Κατερίνα Βρανά στο TheOpinion: «Το stand-up με έχει σώσει πολλές φορές από το να με “πάρει από κάτω”»

Η Κατερίνα Βρανά συγκεντρώνει τις μεγαλύτερες επιτυχίες της και έρχεται στη Θεσσαλονίκη την Παρασκευή, 31 Οκτωβρίου, για μία τεράστια απολαυστικά αστεία βραδιά.

Το γέλιο ξορκίζει τα δύσκολα και σε κάνει να σκέφτεσαι ότι η ζωή, τελικά, έχει πάντα υλικό για μια stand-up παράσταση.

Μετά από δύο χρόνια απουσίας από την πόλη, η Κατερίνα Βρανά επανέρχεται με ενθουσιασμό και γενναίες δόσεις αυτοσαρκασμού, αποφασισμένη να συντονιστεί με τον παλμό της Θεσσαλονίκης. Άλλωστε, όπως αναφέρει η ίδια, γελώντας: «Το καλύτερό σας αστείο, εδώ και χρόνια, είναι αδιαπραγμάτευτα το μετρό!».

Κατερίνα, χαίρομαι τις συζητήσεις με ανθρώπους, που κάνουν τους άλλους να γελούν. Οι περισσότεροι αποτυγχάνουμε σε αυτό…κυρίως, δε, στα οικογενειακά τραπέζια.

Εκεί, δεν υπάρχει λόγος να δοκιμάσεις. Το οικογενειακό τραπέζι είναι, συνήθως, μια φρίκη. Είναι πολύ περίεργο, γιατί όλοι σε ξέρουν. Δεν γελούν εύκολα.

Εσύ; Πώς κατάλαβες ότι, το χιούμορ, είναι ο δικός σου τρόπος επικοινωνίας με τον κόσμο;

Από μικρή μου άρεσε να κάνω πλάκα. Μεγαλώνοντας, άρχισα να το καταλαβαίνω περισσότερο.

Το χιούμορ ρέει άφθονο σε όλη την οικογένεια, ιδίως όταν περνάμε δύσκολες καταστάσεις.

Μετά από δεκαέξι χρόνια πορείας στον χώρο του stand-up comedy, τι σε παρακινεί να ανεβαίνεις μέχρι και σήμερα στη σκηνή;

Το λατρεύω! Είναι η καλύτερή μου! Δεν έχω αρκετά λόγια για να περιγράψω πόσο αγαπάω αυτό που κάνω, πόσο μ’ αρέσει να μοιράζομαι τις ιστορίες μου με τον κόσμο…

Για μένα, είναι ένα είδος συζήτησης, διασκέδασης. Μου φτιάχνει το κέφι. Το stand-up με έχει σώσει πολλές φορές από το να με «πάρει από κάτω».

Είναι δύσκολο να είσαι δίγλωσση κωμικός;

Η δυσκολία δεν έγκειται στην καθαυτό γλώσσα, αλλά στην αλλαγή των συνθηκών από χώρα σε χώρα. Τα βασικά αστεία μεταφράζονται, η αργκό, όμως, με παίδεψε. Ακόμα και στις αγγλόφωνες περιοχές, η καθομιλουμένη διαφέρει.

Ειδικά όταν γύρισα στην Ελλάδα, από την οποία έλειπα γύρω στα δώδεκα με δεκατέσσερα χρόνια, είχα ξεχάσει τις απλές λέξεις που χρησιμοποιούνται για τη «φάση». Αυτή είναι η δυσκολία, να πιάσεις τον ρυθμό, να βρεις τις καθημερινές εκφράσεις που σε συνδέουν με το κοινό.

Δεν είναι και θέμα κουλτούρας; Οι Έλληνες, για παράδειγμα, αντέχουμε την αλήθεια έστω και μέσα από μια τέτοια προσέγγιση;

Μέσα από μια παράσταση – κωμωδία, την αντέχουμε. Οι Έλληνες δεν αποδεχόμαστε εύκολα τον αυτοσαρκασμό. Έχουμε μεγάλα ταμπού σε θέματα, τα οποία ο υπόλοιπος Δυτικός κόσμος έχει ξεπεράσει.

Για το σεξ, ας πούμε, δεν συζητάμε άνετα. Αναφερόμαστε σε αυτό με αστεία, κάνουμε πλακίτσα γύρω από αυτό, αλλά ποτέ μια ειλικρινή συζήτηση.

Στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας συμμετείχες σε ένα ντοκιμαντέρ αναφορικά με τα στερεότυπα, που περιβάλλουν τη σεξουαλικότητα των ατόμων με αναπηρία.

Συχνά, μας αντιμετωπίζουν σαν να μην έχουμε δικαίωμα. Δεν μπορώ να καταλάβω αν νιώθουν άβολα να το συζητούν ή να το κάνουν σκέψη· ότι, δηλαδή, οι άνθρωποι με αναπηρία μπορούν να κάνουν σεξ.

