«Κόκκινη γραμμή» για τους δήμους η μεταφορά στο Κτηματολόγιο των Υπηρεσιών Δόμησης

Σε νέο πεδίο αντιπαράθεσης μεταξύ κυβέρνησης και δήμων αναμένεται να εξελιχθεί μια κυβερνητική εξαγγελία, και μάλιστα δια στόματος πρωθυπουργού: η μεταφορά των υπηρεσιών δόμησης (ΥΔΟΜ) στο Κτηματολόγιο.

Το θέμα ανέκυψε με το σχέδιο μεταφοράς τους στο Κτηματολόγιο, που ανακοινώθηκε από τον πρωθυπουργό στη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης με ορίζοντα υλοποίησης το 2026, κάτι που παρουσιάστηκε ως μια μεγάλη θεσμική τομή για τη χώρα, υπό τη σκιά μάλιστα των περιπτώσεων διαφθοράς σε Χαλκιδική και Ρόδο. Μόνο που οι δήμοι έχουν διαφορετική άποψη…

«Για μας αποτελεί θέση ανυποχώρητη η αναγνώριση του κύριου ρόλου της Αυτοδιοίκησης όσον αφορά την πολεοδομική πολιτική και τους κανόνες που αφορούν την εικόνα και λειτουργία των πόλεων μας. Δεν συζητάμε καμία μεταφορά των ΥΔΟΜ στο Κεντρικό Κράτος, όταν το ίδιο δεν έχει ακόμη καταφέρει να λειτουργήσει το Κτηματολόγιο, στο οποίο προτείνεται να μεταφερθούν οι ΥΔΟΜ», τόνισε χαρακτηριστικά κατά τη διάρκεια του πρόσφατου συνεδρίου της ΚΕΔΕ, ο πρόεδρος της Ένωσης, Λάζαρος Κυρίζογλου.

Ο πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΚΜ

«Ο σχεδιασμός προβλέπει οι Υπηρεσίες Δόμησης να φύγουν από την αρμοδιότητα των Πολεοδομιών στους δήμους και να “μετακινηθούν” στο Κτηματολόγιο, σαν ξεχωριστή υπηρεσία. Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε μέχρι στιγμής, σε κάθε περιφερειακή ενότητα θα λειτουργεί μία ΥΔΟΜ, εκτός από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, όπου θα υπάρχει μία ακόμη στον κεντρικό δήμο», τονίζει μιλώντας στο TheOpinion ο πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΚΜ Ηλίας Περζινίδης.

Σύμφωνα με τον ίδιο, θέματα που αφορούν τα λεγόμενα πολεοδομικά μεγέθη, όπως υψόμετρα κλπ, θα παραμείνουν στους δήμους. «Αυτό που φεύγει από τους δήμους είναι η έκδοση των ηλεκτρονικών αδειών και μάλλον και ο έλεγχος των αυθαιρέτων, αλλά αυτό είναι κάτι που μένει να διευκρινιστεί», προσθέτει ο πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΚΜ.

Αναφερόμενος στους φόβους περί αυθαιρεσιών και διαφθοράς (όλοι θυμούνται τις σχετικές εκθέσεις του Συνηγόρου του Πολίτη και άλλων ελεγκτικών μηχανισμών που έφερναν  στις πρώτες θέσεις των αυθαιρεσιών τις Πολεοδομίες των άλλοτε νομαρχιών), ο κ. Περτζινίδης εξηγεί ότι πλέον αυτό έχει ούτως ή άλλως αλλάξει.

«Παλαιότερα, παρατηρούνταν φαινόμενα διαφθοράς καθώς οι υπηρεσιακοί είχαν το δικαίωμα να ερμηνεύουν κατά το δοκούν μια διάταξη. Αυτό όμως πλέον δεν υφίσταται. Υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες, ίδιες για όλες τις ΥΔΟΜ, ενώ επιπλέον υπάρχουν τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια με σαφείς κατευθύνσεις για το τι μπορεί να κάνει και τι δεν μπορεί να κάνει ο καθένας σε κάθε οικόπεδο», αναφέρει.

Άποψη του προέδρου του ΤΕΕ/ΤΚΜ, είναι πάντως ότι οι ΥΔΟΜ πρέπει να φύγουν από τους δήμους «Το υφιστάμενο, ισχύον πλαίσιο δεν λειτουργεί καλά», τονίζει.

