«Τους Θεσμούς λύσατε…» – Μιλούν στο ΤheOpinion o Αλέξανδρος Νικολαΐδης και η Ελευθερία Τέτουλα

Οι άνθρωποι της Τέχνης και της δημιουργίας που ενώνονται με το κοινό τους μέσω του λόγου των ποιητών και των συγγραφέων. Είναι εδώ για να κουβαλήσουν ψυχή τε και σώματι την «ένωση» αυτή, να τη φέρουν στο σήμερα, να την κάνουν την κανονικότητα που θέλουμε, την πηγαία, την ουσιαστική, αυτή που θα έπρεπε!

Η Ελευθερία κι ο Αλέξανδρος «κουβαλούν» ο καθένας το μέρος του, σκηνοθετικά και υποκριτικά, στις αριστοφανικές Θεσμοφοριάζουσες και επικοινωνούν την ουσία του ανατρεπτικού για την εποχή λόγου με το σήμερα… Καλύτερα δε θα μπορούσε!!!

Μια όμορφη ζωή μέσα στην Τέχνη της, αυτή που αγαπά να μοιράζεται, με διάθεση μικρού κοριτσιού που εκστασιάζεται μ’ ένα ωραίο παιχνίδι…Έτσι εργάζεται με ό,τι καταπιάνεται, η Ελευθερία Τέτουλα και κερδίζει το στοίχημα της μετάδοσης της ενέργειας σε συνεργάτες και κοινό. Με γνώση και με όνειρο!

Ο Αλέξανδρος Νικολαΐδης είναι ο άνθρωπος που απλά μα μεστά θα σου απαντήσει… «Αν δε σηκωθούμε λίγο απ’ τον καναπέ και αυτή η άνοιξη θα μας ματώνει» και εννοεί κάθε μικρή λεξούλα της ήδη καταγεγραμμένης φράσης του που θα μπορούσε να είναι σύνθημα ζωής και στάση…

Το παρατηρείς στο βλέμμα του, όταν απευθύνεται σε εφήβους ή μικρότερα παιδιά στις παραστάσεις που συμμετέχει κι είναι σαν να είναι η δική του «πάλη» να περάσει ο «ωραίος λόγος», να γίνει τόσο κατανοητός κι ύστερα σιγά σιγά να γίνει παλμός και στις παιδικές ψυχές.

Δεν μπορείς να μην τους θαυμάσεις τέτοιους ανθρώπους, δοσμένους, αφιερωμένους στην κατανόηση του συναισθήματος και στη δύναμη της έκφρασης που τους δίνει η παρουσία τους στο σανίδι, με όποιον τρόπο!

Ξεδιπλώνονται όσοι αγαπούν με ουσία όσα κάνουν! Και το ξεδίπλωμά τους γίνεται «αγέρας» αλληλεπίδρασης και γιατί όχι, Αλλαγής. Μιας Αλλαγής που προσδοκούμε κάπως όλοι, για το μέσα μας και το γύρω μας.

Της αλλαγής που τη χρειάζεται ο κόσμος, αδιανόητα, λυτρωτικά… Και το Θέατρο το μπορεί αυτό. Είναι, ίσως, ό,τι μας έχει απομείνει να το μπορεί τόσο εύγλωττα!

1.Σε σχέση με το συγκεκριμένο αριστοφανικό έργο, τι θα έλεγες ότι «κλώτσησε» ίσως μέσα σου και τι θεωρείς ότι σε κινητοποιεί;

Α.Ν.: Ο Αριστοφάνης μέσα από το έργο μας μιλάει για την ανάγκη να τελειώσει η ανδρική κυριαρχία. Εμφανίζει τις γυναίκες δυναμικές, μαχητικές, διεκδικητικές και με πολιτικό λόγο. Εκεί λοιπόν, που ταυτιζόμαστε και μας αρέσει αυτή η “κόντρα” με ένα σύστημα καταπίεσης, καταλήγει το έργο σε μια συμφιλίωση που προσωπικά με ταρακούνησε. Τοποθετεί τη γυναικεία ορμή σε μία πορεία συμβιβασμού, καθώς ο Ευριπίδης στην ιστορία, τις χειρίζεται και πετυχαίνει το συμφέρον του με έναν τρόπο που στο τέλος αφήνει τον θεατή με ερωτηματικά και προβληματισμό. Εν τέλει, μπορεί να αλλάξει μία κατάσταση χειραγώγησης και καταπίεσης; Παράλληλα, αυτό είναι που με κινητοποιεί. Μία βαθειά πολιτική και κοινωνική σάτιρα που μέσα από το χιούμορ και την τρέλα της κωμωδίας, επικοινωνούμε μία επίκαιρη συνθήκη της καθημερινότητας μας.

