Αντιδράσεις για τα κιγκλιδώματα στα ανάκτορα του Γαλερίου – Πολίτες μιλούν στην κάμερα του TheOpinion

Αντιδράσεις έχει προκαλέσει στους κατοίκους και τους επαγγελματίες της πλατείας Ναυαρίνου η τοποθέτηση κιγκλιδωμάτων -από την πλευρά της Δημητρίου Γούναρη- στον αρχαιολογικό χώρο των ανακτόρων του Γαλερίου από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης.

Η παρέμβαση πραγματοποιήθηκε χθες και ήδη έχει ανοίξει συζήτηση για τον τρόπο προστασίας του μνημείου και την επίδρασή του στη φυσιογνωμία της περιοχής. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων υποστηρίζει ότι η περίφραξη ήταν αναγκαία, καθώς τα τελευταία χρόνια καταγράφονται επαναλαμβανόμενα περιστατικά φθορών από αγνώστους που εισέρχονται στον χώρο πηδώντας τον υπάρχοντα μαντρότοιχο.

Επιπτώσεις στην εικόνα και τη λειτουργία της πλατείας

Κάτοικοι και επαγγελματίες μιλώντας στο TheOpinion επισημαίνουν ότι τα κιγκλιδώματα αλλάζουν την εικόνα της πλατείας και περιορίζουν την επαφή των πολιτών, τουριστών και των επισκεπτών με το μνημείο.

Παράλληλα, υποστηρίζουν ότι ο αρχαιολογικός χώρος αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο του δημόσιου χώρου και ότι η απομόνωσή του δεν αποτελεί λύση. Ζητούν, αντ’ αυτού, εφαρμογή εναλλακτικών μέτρων, όπως ενισχυμένη φύλαξη, περισσότερο φωτισμό ή παρουσία προσωπικού ασφαλείας, που θα μπορούσαν –όπως τονίζουν– να λειτουργήσουν αποτρεπτικά χωρίς να εμποδίζουν την ορατότητα και την πρόσβαση.

«Θεωρώ ότι είναι απαράδεκτο αυτό το θέμα, αίσχος το ονομάζω. Ένα κοτετσόσυρμα σε αρχαιολογικό χώρο αντί να προσλάβουν φύλακες. Έχει χαθεί όλη η θέα. Σε καμία χώρα του κόσμου δεν κλείνονται με ατσάλινο σύρμα οι αρχαιολογικοί χώροι», αναφέρει η Αθηνά Παπανικολάου, φιλόλογος και κάτοικος της περιοχής.

Η ίδια αναφέρεται, επίσης, στο παράδειγμα άλλων χωρών. «Στα Βαλκάνια, στη Βουλγαρία που επισκέφθηκα πρόσφατα, τα παιδιά περνούν μέσα από τους αρχαιολογικούς χώρους, αλλά υπάρχουν φύλακες. Ο χώρος παραμένει ζωντανός και προσβάσιμος», συμπληρώνει.  Η εργαζόμενη σε κατάστημα της περιοχής, Ευγενία Βούλγαρη, σημειώνει ότι έχουν παρατηρηθεί περιστατικά εισόδου ανηλίκων στον χώρο κυρίως βραδινές ώρες, ωστόσο εκφράζει επιφυλάξεις ως προς την αναγκαιότητα της περίφραξης.

Ανησυχίες για την εικόνα της πόλης προς τους επισκέπτες εκφράζουν και επαγγελματίες της εστίασης. Η Αντιγόνη Μπιμπέρα, ιδιοκτήτρια καταστήματος, υποστηρίζει ότι, «η τοποθέτηση κάγκελων ήταν λανθασμένη επιλογή και δημιουργεί αρνητική εικόνα για τον τουρισμό. Καθημερινά περνούν τουρίστες και φωτογραφίζουν τα αρχαία μνημεία. Θα μπορούσαν, αντί γι’ αυτό, να τοποθετήσουν φύλακες». Η ίδια υπογραμμίζει ότι, παρά τους ισχυρισμούς περί παρκούρ, δεν έχει διαπιστώσει τέτοια περιστατικά στην καθημερινή λειτουργία της επιχείρησής της.