Δεν είναι, όμως, μόνο το σεξ. Είναι ο έρωτας, η αγάπη, να έχεις σχέση με κάποιον και να μοιράζεσαι. Σε αυτό παίζει ρόλο και η οικογένεια, η οποία δεν θέλει το παιδί της να πορεύεται με ένα τέτοιο άτομο, ενώ το ίδιο μπορεί να ζει μια γεμάτη, χαρούμενη κι ευχάριστη ζωή.

Στην Ελλάδα έχουμε τρομακτική άγνοια γύρω από θέματα αναπηρίας και ψυχικής υγείας. Παράλληλα, «πολεμάμε» τη σεξουαλική εκπαίδευση. Όταν αυτά ενώνονται, δημιουργούν ένα υπερταμπού, ένα «θηρίο».

Επίσης, δεν υπάρχουν καλά αντανακλαστικά στη μακροχρόνια στήριξη. Όλο το βάρος «πέφτει» στην οικογένεια, η πολιτεία είναι εντυπωσιακά απούσα.

Χρησιμοποιείς κομμάτια από τη ζωή σου ως υλικό για τις παραστάσεις σου. Υπάρχουν πράγματα, τα οποία δεν έχεις αγγίξει ή το γέλιο τα «αφοπλίζει»;

Για μένα, το γέλιο τα «αφοπλίζει» όλα. Προσπαθώ να μιλάω για ό, τι με προβληματίζει, να είμαι ειλικρινής και όσο πιο αστεία μπορώ. Όταν κάνεις μια παράσταση, άλλωστε, η σκηνή σού παρέχει και μια ασφάλεια…

Πότε ένα αστείο παύει να είναι απλώς αστείο και γίνεται κοινωνικό σχόλιο;

Νομίζω ότι, αυτά, πάνε μαζί. Η πρώτη μου παράσταση, «Φέτα με τη Βασίλισσα», δημιουργήθηκε, όταν άρχισα να έρχομαι στην Ελλάδα για να κάνω stand-up και συνειδητοποίησα ότι έλειπα τόσα χρόνια, που δυσκολευόμουν να ολοκληρώσω μια πρόταση στα ελληνικά χωρίς την προσθήκη κάποιας αγγλικής λέξης. Επιπλέον, δεν είχα ιδέα για την ελληνική pop κουλτούρα. Ξαφνικά, ένιωσα ότι, ένα μέρος της ταυτότητάς μου, είχε μετακινηθεί κι αυτό το δούλεψα μέσα από την κωμωδία. Ταυτίστηκε αρκετός κόσμος.

Τη δεύτερη παράστασή μου, «About Sex», την έκανα, όταν κατάλαβα ότι, τα παιδιά που γεννήθηκαν στα μέσα του ’90 και μετά, μπαίνουν στην εφηβεία με πανεύκολη, εικοσιτετράωρη δωρεάν πρόσβαση σε πορνογραφικό υλικό. Από πολύ μικρή ηλικία είναι εκτεθειμένα σε ένα περιεχόμενο, το οποίο δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν. Όλα αυτά είναι φτιαγμένα για να ερεθίζουν τη φαντασία αυτού που ξέρει, που έχει μια ιδέα, όχι για ένα οκτάχρονο ή εννιάχρονο παιδί. Πρόκειται για ένα παραπλανητικό υλικό.

Η επόμενη παράσταση, «Staying Alive – Σχεδόν Πέθανα», κινήθηκε γύρω από την περιπέτεια της υγείας μου και το γεγονός ότι δεν πέθανα. Γενικά οι παραστάσεις μου αφορούν σε πράγματα, τα οποία με προβληματίζουν την εκάστοτε στιγμή. 

Ποιο ήταν το πρώτο αστείο που έκανες, όταν ξύπνησες στο νοσοκομείο; Υποθέτουμε πως θα ήταν κάτι πολύ καλό.

Το πρώτο αστείο το έκανε η οικογένειά μου. Όταν ξύπνησα από το κώμα, δεν είχα φωνή. Οπότε, όλοι κοιτάχτηκαν μεταξύ τους και ήταν σε φάση: «Μ@λάκ@, δεν μπορείς να μιλήσεις»; Αγκαλιές, φωνές… Ο μεγάλος μου αδερφός μπορούσε, πια, να μιλήσει χωρίς να τον διακόπτω.

Όλο αυτό ήταν υπέροχο, έδωσε τον τόνο για τη μεταχείριση μετά. Όλα τα αστεία και οι καταστάσεις που περιγράφω γύρω απ’ όσα πέρασα –κι ακόμη, καμιά φορά, περνάω- συνέβησαν. Είναι αλήθεια.

Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι τα πράγματα ήταν εύκολα ή ότι δεν υπήρχαν στιγμές στεναχώριας και φόβου. Απλώς, με τις συνθήκες που δημιουργήσαμε, το διασκεδάσαμε όσο μπορούσαμε.

Έχουν συμπληρωθεί, από τότε, οκτώ χρόνια, και κάθε μέρα –ίσως ακουστεί μελό- πρέπει να δίνεις μια μικρή μάχη. Για παράδειγμα, τα πεζοδρόμια είναι τόσο χάλια, που δεν μπορούμε να κυκλοφορήσουμε έξω. Οπότε, δεν μας βλέπεις. Δεν υπάρχει ορατότητα.

Δεν είναι μόνο τα περί αναπηρίας. Είναι οι μαμάδες με τα καρότσια, οι μεγαλύτεροι άνθρωποι… Πλέον, είμαστε «ανοιχτοί» και πρέπει να καταλάβουμε ότι, όλοι, έχουμε τα θέματά μας. Το νορμάλ, το κανονικό που λέμε, δεν υπάρχει.

Έχεις έρθει αντιμέτωπη με παρόμοιες συνθήκες σε χώρους, που, κατά καιρούς, σε φιλοξενούν;

Δυστυχώς, στην πλειοψηφία τους, αυτοί οι χώροι δεν έχουν πρόσβαση για τον καλλιτέχνη, για το κοινό.

Σκηνή, μικρόφωνο κι ένα κοινό, το οποίο δεν γελά. Κατερίνα, τι κάνεις σε μια τέτοια περίπτωση;

Πρώτα «πεθαίνεις» μέσα σου, μετά προσπαθείς να το «δεις». Αυτό, πλέον, συμβαίνει σπάνια έως ποτέ. Έχει, όμως, να κάνει και με τις συνθήκες. Εκτός από το κωμικό του πράγματος, μεγάλη σημασία έχει και ο χώρος.

Δεν το καταλαβαίνει πολύς κόσμος. Νομίζει ότι, το stand-up, είναι σαν το τραγούδι· ότι θα πηγαίνεις από τραπέζι σε τραπέζι και η παρέα θα μιλάει μεταξύ της. Όχι! Είναι πιο κοντά σε μια παράσταση.

Θέλει καλό φωτισμό και ήχο, ώστε όλοι να σε βλέπουν και να σε ακούν. Να μην είναι σε κάποιο μπαρ, ας πούμε, που φτιάχνουν μαργαρίτες σε μπλέντερ και χτυπάνε τα παγάκια. Και, φυσικά, να μην υπάρχουν κολόνες στη μέση. Σε ένα τέτοιο μέρος δεν πρόκειται να δημιουργηθεί ατμόσφαιρα. Βέβαια, υπάρχουν και οι περιπτώσεις που όλα είναι καλά κι απλώς χρειάζεται να «ζεστάνεις» το κοινό παραπάνω.

Προσωπικά, προτιμώ να εμφανίζομαι σε θεατρικούς χώρους. Κάποιοι από αυτούς μπορεί να είναι μεγάλοι, αλλά το set up είναι πάντα προσανατολισμένο προς τη σκηνή.

Αν, τη δεδομένη στιγμή, η ελληνική κοινωνία ήταν μια stand-up παράσταση, ποιο θα ήταν το βασικό της θέμα;

Ο φόβος και ο τρόμος. Από κει πηγάζουν όλα, τα μισά λόγω ελλιπούς εκπαίδευσης και ενημέρωσης και τα υπόλοιπα, επειδή είμαστε μια χώρα…ό, τι να ‘ναι!

Αυτό που με εντυπωσιάζει, είναι ότι έχουμε μάθει να ζούμε με το χάος και να επιβιώνουμε σ’ αυτό. Οι πιο οργανωμένες χώρες «χάνουν τη μπάλα», όταν καταρρέουν. Σκέψου, δηλαδή, πόσα σκάνδαλα έχουν «σκάσει» στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία και, πλέον, τα «περνάμε στο ντούκου». Έχουμε συνηθίσει…

Ποιο θα έλεγες ότι είναι το πιο χαρακτηριστικό και, ταυτόχρονα, αστείο στοιχείο, το οποίο σχετίζεται με τη Θεσσαλονίκη;

Το καλύτερό σας αστείο, εδώ και χρόνια, είναι αδιαπραγμάτευτα το μετρό!

Πληροφορίες

Κατερίνα Βρανά – Best Hits

Radio City Theatre (Λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας 11 & Παρασκευοπούλου 9, Θεσσαλονίκη)

Παρασκευή 31 Οκτωβρίου και ώρα 21:00 (προσέλευση στις 20:00)

Εισιτήρια: 15€ γενική είσοδος, 12€ ΑμεΑ

Ηλεκτρονική προπώληση εισιτηρίων: more.com

Διάρκεια: 90’

Προβολή και Επικοινωνία: Βάσω Σωτηρίου – We Will