Πώς θέλουν οι πολίτες το… παραπονεμένο πρώην στρατόπεδο Κόδρα στην Καλαμαριά

To μεγάλο ενδιαφέρον του κοινού από όλη τη Θεσσαλονίκη για την αξιοποίηση του… μάλλον παραπονεμένου πρώην στρατοπέδου Κόδρα αποδεικνύει η υποβολή περισσότερων από 80 προτάσεων, στο πλαίσιο διαδικασίας που «έτρεξε» το έργο Bauhaus4MED, με μπροστάρη την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. 

Μάλιστα κάποιες από αυτές, υπογράφονται από δεκάδες άτομα, κάτι που πολλαπλασιάζει τον αριθμό των 80 προτάσεων, από άποψη συμμετοχής πολιτών.

«Το πρώην στρατόπεδο Κόδρα είναι ένας εκτενής, ιστορικά και υπερτοπικά σημαντικός χώρος που βρίσκεται στον Δήμο Καλαμαριάς, στην περιφερειακή ενότητα της Θεσσαλονίκης. Με έκταση πάνω από 340 στρέμματα, κάποτε χρησίμευε ως στρατιωτική βάση και σήμερα βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων για την αστική ανάπλαση και τη δημόσια χρήση. Με πανοραμική θέα στον Θερμαϊκό Κόλπο και εγγύτητα στο κέντρο της πόλης, ο χώρος διαθέτει μεγάλες δυνατότητες μετατροπής σε χώρο πρασίνου, πολιτισμού και αναψυχής: σε ένα μητροπολιτικό πάρκο, με στόχο τη διατήρηση και την ενίσχυση του δημόσιου ανοιχτού χώρου στην ολοένα και πιο αστικοποιημένη περιοχή της μητροπολιτικής Θεσσαλονίκης», γράφουν οι διοργανωτές του project.

Αυτό που δεν αναφέρει, βέβαια, είναι ότι η μεγάλη έκταση αυτού του στρατοπέδου παραχωρήθηκε στον δήμο Καλαμαριάς το 2018, την ίδια δηλαδή χρονιά που έγινε και η παραχώρηση στον δήμο Παύλου Μελά και του ομώνυμου πρώην στρατοπέδου, το οποίο σήμερα αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση, καθώς με αργούς ρυθμούς μετατρέπεται σε μητροπολιτικό πάρκο.

Τμήμα του πρώην στρατοπέδου, περίπου 200 στρέμματα, παραχωρήθηκαν, λοιπον, το 2018, στον δήμο, χωρίς όμως η έκταση μέχρι στιγμής να έχει αξιοποιηθεί ιδιαίτερα. Άλλωστε, εντός της έκτασης έχουν εντοπιστεί και ιδιωτικές περιουσίες (!) ενώ τμήμα του ανήκει στο ΝΑΤΟ, και κάποιο άλλο στο υπουργείο Πολιτισμού ως αρχαιολογικός χώρος.

Οι προτάσεις

Πώς οραματίζονται όμως το πρώην στρατόπεδο οι κάτοικοι του δήμου; Σειρά προτάσεων που έχουν κατατεθεί συνοψίζονται σε κάποια συμπεράσματα: στην πλειοψηφία τους οι πολίτες καταθέτουν προτάσεις που «διψούν» για πράσινο, πάρκα, χώρους αθλητισμού και πολιτισμού.

Να κάποιες από αυτές:

-«Να δημιουργηθει ο Βοτανικος Κηπος της Ελλαδας στο στρατοπεδο Κοδρα κατά το πρότυπο των βοτανικών κήπων των μεγάλων πόλεων του εξωτερικού. Ως βιοκαλλιεργητης που συμμετέχει στην βιολογική αγορά του Κόδρα θα πρότεινα να δοθεί στους βιοκαλλιεργητές να δημιουργήσουν έναν πρότυπο οπωρώνα και λαχανόκηπο και η βιολογική αγορά να αναπτυχθεί μέσα σε αυτον».