Ο κ. Γιώργος ο οποίος διαθέτει κατάστημα εδώ και 50 χρόνια στην Πλατεία Ναυαρίνου υποστηρίζει ότι, η επιλογή των κιγκλιδωμάτων ήταν λανθασμένη και λειτουργεί αποτρεπτικά για τους τουρίστες.

Η ιστορία του μνημείου

Το ανάκτορο του Γαλερίου  περιλαμβάνει ένα κεντρικό περιστύλιο, αίθριο πλαισιωμένο από στοές με ψηφιδωτά, βασιλική, οκτάγωνο και Νυμφαίο. Πρόκειται για ένα από τα βασικά τετραρχικά συγκροτήματα, με συχνότατη μνεία στη βιβλιογραφία και το μοναδικό στην Ελλάδα. Η ανασκαφική έρευνα των δεκαετιών του 1950 και 1960 έφερε στο φως το νοτιοανατολικό τμήμα του ανακτόρου. Αποκαλύφθηκε ένα κεντρικό περίστυλο αίθριο, το οποίο πλαισιωνόταν στις τρεις πλευρές του από δωμάτια. Στοές με ψηφιδωτά δάπεδα απομόνωναν το αίθριο από τα υπόλοιπα κτίσματα. Μετά από σεισμό τον 5ο αι. μ.Χ. καταστρέφονται η νότια και δυτική στοά και ανακατασκευάζονται τα δάπεδα με μαρμάρινες πλάκες και χονδροψηφιδωτό.

Ανατολικότερα και πριν τον ιππόδρομο υπήρχε ένα καμαροσκεπές διώροφο κτίσμα και μια μνημειακή βασιλική, η οποία λειτουργούσε ως αίθουσα για επίσημες ακροάσεις. Στο νοτιοανατολικό τμήμα του συγκροτήματος αποκαλύφθηκε ο χώρος λατρείας του συγκροτήματος, ένα Νυμφαίο. Στο νότιο τμήμα του κεντρικού περιστιλίου ανακαλύφθηκε το 1950 από τον Χ. Μακαρόνα μια οκταγωνική αίθουσα με λαμπρή εσωτερική διακόσμηση, πιθανόν διοικητικής φύσης. Οι πρόσφατες έρευνες στο σημείο αυτό αποκάλυψαν ότι το οκτάγωνο με το δίκογχο προθάλαμό του επικοινωνούσαν μέσω ενός προπύλου και ενός δεύτερου μεγάλου περιστυλίου με τη θάλασσα. Από αυτό το νότιο περιστύλιο προέρχεται ένα αριστούργημα της υστερορωμαϊκής τέχνης, ένα μικρό μαρμάρινο τόξο, το οποίο διαθέτει και προτομή του Γαλέριου.

Στο βόρεια του ανακτόρου υπήρχε το θριαμβικό τόξο του Γαλερίου, το οποίο διέθετε πληθώρα παραστάσεων και εξυμνούσε τους Τετράρχες αλλά και τις στρατιωτικές επιτυχίες του Γαλέριου. Πιθανόν να αποτελούσε μια μνημειακή πύλη, τη βόρεια είσοδο του ανακτορικού συγκροτήματος. Στον ίδιο άξονα, λίγο πιο βόρεια, κατασκευάστηκε ένα κυκλικό κτήριο, η Ροτόντα, πιθανόν ένας ναός όπου λάμβαναν χώρα οι επίσημες τελετές λατρείας. Ίδιας μορφής και λειτουργίας είναι και το Πάνθεον στη Ρώμη. Το ανατολικότερο τμήμα του συγκροτήματος συμπληρώνεται με τον Ιππόδρομο, ο οποίος αποτελούσε πόλο έλξης των πολιτών ως κέντρο ψυχαγωγίας και κοινωνικής δραστηριότητας.