Διονύσης Τσακνής στο TheOpinion: «Με τον Λαυρέντη “δέσαμε” τις ζωές μας»

Ο Διονύσης Τσακνής συναντά τα αδέλφια Γιώργο και Αλέξανδρο Παντελιά («Κίτρινα Ποδήλατα») σε ένα αφιέρωμα στη μνήμη και το έργο του Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, τη Δευτέρα 8 Ιουλίου στο Θέατρο Κήπου. 

Υπάρχουν κάποιοι δημιουργοί, οι οποίοι αφήνουν πίσω τους ένα τέτοιο «αποτύπωμα» που δεν μπορεί -ίσως και δεν πρέπει- να «εγκλωβιστεί» σε μια απλή περιγραφή. Αυτοί οι δημιουργοί, λοιπόν, υπερβαίνουν τα συμβατικά μουσικά όρια, «γεννώντας» ήχους και στίχους που αγγίζουν την ψυχή και το πνεύμα με έναν τρόπο…αλλιώτικο.

Κι αν η ελληνική μουσική σκηνή έχει αναδείξει αρκετές σημαντικές κι επιτυχημένες συνεργασίες, ελάχιστες από αυτές κατέληξαν σε μια βαθύτερη και πιο ουσιαστική σχέση· σε μια «σχέση ζωής», όπως, για την ακρίβεια, χαρακτηρίζει ο Διονύσης Τσακνής τη συνύπαρξή του με τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα.

Κάπως έτσι, μένει κάτι πολύτιμο στο κοινό: μια παρακαταθήκη, που κληροδοτείται όταν οι καλλιτέχνες δουλεύουν μαζί με αλληλοσεβασμό και αγάπη.

Η φιλία των δύο έμεινε «ζωντανή» μέχρι το τέλος, με τον Διονύση Τσακνή να συνεχίζει να τιμά τη μνήμη και το έργο του Λαυρέντη Μαχαιρίτσα μέσα από τις εμφανίσεις του. Γιατί ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας «υπάρχει, είναι ακόμη εδώ»…

Δεν νομίζω να υπάρχει κάποιος που, έστω κι εν αγνοία του, δεν έχει ακούσει κάτι από Διονύση Τσακνή…

Σε ό, τι αφορά εμένα, ίσως και να υπάρχει. Σε ό, τι αφορά τον Λαυρέντη, δεν υπάρχει!

Ήταν ένας άνθρωπος, ένα γεγονός, που σας ώθησε να ακολουθήσετε αυτό το μονοπάτι;

Ήταν και όσα άκουγα στο σπίτι μου αλλά και η γενικότερη περιρρέουσα μουσική ατμόσφαιρα στα τέλη της δεκαετίας του ’60 με αρχές της δεκαετίας του ’70, που με «έσπρωξαν» προς τα ‘κεί.

Υπάρχει, ενδεχομένως, κάποια συνθήκη, που σας «παρακινεί» να δημιουργείτε με μεγαλύτερη ευκολία;

Δεν παρέμεινα σε αυτό το πράγμα, που κάποιος μπορούσε, τότε, να διαπιστώσει μια έφεση προς τη μουσική. Αποφεύγω τη λέξη ταλέντο. 

Αυτό που με παρακινεί σήμερα και γράφω, και ειδικά στην ορχηστρική ή θεατρική μουσική, είναι οι μουσικές σπουδές μου. Οι οποίες, ξέρετε, δεν έχουν σταματήσει ακόμη. 

Επομένως, είστε υπέρ και της μουσικής εκπαίδευσης στα σχολεία…

Προφανώς και είμαι υπέρ, όπως είμαι υπέρ και της διά βίου μάθησης. Με τις γνώσεις και τις σπουδές διευρύνεις τα εκφραστικά σου εργαλεία.

Κύριε Τσακνή, πώς επηρεάζει η πολιτική τοποθέτηση και στάση ενός καλλιτέχνη το δημιουργικό του κομμάτι;

Το θεωρώ «εκ των ων ουκ άνευ». Ένας καλλιτέχνης όχι μόνον μπορεί, αλλά και πρέπει να εκφράζεται μέσα από το έργο του.  

Το έργο του καθενός μας είναι ένα έργο γνώμης. Έτσι πιστεύω. Το έργο του καθενός μας είναι και οι απόψεις για τη ζωή, για τα πράγματα που συμβαίνουν γύρω μας. Όλα έχουν και μια πολιτική διάσταση. 