-«Η πρόταση αφορά στη δημιουργία ενός πολιτιστικού hub στο πρώην στρατόπεδο Κόδρα, σε μορφή ”θερμοκηπίου/κάψουλας”, όπου θα υλοποιούνται δραστηριότητες για παιδιά!»

-«Η πρόταση αφορά τη δημιουργία τριών περιφραγμένων πάρκων σκύλων στο πρώην στρατόπεδο Κόδρα, συνολικής έκτασης 3.500τμ, για μικρόσωμους(2-10 κιλά, 1.000τμ), μεσαίους (10-20 κιλά, 1.000τμ) και μεγαλόσωμους (20-60 κιλά, 1.500τμ) σκύλους. Τα πάρκα θα προσφέρουν ασφαλείς χώρους εκτόνωσης, εκπαίδευσης και κοινωνικοποίησης, ενισχύοντας την ευημερία ζώων και κηδεμόνων. Η πρόταση είναι εναρμονισμένη με τις αρχές του New European Bauhaus»

-«Προτείνεται η δημιουργία θεματικών ενοτήτων, εμπνευσμένων από την Αριστοτελική φιλοσοφία, τις επιστήμες και τη διεπιστημονικότητα γενικότερα. Ενδεικτικά αναφέρονται: Η θεματική της Μνήμης, η θεματική των Ιδεών, η θεματική της Επιστήμης, η θεματική της Καινοτομίας, η θεματική της Έρευνας, η θεματική της Φύσης, η θεματική της Ευζωίας, η θεματική της Αναψυχής».

-«Η πρόταση του Μουσείου Φωτογραφίας Δήμου Καλαμαριάς “Χρήστος Καλεμκερής”, με τίτλο «ΦΩΣ ΣΤΟ ΚΟΔΡΑ – Από τη Μνήμη στη Δημιουργία μιας Μητέρας Πόλης», οραματίζεται τη μετατροπή του Κόδρα σε ένα Μητροπολιτικό Πάρκο Φωτός, Μνήμης και Δημιουργίας.  Έναν τόπο όπου η φύση, η τέχνη και η κοινότητα συνυπάρχουν δημιουργικά, εμπνέοντας ένα νέο μοντέλο βιώσιμου πολιτισμού. Μία κόκκινη υλική και άυλη γραμμή μνήμης και χωρικοτήτων, ενώνει τα κομμάτια των πρώην στρατοπέδου, αλλάζοντας αέναα μορφή. Μετατρέπεται από κόκκινη πύλη εισόδου στο νέο τοπίο σε κόκκινη διαδρομή ποδηλατοδρομίας ή σε κόκκινη τσουλήθρα, ενώνοντας το παρελθόν με το σήμερα»

-«Ο τοίχος του Κόδρα» – Η βασική ιδέα της πρότασης και όπως περιγράφεται στο έγγραφο που επισυνάπτεται παρακάτω αφορά στη δημιουργία ενός τοίχου σε κεντρικό σημείο του Κόδρα, ο οποίος θα λειτουργεί ως αέναος καμβάς. Κάθε πολίτης θα έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί υλικά που θα του παρέχονται και να προσθέτει τη δική του προσέγγιση- παρέμβαση στο έργο. Το παραπάνω και η εξέλιξη του τοίχου θα καταγράφεται και θα αναρτάται στο διαδίκτυο μέσω φωτογραφιών ώστε να αποτυπώνεται η διαρκής του αλλαγή και η πολυφωνία.Η παρούσα πρόταση αφορά τη δημιουργία ενός Νόμιμου Τοίχου (legal wall) στο πρώηνστρατόπεδο Κόδρα, έναν χώρο που εδώ και δεκαετίες αποτελεί τοπόσημο μνήμης, ιστορίας και κοινωνικής ζωής για την Καλαμαριά. Η ιδέα του Νόμιμου Τοίχου στοχεύει να αξιοποιήσει την ιδιαίτερη φυσιογνωμία του Κόδρα, ώστε να το αναδείξει σε κόμβο καλλιτεχνικής έκφρασης, κοινωνικής συμμετοχής και πολιτιστικού διαλόγου».