2.Το να είσαι ένας άνθρωπος «διαβασμένος» στο σήμερα, που κατανοεί σε βάθος τον λόγο που εκφέρει κάθε φορά επί σκηνής, τι χαρίζει σ’ εσένα προσωπικά και στον θεατή;

Α.Ν.: Εκεί έγκειται η ουσιαστική επικοινωνία της τέχνης σου με το κοινό. Η ενεργός πολιτότητα και η προσωπική μελέτη, ενεργοποιούν την ανάγκη να μοιραστείς. Κι αυτό, φτάνει ως αλήθεια στην ψυχή του θεατή. Αυτή η επικοινωνία, γίνεται πια πολιτική πράξη, και φτάνει μέχρι την πνευματική τέρψη.

3.Είναι, λες, η παράστασή σας ένα έργο που έρχεται στο σήμερα για να αγγίξει; Πού έγκειται η όποια επικαιρότητά του;

Α.Ν.: Μέσα από αυτή τη δουλειά, προσπαθούμε να φτιάξουμε ένα περιβάλλον που αρχικά θα ψυχαγωγήσει τον θεατή. Μέσα από την πρόζα, τον χορό και τη μουσική, με όχημα το έργο του Αριστοφάνη. Είναι πολύ σημαντικό, από το πρώτο λεπτό να χτίσουμε ένα κλίμα ενωτικό. Κατ’ επέκταση να μιλήσουμε για την ανάγκη να «θηλυκοποιηθεί» ξανά η ανθρωπότητα αλλά και να αποκτήσει ξανά το τρυφερό, ευαίσθητό της πρόσωπο. Το πατριαρχικό στερεότυπο είναι επιτακτική ανάγκη να σπάσει οριστικά. Ο Αριστοφάνης, ήδη από το 411 π.Χ , μας δείχνει το δρόμο μέσα από το καυστικό του ύφος, το χιούμορ, τη σάτιρα, και τους κυκλωτικούς χορούς.

1. Αν οι Θεσμοφοριάζουσες έκαναν ένα ταξίδι στον χρόνο ποιες γυναίκες θα συναντούσαν στο σήμερα;

Ε.Τ.: Ένα ταξίδι στον χρόνο ε…;;; Θα στέκονταν στη μέση του δρόμου. Θα κοίταζαν γύρω τους κι ίσως θα έλεγαν:

«Κάτι έχει αλλάξει εδώ. Κάτι σημαντικό έγινε σ’ αυτά τα 2.500 χρόνια.»

Θα έβλεπαν γυναίκες να πολιτεύονται. Γυναίκες σε δημοτικά συμβούλια, να διεκδικούν, να υψώνουν τη φωνή τους. Όχι μόνο για τις ίδιες αλλά για όλους.

Θα έβλεπαν γυναίκες να σπουδάζουν, να διαπρέπουν σε επιστήμες, στην τέχνη, στην τεχνολογία, στην ιατρική. Να κρατούν μικρόφωνα, τιμόνια, νυστέρια, εργαλεία. Να χτίζουν, να σώζουν, να διδάσκουν, να βελτιώνουν τον κόσμο μας.

Θα έβλεπαν γυναίκες να γράφουν τις δικές τους λέξεις σε βιβλία, να σκηνοθετούν τα δικά τους έργα, να λένε τις δικές τους αλήθειες.

Θα έμπαιναν στα σπίτια και θα έβλεπαν άντρες να μοιράζονται τη φροντίδα, ανθρώπους να μη ζουν φυλακισμένοι στα “πρέπει”.

Θα έβλεπαν γυναίκες που εργάζονται, που μεγαλώνουν μόνες τους ένα παιδί, που διαλέγουν να γίνουν μητέρες με ή χωρίς σύντροφο, που λένε “είμαι αρκετή όπως είμαι.”

Θα έβλεπαν γυναίκες που σπάνε κι έχουν για support τη φίλη τους, μία συνάδελφό τους και στο τέλος στέκονται.

Γυναίκες που κακοποιήθηκαν και όμως μιλούν.

Και θα έλεγαν: «Αυτές είναι οι ιέρειες του σήμερα.»

Μπορεί και να συγκινούνταν ή να έλεγαν: «Ναι. Είμαστε περήφανες για εσάς.»

Αλλά ίσως, λίγο πιο μετά, να ρωτούσαν κι αυτό: «Και τώρα; Τι μένει ακόμα να κάνετε;» Και τότε, μάλλον θα απαντούσαν…

«Εμείς ξεκινήσαμε με μια Γιορτή. Εσείς έχετε έναν Αγώνα. Μα έχετε και κάτι που τότε δεν είχαμε εμείς, έχετε φωνή, έχετε δύναμη.

Η ισότητα δεν είναι έπαθλο. Είναι δικαίωμα. Και για να φτάσετε εκεί, πρέπει να είστε μαζί.»

