Δήμητρα Στεφάνου στο TheOpinion: «Το βιβλίο δεν χάνει την αξία του, ο τρόπος που το προσεγγίζουμε αλλάζει»

Η λάτρης των βιβλίων και επιμελήτρια στις Εκδόσεις Ψυχογιός θα μας αναλύσει τι ακριβώς κάνει στην δουλειά της, τα πιο ενδιαφέροντα κομμάτια της, τα πιο κουλά περιστατικά αλλά και από πού ξεκίνησε η αγάπη της για τα βιβλία. 

Μπορείς να μας πεις λίγα λόγια για τον εαυτό σου ώστε να σε μάθει το κοινό μας;

Ονομάζομαι Δήμητρα Στεφάνου και είμαι επιμελήτρια κειμένου. Σπούδασα στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιά. Ωστόσο, πάντα ήθελα να ασχοληθώ με κάτι σχετικό με τη γλώσσα. Την περίοδο της πανδημίας, αποφάσισα να παρακολουθήσω ένα σεμινάριο για την επιμέλεια και τη διόρθωση κειμένου και, μόλις το ολοκλήρωσα, δημιούργησα έναν επαγγελματικό λογαριασμό στο Instagram, μέσω του οποίου ξεκίνησα να αναλαμβάνω projects ως ελεύθερη επαγγελματίας. Από τον Δεκέμβριο συνεργάζομαι με τις Εκδόσεις Ψυχογιός — μια συνεργασία που αποτελεί για μένα ένα πραγματικό dream come true.

Τα social media έχουν αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο οι νέοι βλέπουν την λογοτεχνία και την ανάγνωση;

Τα social media έχουν σίγουρα επηρεάσει τον τρόπο που οι νέοι βλέπουν τη λογοτεχνία και την ανάγνωση. Από τη μία πλευρά, έχουν δημιουργήσει κοινότητες αναγνωστών που ενθαρρύνουν την ανταλλαγή απόψεων και την αγάπη για το διάβασμα. Από την άλλη, η συνεχής έκθεσή μας στην οθόνη έχει αλλάξει τον τρόπο που διαχειριζόμαστε την πληροφορία. Είμαστε πλέον εθισμένοι στη γρήγορη εναλλαγή εικόνων, και ο όγκος των ερεθισμάτων που δεχόμαστε καθημερινά είναι τεράστιος. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η ανάγνωση ενός λογοτεχνικού βιβλίου φαντάζει πιο δύσκολη και λιγότερο «ελκυστική» σε σχέση με την αμεσότητα και την ευκολία μιας οθόνης.

Παρόλα αυτά, πιστεύω πως το βιβλίο δεν χάνει ποτέ την αξία του. Απλώς αλλάζει ο τρόπος με τον οποίο το προσεγγίζουμε — και κάποιες φορές, τα ίδια τα social media μπορούν να γίνουν το μέσο που θα μας φέρει ξανά κοντά του.

Μπορείς να μας μιλήσεις για την ελληνική κοινότητα του BookTok;

Πιστεύω πως μέσω του Booktok πολλοί νέοι εκφράζουν την αγάπη τους για τη λογοτεχνία και προτείνουν τίτλους που, μέσα από τη δημοφιλία τους στα social, φτάνουν τελικά σε ευρύτερο κοινό.

Από την άλλη πλευρά, θεωρώ πως υπάρχει μια τάση υπερκατανάλωσης. Δημιουργείται συχνά η αίσθηση πως «πρέπει» να έχεις διαβάσει το εκάστοτε βιβλίο που είναι στη μόδα, αλλιώς νιώθεις πως μένεις εκτός της συζήτησης. Αυτό ενισχύει έναν άτυπο ανταγωνισμό και μια διαρκή ανάγκη να διαβάσουμε τα πάντα — κάτι που τελικά, κατά τη γνώμη μου, έρχεται σε αντίθεση με την ουσία του βιβλίου και της ανάγνωσης.

Πώς ξεκίνησε η αγάπη σου για τα βιβλία;

Η αγάπη μου για τα βιβλία ξεκίνησε μάλλον στο δημοτικό, όταν απέκτησα τα πρώτα δικά μου βιβλία. Θυμάμαι να κάθομαι με τις ώρες στα βιβλιοπωλεία και να ψάχνω με ενθουσιασμό τι να διαλέξω. Τα πρώτα μου βιβλία ήταν Οι Μικρές Κυρίες, Η Μαίρη Πόπινς και Οι Περιπέτειες του Τομ Σόγιερ. Τα έχω ακόμα στη βιβλιοθήκη μου και τα αγαπώ μέχρι και σήμερα.