-«Η πρόταση, εμπνευσμένη από το έργο του Ακίρα Μιγιαουάκι, προτείνει τη δημιουργία “Δάσους Τσέπης” στο πρώην Στρατόπεδο Κόδρα, με εγχώρια μεσογειακά είδη. Μέσα από τον συμμετοχικό σχεδιασμό με συλλόγους και σχολεία, ενισχύεται η συλλογική ευθύνη και δημιουργείται ένας ζωντανός χώρος μάθησης, συνεργασίας και πολιτιστικής έκφρασης, που συμβάλλει στη βιοποικιλότητα και την ανθεκτικότητα της πόλης»

-«Αναπαλαίωση ενός κτηρίου ως μόνιμος εκθεσιακός χώρος για την ιστορία, τη μουσική, τα έθιμα του Πόντου, με διαδραστικές τεχνολογίες AR/VR, ξεναγήσεις, ψηφιακά αρχεία.-Διαδρομή “Μνήμης και Ριζών” θεματικά μονοπάτια με σημεία στάσης όπου ο επισκέπτης ενημερώνεται για την ιστορία των προσφύγων του Πόντου στην Καλαμαριά μέσα από QR codes k αφήγηση-Ποντιακός κήπος Γεύσεων Δημιουργία κήπου με φυτά και συνταγές που συνδέονται με την ποντιακή διατροφή & χώρος γαστρονομίας»

-«Η πρόταση επιδιώκει τη μετατροπή του πρώην στρατοπέδου Κόδρα σε έναν ανοιχτό, βιώσιμο και τεχνολογικά διασυνδεδεμένο χώρο, όπου η φύση, ο πολιτισμός και η καινοτομία συνυπάρχουν. Μέσω της αξιοποίησης τεχνολογιών τοπικού δικτύου (LAN) και Internet of Things (IoT), το πάρκο θα λειτουργεί ως έξυπνο οικοσύστημα που προάγει την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση, την ενεργειακή αποδοτικότητα και τη συμμετοχή των πολιτών στη διαχείριση του χώρου»

-«Αξιοποίηση χώρου πρασίνου όπωε του πρώην Στρατοπέδου στο Πολεοδομικό Συγκρότημα του Δήμου Παύλου Μελά Σταυρούπολη, ολοκληρωμένη ανάλυση, μελέτη βιωσιμότητας 40 ετών, σενάρια μέγιστης αξιοποίησης, συμπεράσματα, προτάσεις, υλοποίηση».

Το έργο Bauhaus4MED μέσω του συμμετοχικού σχεδιασμού, δίνει στους πολίτες τη δύναμη να διαμορφώνουν οι ίδιοι τις περιοχές στις οποίες κατοικούν. Με την ενσωμάτωση αισθητικών στοιχείων και τη συμμετοχή των πολιτών, το έργο στοχεύει να μετατρέψει τα αστικά τοπία σε ζωντανούς, φιλικούς προς το περιβάλλον κόμβους που αντανακλούν τις αξίες της πρωτοβουλίας New European Bauhaus(Εξωτερικός σύνδεσμος).

Η διαδικτυακή πλατφόρμα θα παραμείνει ανοιχτή και μετά τη λήξη του διαγωνιστικού μέρους, λειτουργώντας ως αποθετήριο ιδεών που θα τροφοδοτήσουν τη δημόσια συζήτηση για το μέλλον του χώρου. Οι πολίτες μπορούν να ψηφίσουν την πρόταση που θέλουν έως την Κυριακή 19 Οκτωβρίου 2025.

Η διαδικασία περιλαμβάνει: -Αξιολόγηση από την Επιτροπή Αξιολόγησης του Τοπικού Κόμβου Πράσινου Μετασχηματισμού, και -Ψηφοφορία από το κοινό, η οποία θα πραγματοποιηθεί μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας του έργου.

Η τελική βαθμολογία θα προκύψει από τη συνδυασμένη κατάταξη κοινού και επιτροπής, σε ποσοστό 40% και 60% αντίστοιχα.Η διαβούλευση αναμένεται να κορυφωθεί με το μεγάλο συνέδριο του Δεκεμβρίου.