2. Σ’ αυτήν την παράσταση, ποια είναι η βασικότερη σκηνοθετική σου επιδίωξη; Τι θα ήθελες να περάσει εύγλωττα στον θεατή;

Ε.Τ.: Ο Αριστοφάνης ανήκει στη μεγάλη παράδοση του λαϊκού θεάτρου — ενός θεάτρου που μιλά απευθείας στον άνθρωπο, με χιούμορ, ευστοχία και δύναμη. Μαζί με την Εύη Σαρμή, προσεγγίσαμε το έργο με σεβασμό αλλά και με μια φρέσκια, ανοιχτή ματιά· ως ένα σώμα που αναπνέει, σαρκάζει, συγκρούεται με την εποχή του — και τη δική μας.

Η βασική μας επιδίωξη ήταν να φωτίσουμε τη διαχρονικότητα του έργου, αναδεικνύοντας τον διάλογο που μπορεί να ανοίξει με το σήμερα. Πώς ένα κείμενο γραμμένο πριν από δυόμισι χιλιετίες εξακολουθεί να μας μιλά — να μας πειράζει, να μας ξεβολεύει, να μας προκαλεί;

Μέσα από τη σάτιρα, αγγίξαμε θέματα βαθιά ανθρώπινα και αναπάντεχα σύγχρονα: το φύλο και την ταυτότητα, την ελευθερία του λόγου, την ανάγκη για αποδοχή, τη συμπερίληψη, τα κοινωνικά στερεότυπα που επιμένουν. Το στοιχείο της μεταμφίεσης, τόσο κυρίαρχο στις Θεσμοφοριάζουσες, γίνεται αφορμή για να αναρωτηθούμε: τι σημαίνει ρόλος; Τι σημαίνει φύλο; Τι σημαίνει να ανήκεις;

Θέλουμε ο θεατής να νιώσει πως συμμετέχει σε έναν ανοιχτό διάλογο ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν. Και μέσα από το γέλιο — που είναι ίσως η πιο επαναστατική μορφή κατανόησης — να αγγίξει την πρόκληση και τη δύναμη αυτού του έργου.

3. Ο Αριστοφανικός λόγος που καυτηριάζει έντονα και σατιρίζει, ενίοτε προκλητικά, τι συναισθήματα σου γεννά; Σε «ξεσηκώνει» ή σε «αγχώνει» ίσως;

Ε.Τ.: Ο λόγος του Αριστοφάνη είναι μοναδικός — αιχμηρός, πιπεράτος, γεμάτος θεατρική σοφία. Παρότι μας χωρίζουν αιώνες, παραμένει τολμηρός, απροσδόκητος και ουσιαστικά σύγχρονος.

Δεν μας αγχώνει — μας ξεσηκώνει. Μας κινητοποιεί. Η σάτιρά του δεν είναι απλώς μια αφορμή για γέλιο· είναι σχόλιο, είναι ρήξη, είναι πράξη ελευθερίας. Είναι ένα κάλεσμα να δούμε κατάματα ό,τι μάς περιβάλλει και να το σαρκάσουμε — για να το αντέξουμε, για να το αλλάξουμε.

Η εμμετροποίηση του έργου από τον Στάθη Παχίδη ήταν καθοριστική· κατάφερε να μεταφέρει τον λόγο του Αριστοφάνη με ρυθμό, χιούμορ και αλήθεια, δίνοντας νέα πνοή σε κάθε σκηνή. Όλους μας συνεπήρε η πρόκληση να φέρουμε αυτόν τον λόγο στη σκηνή του σήμερα, διατηρώντας την έντασή του.

Γιατί, στο βάθος, ο Αριστοφάνης δεν χλευάζει για να γελοιοποιήσει απλώς — αλλά για να διαλύσει το ψεύτικο και να αποκαλύψει το ανθρώπινο.

Πληροφορίες για την παράσταση

Το θεατρικό έργο του Αριστοφάνη «Θεσμοφοριάζουσες» παρουσιάζουν στο Φεστιβάλ Επταπυργίου 2025, στη Θεσσαλονίκη, οι σκηνοθέτιδες Εύη Σαρμή και Ελευθερία Τέτουλα.

Εννέα ηθοποιοί επί σκηνής με πρωτότυπα κουστούμια, μουσική και ένα video-σχεδιασμένο σκηνικό χώρο, μας μεταφέρουν τα αδιέξοδα της ανδροκρατούμενης πολιτικής, όπως τα σατίρισε ο Αριστοφάνης πριν 2.500 χρόνια.

Η παράσταση «Θεσμοφοριάζουσες» είναι μια παραγωγή του Φεστιβάλ Επταπυργίου 2025.

Παίζουν οι ηθοποιοί: Διογένης Δασκάλου, Κορνηλία Προκοπίου, Σοφία Βούλγαρη, Δήμητρα Αντωνακούδη, Γιώργος Χριστοφορίδης, Αλέξανδρος Νικολαΐδης, Γιώργος Χιώτης

Ημέρες & Ώρες Δε 14/07 21:15 Τρ 15/07 21:15 Πε 17/07 21:15