Δημήτρης Χατζημιχαηλίδης στο TheOpinion: «Οι άνθρωποι θα σφυρηλατήσουν το κεφαλαίο άλφα τους…»

Δεν είναι μόνο το «δώρο» της ιστορικά τεκμηριωμένης αλήθειας που κυνηγά να παραδοθεί αυτούσιο, χωρίς αστερίσκους και υπεκφυγές αλλά περισσότερο είναι η ατμόσφαιρα μιας ολόκληρης εποχής, σημαδιακής για την πορεία της ανθρωπότητας και της χώρας και σημαδεμένης από αγώνες και ξεσηκωμούς -εσωτερικούς πρωτίστως- και γι’ αυτό τόσο βαθιά κοινωνικούς που κυνηγά να επιστρέφει ενίοτε και να θυμίζει όλα αυτά που «χάνουμε» και δείχνουμε να μη μας αφορούν και τόσο.

Όσα παραδίδονται στην εμβληματική «Εντολή» της, από τη Διδώ Σωτηρίου και αποδίδονται με αμεσότητα και μια ευθύτητα πάντα σοκαριστική για τον τρόπο και το «άγγιγμα» προς τον θεατή, από τη Νάντια Δαλκυριάδου που υπογράφει τη διασκευή και τη σκηνοθεσία του έργου και τη θεατρική ομάδα KARAK, είναι όσα πραγματικά επιτακτικά επιθυμεί η κοινωνία να κρύβει, θαρρείς, κάτω από το χαλί.

Με τις λέξεις και τις σκέψεις του, ο ηθοποιός Δημήτρης Χατζημιχαηλίδης ανοίγει ένα παράθυρο στην πρόθεση και πρόταση της ομάδας προς την κοινωνία, γνέφοντας «ελάτε» στους θεατές που ίσως με σκυμμένα πια τα κεφάλια έχουν επιδοθεί σε άλλα κυνήγια, όχι τόσο ουσιαστικά. Σ’ εκείνους που ακόμη και μέσα στη δίνη όμως, πασχίζουν να μην ξεχνούν ποια μπορεί να είναι τα μονοπάτια που ίσως οδηγούν σε λίγο ΦΩΣ.

Η ιστορία και συνάμα το παράδειγμα Μπελογιάννη, μέσα από έξι αυτόπτες μάρτυρες των γεγονότων εκείνης της δίκης, επανακτώντας την επικαιρότητά της, δείχνει στο τέλος της ένα Φως, ορίζοντας τον δρόμο που καθείς επιλέγει εντός του πώς θα αντικρύσει την αλήθεια και θα πορευτεί σε αυτόν.

1. Ποιο είναι το στοιχείο που ιντριγκάρει περισσότερο έναν καλλιτέχνη σε έργα με έντονο κοινωνικοπολιτικό σχόλιο;

«Δεν ξέρω αν αυτά τα έργα ιντριγκάρουν γενικά τους καλλιτέχνες. Ξέρετε, η άνωθεν σθεναρή προσπάθεια για σταθερή αποπολιτικοποίηση, έχει δημιουργήσει και μια φοβία, μην τυχόν και “πάρουμε θέση” και μας πουν… τι; Θα απαντήσω για τον εαυτό μου, λοιπόν, και θα πω ότι εμένα με ιντριγκάρουν για τον απλούστατο λόγο ότι συνδυάζεται το «τερπνόν μετά του ωφελίμου». Του κοινωνικά ωφέλιμου».

2. Μια ολόκληρη εποχή χαρακτηρίστηκε από ανθρώπους που δε δίστασαν να βάλουν μπροστά το κοινό καλό, αψηφώντας το προσωπικό κόστος. Η θυσία τους μπορούμε σήμερα να λέμε ότι άφησε ισχυρό αποτύπωμα, ότι αποτέλεσε παρακαταθήκη;

«Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι οι άνθρωποι που ιεράρχησαν το “κοινό καλό” πάνω από το προσωπικό όφελος συνετέλεσαν στο να μπορούμε εμείς σήμερα, αν μη τι άλλο, να αναφερόμαστε σε ιδανικά που έχουν στο επίκεντρό τους μια κοινωνία πιο δίκαιη για την πλειοψηφία των ανθρώπων. Κι έχει αξία να τονίσουμε ότι η αναφορά σε αυτούς δεν έχει νόημα να γίνεται με τα χαρακτηριστικά ενός τυπικού -ας μου επιτραπεί η λέξη-μνημόσυνου, αλλά ως παράδειγμα με δυναμικά χαρακτηριστικά, ως «πυξίδα». Και σήμερα ζούνε τέτοιοι άνθρωποι και αφιερώνουν τη ζωή τους στο «συλλογικό» ιεραρχώντας το πάνω από το “προσωπικό”. Έχουν ονοματεπώνυμα και ζουν γύρω μας, χωρίς απαραίτητα τα βιβλία της ιστορίας του μέλλοντος να κάνουν αναφορά σε αυτούς. Άλλωστε, είμαι σίγουρος, ότι καθόλου δεν θα τους ενδιέφερε κάτι τέτοιο. Τα καθήκοντα κάθε εποχής αναδιαμορφώνονται από τα χαρακτηριστικά της και τους συσχετισμούς, αλλά παραμένουν καθήκοντα. Κατά τη γνώμη μου, ένα από αυτά τα καθήκοντα που έλαχε στη γενιά μας (μιας και οι επαναστάσεις και τα «σπουδαία» φαίνεται ότι δε θα γίνουν εντός του βιολογικού μας κύκλου, τουλάχιστον στη χώρα που ζούμε) είναι και να διατηρήσουμε αναλλοίωτη την διαπαιδαγώγηση εκείνη που θεωρεί πρωτεύον, ό,τι εξυπηρετεί το κοινό συμφέρον. Κι ο καθένας κι η καθεμία ας προσπαθούμε να παραμένουμε όσο μπορούμε προσανατολισμένοι και προσηλωμένοι σε αυτό».

3. Η «Εντολή», το εμβληματικό αυτό έργο της Διδώς Σωτηρίου καταλήγει να είναι ένα ντοκουμέντο της «δίκης Μπελογιάννη» που άφησε εποχή. Είναι, πιστεύεις, έτοιμη η κοινωνία να θυμηθεί, να ξαναζήσει; Επιβάλλεται;

«Το τί είναι έτοιμη η Ελληνική κοινωνία να ξαναζήσει είναι μια τεράστια κουβέντα. Σε κάθε περίπτωση, η πραγματική ζωή δεν λαμβάνει πάντα υπόψιν της την ετοιμότητά μας αλλά μας κάνει και εκπλήξεις, μας έρχεται συχνά «ακάλεστη». Κι αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος να ρίχνουμε ματιές στο παρελθόν που συχνά βρίσκεται κρυμμένο πίσω από το παρόν μας. Μήπως άλλωστε δεν γίνονται και σήμερα πολιτικές διώξεις και δίκες; Εγώ στη σύντομη ζωή μου θυμάμαι αρκετές. Η άποψή μας για αυτές, το αν συμφωνούμε ή διαφωνούμε με τους διωκόμενους, το αν αυτοί είναι “αθώοι” ή “ένοχοι” δεν αλλάζει την ουσία. Και για να μην αφήσω περιθώριο παρερμηνείας δεν αναφέρομαι στις δίκες των χρυσαυγιτών. Μιλώ για αγωνιστές, όχι για κοινούς εγκληματίες».

4. Ποια ήταν η ισχυρότερη έμπνευση για εσένα από την προσωπικότητα του ήρωα που κλήθηκες να ενσαρκώσεις;

«Στην παράσταση -από ένα σημείο της και μετά- ενσαρκώνουμε όλοι/ες μας όλους τους χαρακτήρες, σαν ένα είδος χορού. Ωστόσο, ο καθένας και η καθεμία κρατάμε στην αρχή κάποιους χαρακτήρες κατ’ αποκλειστικότητα. Εγώ ενσαρκώνω τον «Σωτήρη», τον Πλάτωνα Σωτηρίου, σύζυγο της Διδώς Σωτηρίου. Αυτό που με γοήτευσε στον συγκεκριμένο άνθρωπο ήταν ότι ακολούθησε έναν δρόμο μέχρι το τέλος, κι ας μην τον είχε επιλέξει ο ίδιος εξ αρχής. Πρόκειται για τον ορισμό της ανιδιοτέλειας και της αληθινής συντροφικής αγάπης».

5. Τι ενδιαφέρει περισσότερο σκηνοθετικά / υποκριτικά να μείνει στον θεατή, με το τέλος ενός τέτοιου έργου;

«Μπορεί ο θεατής φεύγοντας να πάρει μαζί του την υπενθύμιση ότι έχει αξία να παραμένεις ανυποχώρητος στις ιδέες σου παρά τις αντιξοότητες που θα συναντάς στο δρόμο; Ότι, επίσης, κάποια πράγματα η «επίσημη» ιστορία μας τα λέει λίγο διαφορετικά από ό,τι έγιναν; Ότι είναι δίκαιο να αγωνίζεσαι καθώς τα βασικά ζητήματα δεν λύθηκαν ακόμα; Αν ναι, τότε θα είμαστε χαρούμενοι και θα θεωρούμε ότι μαζί με το «τερπνόν» λειτούργησε και το “ωφέλιμον”».

