Στη Θεσσαλονίκη χτυπά η «καρδιά» της αυτοβοήθειας – Ο ρόλος της οικογένειας στην αντιμετώπιση των εξαρτήσεων

Σε μια εποχή όπου η εξάρτηση παίρνει ολοένα και πιο πολλές μορφές, από τις ουσίες και το αλκοόλ, μέχρι τον τζόγο και τις εφαρμογές του διαδικτύου, η ανάγκη να ζητήσει κανείς βοήθεια δεν είναι αδυναμία, αλλά είναι η πιο γενναία κίνηση.

Στη Θεσσαλονίκη, το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου στέκεται δίπλα σε ανθρώπους που αντιμετωπίζουν ζητήματα εξάρτησης, αλλά και στις οικογένειες και τους φίλους τους. Πίσω από το πρόγραμμα βρίσκονται καταρτισμένοι επαγγελματίες ψυχικής υγείας, αλλά και άνθρωποι που οι ίδιοι έχουν περάσει από τη διαδικασία της απεξάρτησης και σήμερα βοηθούν άλλους να κάνουν το ίδιο βήμα.

Βασικός στόχος των σεμιναρίων -που ξεκινούν στις 4 Νοεμβρίου-  είναι η ουσιαστική ενημέρωση των συγγενών ανθρώπων με πρόβλημα εξάρτησης για τις αιτίες και τους τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος.   «Το πρόβλημα της εξάρτησης είναι ένα ζήτημα που απαιτεί από τον άνθρωπο να κάνει αλλαγές στη ζωή του. Οι αλλαγές αυτές είναι μια διαδικασία που χρειάζεται βοήθεια, στήριξη, χρόνο και επιμονή. Είναι επίσης κάτι που επιτυγχάνεται μέσα από ομαδικές και συλλογικές διαδικασίες. Η φιλοσοφία του προγράμματος είναι ότι η εξάρτηση δεν αποτελεί ένα καθαρά ατομικό πρόβλημα. Ο άνθρωπος που τη βιώνει έχει βέβαια τις δικές του δυσκολίες, όμως το πρόβλημα εκδηλώνεται και μέσα σε ένα περιβάλλον που παρουσιάζει δικές του δυσλειτουργίες. Έτσι, η εξάρτηση αντιμετωπίζεται ως ένα φαινόμενο που αφορά τόσο το άτομο όσο και το κοινωνικό του πλαίσιο», αναφέρει στο TheOpinion, η Ισμήνη Καραμπίλια Ψυχολόγος, εργαζόμενη Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας Θεσσαλονίκης. 

«Είναι ένα πρόγραμμα που απευθύνεται σε ενήλικες οι οποίοι αντιμετωπίζουν το ζήτημα της εξάρτησης, όπως το αλκοόλ ή τα συνταγογραφούμενα φάρμακα, είτε από παράνομες ουσίες, αλλά και από συμπεριφορικές εξαρτήσεις όπως τα τυχερά παιχνίδια και το διαδίκτυο. Όλες οι υπηρεσίες παρέχονται δωρεάν κι είναι ένα “στεγνό” πρόγραμμα, δηλαδή δεν χορηγεί υποκατάστατα, και είναι ανοιχτό, οι άνθρωποι δεν διαμένουν εδώ, δεν πρόκειται για κλειστή κοινότητα», συμπληρώνει.

Ένα πρόγραμμα με ιστορία και κοινωνικό αποτύπωμα

Το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας Θεσσαλονίκης λειτουργεί από το 2001 ως δράση του Τμήματος Ψυχολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), με τη συνεργασία του ΕΟΠΑΕ (Εθνικός Οργανισμός Πρόληψης και Αντιμετώπισης των Εξαρτήσεων) και τη χρηματοδότηση του Υπουργείου Υγείας. Αντίστοιχα προγράμματα λειτουργούν επίσης στη Λάρισα και στα Χανιά. Επιστημονικός υπεύθυνος είναι ο Φοίβος Ζαφειρίδης, ψυχίατρος και τ. αναπληρωτής καθηγητής Ψυχολογίας των Εξαρτήσεων του ΑΠΘ.

Δύο διακριτά προγράμματα υποστήριξης

Μετά από 24 χρόνια δράσης, το Πρόγραμμα έχει προσαρμόσει τη λειτουργία του στις σύγχρονες ανάγκες των ανθρώπων που ζητούν βοήθεια, αναπτύσσοντας δύο βασικές κατευθύνσεις.

Το Ανοιχτό Υποστηρικτικό Πρόγραμμα, διάρκειας 7–8 μηνών, που απευθύνεται σε άτομα τα οποία, ενώ αντιμετωπίζουν πρόβλημα εξάρτησης, διατηρούν λειτουργικότητα στην καθημερινή τους ζωή. Μέσα από τη συμμετοχή σε ομάδες και εκπαιδευτικές δράσεις, τα μέλη ενθαρρύνονται να διακόψουν τη χρήση και να αλλάξουν τον τρόπο ζωής τους, μαθαίνοντας πρακτικές αυτοβοήθειας και αλληλοϋποστήριξης.

Το Εντατικό Ανοιχτό Πρόγραμμα Υποστήριξης, διάρκειας περίπου 9 μηνών, απευθύνεται σε ανθρώπους με πιο έντονα προβλήματα εξάρτησης και σημαντικές δυσκολίες σε τομείς όπως η υγεία, η εργασία και οι σχέσεις. Στόχος είναι η κοινωνική επανένταξη των μελών μέσα από τη συμμετοχή σε μια «Ανοιχτή Κοινότητα», όπου λειτουργούν ομάδες υποστήριξης, σεμινάρια και δράσεις πολιτισμού. Η συμμετοχή σε κάθε πρόγραμμα καθορίζεται από τις ανάγκες και τις δυνατότητες του κάθε ατόμου, με στόχο την αποτελεσματικότερη υποστήριξη.

Να σημειωθεί ότι, το προσεχές διάστημα αναμένεται να πραγματοποιηθεί κύκλος σεμιναρίων σε γυναίκες που αντιμετωπίζουν εξαρτήσεις.