Αυτή δεν την άφησα ποτέ έξω από τα τραγούδια μου. Με κορυφαίο παράδειγμα, ίσως, το «Γυρίζω τις πλάτες μου στο μέλλον». 

Κορυφαίο τραγούδι, θα μου επιτρέψετε να συμπληρώσω. Ο κόσμος δέχεται αυτές τις σκέψεις, που μετουσιώνονται είτε μουσικά είτε στιχουργικά;

Πιστεύω πως ναι. Ο λόγος είναι η αποδοχή.

Όταν ένα τραγούδι -και συμβαίνει και με άλλα, αρκετών συναδέλφων- που γράφεται πριν από τριάντα πέντε χρόνια, εξακολουθεί και σήμερα να τραγουδιέται, να συντροφεύει τις κινητοποιήσεις, τους αγώνες νέων ανθρώπων, σημαίνει ότι κέρδισε το «στοίχημα» με τον χρόνο. Σημαίνει ότι έγινε αποδεκτό, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.

Πάντως, αυτό είναι το μεγάλο «στοίχημα» ενός δημιουργού κάθε φορά, όταν προσπαθεί μέσα από το έργο του να εκφράσει τη γνώμη του. Εάν αυτή η γνώμη, εάν αυτός ο προβληματισμός του, εάν αυτή η αγωνία του συναντούν και τις αγωνίες των ακροατών, τότε το ζητούμενο έχει εκπληρωθεί. 

Όταν, λοιπόν, εμείς ακούμε εσάς, εσείς τι «ακούτε»; 

Ακούω αυτήν την αποδοχή, αυτό το πράγμα μπορώ να αντιληφθώ. Δεν είναι μόνον αυτό που λέει η αγαπημένη μου Λίνα ότι «θα φανεί στο χειροκρότημα», θα φανεί και στη συμμετοχή.

Δηλαδή, όταν τραγουδάς ένα τραγούδι και ο κόσμος από κάτω συμμετέχει, τραγουδώντας το, και βλέπεις στα πρόσωπά τους μια ευφορία, αυτό είναι ευλογία. 

Ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας θα βρίσκεται πάντα εδώ. Είναι, πιστεύετε, αυτό ένα από τα νοήματα της μουσικής στη ζωή μας;

Προφανώς και είναι. Κι αν συμβαίνουν κάποια πράγματα εν μέρει στη δική μου μουσική δημιουργία, στου Λαυρέντη συμβαίνουν εν όλω.

Ο Λαυρέντης είναι ένας δημιουργός, που πέρασε στους κλασικούς συνθέτες όχι μόνον της εποχής του, εγώ θα έλεγα και όλων των εποχών. Και δεν είναι ύβρις αυτό που λέω. 

Πιστέψτε με, στις συναυλίες που κάνουμε το τελευταίο διάστημα -από πέρυσι τον χειμώνα μέχρι σήμερα- το πρώτο πράγμα που διαπιστώνουμε είναι η συμμετοχή όλων των ηλικιών σε αυτές. Όλων! Αυτό δείχνει ότι, η διεισδυτικότητα των τραγουδιών του Λαυρέντη, είναι τεράστια. 

Το δεύτερο πράγμα είναι ότι τα τραγούδια του έχουν γίνει, κατά κάποιον τρόπο, κλασικά. Παίζουμε 25-30 τραγούδια σε αυτές τις συναυλίες – αφιέρωμα στον Λαυρέντη, δεν υπάρχει κάποιο άγνωστο. Δεν υπάρχει τραγούδι που να μην συμμετέχει ο κόσμος, που να μην χειροκροτάει, να μην το τραγουδάει δυνατά, να μην εκδηλώνει με κάθε τρόπο την ταύτισή του με αυτό. 

Και όσο κι αν Λαυρέντης δεν έγραφε στίχους -δεν ήταν στιχουργός ο ίδιος- η επιλογή που έκανε στα τραγούδια αυτά, μοιάζει σαν να είναι γραμμένα απ’ τον ίδιο. Έχουν μια ενιαία γλώσσα. Έχουν μια θεματική, που φέρνει το ένα κοντά στο άλλο. 