6. Είναι σήμερα η διεκδίκηση βασικών αγαθών, που στερείται ο καθημερινός άνθρωπος, μέσα στην ατζέντα των προτεραιοτήτων της ευρύτερης κοινωνίας;

«Αν κρυβόμαστε από την αλήθεια ή – ακόμα χειρότερα- αν την διαμορφώνουμε στα μέτρα των επιθυμιών μας, τίποτα δεν θα καταφέρουμε εντός της κοινωνίας και θα αποτελούμε γραφικές αυτοαναφορικές καρικατούρες που περιστρέφονται γύρω από τον εαυτό τους. Η πικρή αλήθεια είναι ότι οι συλλογικές διεκδικήσεις δεν είναι το σημαντικότερο ζήτημα της εργαζόμενης κοινωνίας. Δυστυχώς όλα «τα σκιάζει η φοβέρα» και η «σκλαβιά» της συνολικής υποχώρησης, του ατομικισμού και της έλλειψης πίστης στη δυνατότητα αλλαγής αυτής της κοινωνίας. Το βλέπεις γύρω σου, αν έχεις μάτια να το δεις. Το ακούς στα μέρη που κυκλοφορούν οι εργαζόμενοι άνθρωποι, αν έχεις αφτιά να το ακούσεις. Ωστόσο, όσοι και όσες από εμάς πιστεύουμε ακόμα ότι είναι δίκαιο να αγωνιζόμαστε για μια άλλη κοινωνία όπου επιτέλους η ανθρωπότητα «θα βγει από την βάρβαρη προϊστορία της» και οι άνθρωποι «θα σφυρηλατήσουν το κεφαλαίο άλφα τους» δεν πρέπει να χάνουμε χρόνο και να πρέπει προσπαθούμε καθημερινά, όσο μπορούμε και όσο μας αναλογεί, να δημιουργήσουμε τους όρους εκείνους, που θα καταστήσουν ξανά ορατό ένα αντίπαλον δέος στην εκμετάλλευση και τη βαρβαρότητα. Έτοιμο να διεκδικήσει και να κερδίσει. Το οφείλουμε».

7. Βρίσκεσαι να συμμετέχεις και σε τηλεοπτική σειρά στην ΕΡΤ, το «Αρχελάου 5». Ποιο από τα δύο είναι για εσένα η μεγαλύτερη επιβράβευση, το χειροκρότημα στο θέατρο, μία καλή τηλεθέαση της σειράς ή και τα δύο;

«Πριν απ’ όλα πρέπει να πω ότι η σειρά «Αρχελάου 5» είναι ένα τεράστιο δώρο για μένα κι είμαι τυχερός που συναναστρέφομαι τέτοιους ανθρώπους, όπως είναι όλοι/ες όσοι/ες εργάζονται για τη σειρά αυτή. Και το λέω με απόλυτη ειλικρίνεια. Από εκεί και πέρα δεν μπορώ να διαχωρίσω αυτά τα δύο που αναφέρετε. Το χειροκρότημα στο θέατρο, ας μην κρυβόμαστε, είναι σαν «αναβολικό» για κάθε ηθοποιό. Από την άλλη, τα σχόλια από αγνώστους στον δρόμο, όπως ο κύριος στη λαϊκή που μού γέμισε μια σακούλα σταφύλια και μου τα έκανε δώρο «για την παρέα που μας κρατάτε τα βράδια» με συγκινούν βαθύτατα».

Ο Δημήτρης Χατζημιχαηλίδης, λοιπόν, αυτός ο ευγενής και προσηνής άνθρωπος, στο «Αρχελάου 5» στην ΕΡΤ και στην «Εντολή» στο Θέατρο ΝΟΥΣ στην Αθήνα, παρουσιάζεται μέσα από τους ήρωές του, βαδίζοντας σ’ ένα απαιτητικό ταξίδι μεταξύ Θεάτρου και Τηλεόρασης όπου τα στοιχήματα είναι πολλαπλά και ενίοτε μεγάλα!

Έτσι κι αλλιώς, η ζωή κι η κοινωνία έχουν ανάγκη και από τα δύο και η ψυχή το ίδιο, οπότε τι πιο σοφό να υπηρετεί κανείς το όνειρό του εκφραζόμενος όπως αγαπά μέσα από ό,τι αγαπά περισσότερο!

Καλό κατευόδιο στ’ «ωραίο ταξίδι», Δημήτρη και θα συναντιόμαστε…

Στο γυαλί ή στο σανίδι!!!