Θέμα TheOpinion: «Σήμα κινδύνου» για τις αποθήκες του τραμ στο Ντεπό
Ευτυχία Βατάλη
Σήμα κινδύνου εκπέμπουν οι εγκαταστάσεις του παλιού αμαξοστασίου και αποθηκών του τραμ, στην περιοχή Ντεπό (η οποία άλλωστε πήρε το όνομά της από αυτές τις αποθήκες), επί της Βασιλίσσης Όλγας στην ανατολική Θεσσαλονίκη.
Μια περιοχή περίπου 10 στρεμμάτων, με έντονο ιστορικό και αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, η οποία όμως όχι μόνο παραμένει αναξιοποίητη, αλλά τείνει να γίνει και επικίνδυνη, αφού στοιχεία των κτηρίων που έχουν απομείνει, κινδυνεύουν με κατάρρευση. Ένα ακόμη κομμάτι “κληρονομιάς” της πόλης κινδυνεύει να χαθεί. Σήμερα στην ουσία ο χώρος είναι μια αποθήκη για διάφορα αντικείμενα που θέλει να φυλάξει ο δήμος Θεσσαλονίκης, στην κυριότητα του οποίου περιήλθε μόλις το 2013, αφού πριν ανήκε στην Ελληνική Αστυνομία (για δεκαετίες στεγαζόταν εκεί).
Μέρος της έκτασης καταλαμβάνει πλέον το 14ο γυμνάσιο -λύκειο Θεσσαλονίκης. Στόχος της διοίκησης του δήμου είναι η αξιοποίησή του, μέσα από την προκήρυξη ενός αρχιτεκτονικού διαγωνισμού προσχεδίων, διαδικασία όμως που δεν έχει ξεκινήσει ακόμη (έχει προβλεφθεί ωστόσο στο Τεχνικό Πρόγραμμα του δήμου, κονδύλι άνω των 180.000 ευρώ για τα βραβεία του διαγωνισμού).
Τεράστιο ενδιαφέρον για την πόλη «Το συγκεκριμένο βιομηχανικό συγκρότημα έχει τεράστιο ιστορικό αλλά και αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον. Αποτελεί μέρος της κληρονομιάς της πόλης και η διάσωσή του έχει σημασία», τόνισε ο αρχιτέκτονας Βασίλης Παπαδούλης, κατά τη διάρκεια της εισήγησής του στο πανελλήνιο συνέδριο του ΤΕΕ/ΤΚΜ που πραγματοποιήθηκε στην Αποθήκη Δ στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης με θέμα «Τα κάστρα της βιομηχανίας».
Ο κ. Παπαδούλης χαρακτήρισε αυτό το βιομηχανικό σύνολο, που έχει κηρυχθεί διατηρητέο από το 1994, ως «μία από τις τελευταίες “μαρτυρίες” της ύπαρξης του τραμ στη Θεσσαλονίκη». Από το χτες στο σήμερα Όπως εξήγησε ο κ. Παπαδούλης, η ιστορία του τραμ στην πόλη ξεκινά με τους ιππήλατους τροχιόδρομους το 1893 (είναι το 1908 που «αναλαμβάνουν» τα ηλεκτροκίνητα τραμ) και η λειτουργία του παύει μεταξύ 1954 και 1957. Δύο χρόνια μετά την έναρξη λειτουργίας του τροχιόδρομου, και συγκεκριμένα το 1895 το κτηριακό συγκρότημα του Ντεπό μπαίνει στην ιστορία του τραμ καθώς εκεί εγκαταστάθηκε το αμαξοστάσιο, λόγω της γεφύρωσης τότε του ρέματος Μπουγιούκ Ντερέ. Μέσα στον αστικό ιστό, το μόνο εύρημα ραγών που μαρτυρά σήμερα ότι αυτή η πόλη είχε κάποτε τραμ διακρίνεται πλέον μόνο στην οδό Αγίου Μηνά. Εκείνα τα ελάχιστα μέτρα ραγών είναι τα μοναδικά που απέμειναν από το συνολικό μήκος των 14 χλμ που είχε το τραμ το 1953, λίγο πριν σταματήσει η λειτουργία του.
Αρχιτεκτονικά στοιχεία
Αρχιτέκτων των κτηρίων που κατασκευάστηκαν στο συγκεκριμένο σημείο ήταν ο Πιέρο Αριγκόνι. «Το βιομηχανικό αυτό σύνολο έχει το χαρακτηριστικό ότι κάθε κτίσμα έχει κατασκευαστεί για να εξυπηρετήσει μια συγκεκριμένη χρήση. Υπάρχουν λοιπόν κτήρια γραφείων και γιατρού, ακόμη και κατοικίες που έχουν εκλεκτικιστικά στοιχεία. Υπάρχουν και κτήρια με άκρως βιομηχανικά χαρακτηριστικά, όπως οι αποθήκες, οι οποίες αρχικά ήταν πέντε, ενώ σήμερα έχουν απομείνει τέσσερις», επισήμανε ο κ. Παπαδούλης.
Όπως είπε, «σήμερα το σύνολο βρίσκεται σε συνεχόμενη παρακμάζουσα κατάσταση, πολλές φορές χρησιμοποιείται ως αποθήκη για πράγματα του δήμου. Επίσης, ακόμη και οι προσθήκες που έγιναν όταν λειτουργούσε εκεί το αμαξοστάσιο της ελληνικής αστυνομίας, όπως για παράδειγμα οι ψευδοροφές, διάφορα χωρίσματα και κάποια υαλοστάσια στις όψεις των κτηρίων, έχουν αλλοιώσει τον χαρακτήρα του». Τι προτείνει ο ίδιος για την ανάδειξη αυτού του σημαντικού κομματιού της αρχιτεκτονικής (και όχι μόνο) ιστορίας της πόλης; «Να διατηρηθεί ο χαρακτήρας του βιομηχανικού συνόλου, με αποκατάσταση της τυπολογίας των κτηρίων, αλλά ως ανοιχτός, δημόσιος χώρος στην πόλη με μικτή επανάχρηση, με χώρους εκπαιδευτικούς, χώρους κοινού και φυσικά τη λειτουργία εκεί και ενός μουσείου», επισήμανε ο κ. Παπαδούλης, προτείνοντας μάλιστα και την εύρεση του δικτύου ραγών που υπάρχει στο υπόστρωμα της περιοχής.