Θα μας μιλήσετε και για τον δικό σας Λαυρέντη;

Ήταν δικός μου άνθρωπος. Ήταν ένας άνθρωπος με τον οποίο έζησα μαζί τα καλύτερά μας χρόνια, και επαγγελματικά και προσωπικά. Με τον Λαυρέντη «δέσαμε» τις ζωές μας, κυριολεκτικά. 

Ήμασταν κάθε μέρα μαζί· στις συναυλίες, στα στούντιο μαζί. Ήμασταν οι πρώτοι ακροατές των τραγουδιών ο ένας του άλλου. Ήμασταν σε διακοπές μαζί. Τον πάντρεψα. Βάφτισα την κόρη του. 

Δεν μιλάμε για μια σχέση, που προσδιορίζει μια επαγγελματική επιτυχημένη συνεργασία δώδεκα χρόνων. Μιλάμε για μια σχέση ζωής. Οπότε, τι να πρωτοπεί κανείς…

Ποιο είναι το πιο σημαντικό μουσικό επίτευγμα για εσάς μέχρι στιγμής;

Είναι κορυφαία στιγμή η συνεύρεσή μου με τον Λαυρέντη! Μου έμαθε πράγματα, αλληλοεπιδράσαμε. 

Είχαμε την ίδια οπτική ματιά στα πράγματα, αλλά είχε και έναν διαφορετικό τρόπο από μένα. Εγώ ήμουν πιο «κλειστός», πιο εσωστρεφής, πιο σχολαστικός. Ο Λαυρέντης ήταν άνθρωπος, που εναπόθετε πάρα πολλά πράγματα στον αυθορμητισμό, στο τυχαίο, στη στιγμή. Αυτό ήταν ένα μάθημα!

Πραγματικά, νομίζω ότι απέφυγα κάποια πράγματα τα οποία, στο παρελθόν, μου ήταν εμμονές. Κι ο Λαυρέντης έπαιξε σημαντικό ρόλο σε αυτό, όχι προσπαθώντας να με αλλάξει αλλά παρατηρώντας εγώ τον τρόπο του. 

Υπάρχει κάποια φράση, που σας καθοδηγεί στη ζωή και την καριέρα σας;

Είχα υπερβολικό άγχος να τελειοποιήσουμε κάτι σε μια πρόβα, γιατί περίμενε ο κόσμος να μπει, και με ρώτησε ο Λαυρέντης με αυστηρό ύφος: «Τι ώρα είναι;». Του απαντάω: «Είναι εννιάμισι, πρέπει να ανοίξουν οι πόρτες». «Ωραία», μου λέει, «Θα ανοίξουν. Και θα πάει η ώρα δύο. Κι αν δεν έχουμε τελειοποιήσει αυτό το πράγμα, θα μας δείρει κανείς;».

Αυτό έχει πλάκα, αλλά, ταυτοχρόνως, είναι κι ένα μάθημα για πάρα πολλά στη ζωή μας. Και το ακολούθησα… Τον θυμάμαι έκτοτε. Και το λέω κι εγώ, πολλές φορές, στους συνεργάτες μου. 

Σας είπα και πριν, ο Λαυρέντης ήταν και άνθρωπος του αυθόρμητου, του τυχαίου, που είναι πάρα πολύ σημαντικό. 

Πληροφορίες

Αφιέρωμα στον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, με τον Διονύση Τσακνή & τα «Κίτρινα Ποδήλατα»

Θέατρο Κήπου, Θεσσαλονίκη

Δευτέρα 8 Ιουλίου και ώρα 21.15

Εισιτήρια: 20€ γενική είσοδος, 18€ μειωμένο (ανέργων – φοιτητών – ΑμεΑ)

Προπώληση εισιτηρίων: cometogether.live, ταμείο Θεάτρου Αμαλία, Σάρωθρον, Διώροφον

Ερμηνεύουν

Διονύσης Τσακνής

Κίτρινα Ποδήλατα

Steve Tesser

Μουσικοί

Ηλίας Καλούδης: πιάνο

Ηλίας Παρασκευόπουλος: τύμπανα

Steve Tesser: ηλεκτρική κιθάρα

Αντώνης Καλαντζάκος: ηλεκτρικό μπάσο

Κώστας Κυριακίδης: υπεύθυνος ήχου

Διοργάνωση

ΤΕΧΝΩΝ ΔΡΑΣΙΣ ΙΚΕ