χώρος πολλαπλών χρήσεων που θα δημιουργηθεί στο ισόγειο του ξενοδοχείου, η ανοιχτή πλατεία και το κτίριο Σ3 του Ζενέτου (που θα μετατραπεί σε χώρο γαστρονομίας και εκδηλώσεων) θα αποτελούν πόλο έλξης για επισκέπτες από όλη τη Θεσσαλονίκη.