Υπουργείο vs δημάρχων

Οι δήμοι εμφανίζονται αποφασισμένοι για έναν νέο γύρο σκληρής σύγκρουσης, ανάλογο με εκείνον που είχε ξεσπάσει με τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό, ενώ η ΚΕΔΕ δηλώνει ότι θα προσβάλλει κάθε απόφαση ενώπιον της Δικαιοσύνης εφόσον η Πολιτεία επιμείνει.

Κι ενώ το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας υπόσχεται ενιαία εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας, ταχύτερη εξυπηρέτηση και τη δημιουργία ενός «one stop shop» όπου ο πολίτης θα εξυπηρετείται σε όλα τα στάδια με μία αίτηση, η ΚΕΔΕ τονίζει ότι το πρόβλημα έγκειται στην υποστελέχωση των υπηρεσιών με τους μηχανικούς να είναι δυσεύρετοι.

Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Λάζαρος Κυρίζογλου, δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «τα ζητήματα με τα οποία ασχολούνται οι πολεοδομίες και οι αρμοδιότητες τις οποίες ασκούν είναι εξόχως τοπικές υποθέσεις κατά το άρθρο 102 του Συντάγματος».

Αναφερόμενος άλλωστε στα οικονομικά και άλλα κίνητρα που ανακοινώθηκε ότι θα δοθούν στους υπαλλήλους που υπηρετούν στις Πολεοδομίες, ώστε να μετακινηθούν στον νέο φορέα που δημιουργηθεί μέσα στο Κτηματολόγιο, υπογράμμισε πως αυτό δεν μπορεί να γίνει, καθώς πρόκειται για εργαζόμενους των τεχνικών υπηρεσιών.

Οι δήμοι αντιτείνουν επίσης ότι οι μεγαλύτερες καθυστερήσεις δεν προέρχονται από τις ΥΔΟΜ, αλλά από άλλες κρίσιμες υπηρεσίες: το Κτηματολόγιο (και παλιότερα τα Υποθηκοφυλακεία) και τις Αρχαιολογικές Υπηρεσίες. Ολες οι υπόλοιπες διαδικασίες, σε ποσοστό 90%, αναφέρουν ότι γίνονται γρήγορα γιατί είναι ηλεκτρονικές μέσω του συστήματος e-άδειες.

Στο βάθος… ΝΟΚ

Άλλωστε, όπως επισημαίνουν οι δήμαρχοι, το Συμβούλιο της Επικρατείας, με αφορμή την υπόθεση του ΝΟΚ, έχει αποφανθεί ότι ο πολεοδομικός σχεδιασμός σε ό,τι αφορά παραμέτρους όπως το ύψος, ο όγκος και οτιδήποτε σχετίζεται με το πώς χτίζεται μια πόλη αποτελεί ευθύνη της τοπικής κοινωνίας. «Πλέον οι αποφάσεις των ΥΔΟΜ έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα και δεν είναι απλώς γνωμοδοτικές. Η μεταφορά τους σε κεντρικό φορέα θεωρείται ότι έρχεται σε αντίθεση με τη νομολογία και ανοίγει τον δρόμο σε νέο κύκλο δικαστικών αντιπαραθέσεων», τονίζουν.

Οι μηχανικοί

Στον διάλογο παρενέβη και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Μηχανικών Δημοσίου (ΕΜΔΥΔΑΣ). Ο πρόεδρός της Δημήτρης Πετρόπουλος επισήμανε ότι η χώρα έχει δοκιμάσει πολλές φορές παρόμοιες μετακινήσεις χωρίς επιτυχία: οι πολεοδομίες υπάγονταν στο ΥΠΕΧΩΔΕ, μεταφέρθηκαν στις κρατικές νομαρχίες, έπειτα στις αιρετές νομαρχίες και τελικά στους δήμους. Καμία από αυτές τις αλλαγές δεν έλυσε τις παθογένειες, γι’ αυτό και οι μηχανικοί παραμένουν επιφυλακτικοί. Ο κ. Πετρόπουλος επισημαίνει ότι το Κτηματολόγιο έχει διαφορετικό αντικείμενο και δεν μπορεί να αναλάβει το πλήρες φάσμα αρμοδιοτήτων.«Οταν η νομοθεσία είναι προβληματική και οι υπηρεσίες υποστελεχωμένες, η μεταφορά αρμοδιοτήτων δεν θα λύσει τίποτα», υπογραμμίζει, προειδοποιώντας ότι χωρίς επαρκές προσωπικό, δίκαιες αμοιβές και σαφές θεσμικό πλαίσιο το σχέδιο θα αποτύχει.