 

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

 

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Δήμητρα Στεφάνου (@yourwordmuse)

Τι θεωρείς ότι είναι το πιο ενδιαφέρον κομμάτι στην εργασία σου που ο κόσμος δεν ξέρει και θα ήταν ωραίο να μάθει;

Αυτό που είναι πολύ ενδιαφέρον για εμένα είναι ότι έρχεσαι σε επαφή με πολύ διαφορετικά είδη γραπτού λόγου και με διαφορετικά «στυλ» γραφής. Κάθε φορά προσπαθείς να μπεις στο μυαλό του συγγραφέα και να καταλάβεις τι θέλει πραγματικά να πει, αλλά ταυτόχρονα να σκεφτείς και τον αναγνώστη: τι θα ήθελε να νιώσει ή να καταλάβει από το κείμενο;

Ποιο είναι το πιο απαιτητικό κομμάτι της εργασίας σου;

Το πιο απαιτητικό κομμάτι της επιμέλειας, που πολλοί δεν γνωρίζουν, είναι η έρευνα. Για κάθε πληροφορία που συναντάει ο επιμελητής, πρέπει να γίνεται διεξοδική διασταύρωση. Συχνά χρειάζονται επεξηγήσεις ή διευκρινίσεις, γιατί είναι σημαντικό να γνωρίζεις το ιστορικό υπόβαθρο και το κοινωνικό πλαίσιο, ώστε να αποφεύγονται οι ανακρίβειες.

Ποιο είναι το πιο σουρεάλ σκηνικό που έχεις συναντήσει στη δουλειά σου;

Τα πιο σουρεάλ σκηνικά που έχω συναντήσει στη δουλειά μου είναι όταν ο επιμελητής καλείται να κάνει τη δουλειά ενός μεταφραστή ή ακόμα και του ίδιου του συγγραφέα. Είναι κάτι που συμβαίνει και δείχνει πόσο συχνά δεν γίνονται κατανοητά τα όρια της επιμέλειας.

Υπάρχει δυνατότητα εξέλιξης και ανέλιξης στην Ελλάδα;

Πιστεύω πως υπάρχει δυνατότητα εξέλιξης και ανέλιξης στην Ελλάδα, ακόμα κι αν ο χώρος των εκδόσεων και του βιβλίου έχει τη φήμη ότι είναι κάπως κλειστός. Ίσως το κλειδί είναι να βρούμε πιο δημιουργικούς και πρωτότυπους τρόπους για να μπορέσουμε να ενταχθούμε και να εξελιχθούμε μέσα σε αυτόν τον χώρο.

Ποια είναι τα δικά σου αγαπημένα βιβλία, τι είδος σε τραβάει περισσότερο; Τα αγαπημένα μου βιβλία είναι κυρίως έργα της κλασικής λογοτεχνίας. Διαβάζω σύγχρονη ξένη λογοτεχνία, έχω μια ιδιαίτερη αδυναμία στους Λατινοαμερικανούς συγγραφείς και λατρεύω την ποίηση — να την διαβάζω, όχι και τόσο να την επιμελούμαι!

Όταν αξιολογείς ένα βιβλίο, ακολουθείς μια συγκεκριμένη οδό;

Αν εννοείς όταν επιμελούμαι ένα βιβλίο, ναι, ακολουθώ μια συγκεκριμένη διαδικασία. Αρχικά το διαβάζω προσεκτικά για να μπω στο κλίμα και να κατανοήσω το νόημα. Έπειτα, κάνω την απαραίτητη έρευνα σε σχέση με το ιστορικό και πολιτισμικό background, και στη συνέχεια προχωρώ τμηματικά, προσπαθώντας να εντοπίσω και να βελτιώσω τις αδυναμίες του κειμένου. Το τελευταίο στάδιο περιλαμβάνει τις πιο «τεχνικές» διορθώσεις, όπως σημεία στίξης, ορθογραφικά λάθη κ.λπ.

Ποια είναι τα κυριότερα λάθη στα οποία υποκύπτει ένας νέος συγγραφέας;

Ένα από τα κυριότερα λάθη που βλέπω σε νέους συγγραφείς είναι η τάση να χρησιμοποιούν εκφράσεις ή λέξεις απλώς για λόγους εντυπωσιασμού, χωρίς να εξυπηρετούν πραγματικά το νόημα ή την ατμόσφαιρα του κειμένου. Αυτό πολλές φορές έχει ως αποτέλεσμα ο αναγνώστης να απομακρύνεται από το περιεχόμενο.

Τι γίνεται όταν ένα βιβλίο δεν μπορεί να σωθεί με τίποτα, ποια είναι η διαδικασία για να εκδοθεί;

Μιλώντας καθαρά για το κομμάτι της επιμέλειας, υπάρχουν περιπτώσεις όπου ένα βιβλίο ή κείμενο δεν μπορεί να «σωθεί». Η επιμέλεια αφορά τη βελτίωση ενός ήδη ολοκληρωμένου έργου – δεν σημαίνει ότι το ξαναγράφεις. Όταν λοιπόν η δουλειά παύει να είναι επιμέλεια και αγγίζει τα όρια της συγγραφής από την αρχή, τότε πολύ απλά δεν την αναλαμβάνεις. Είναι σημαντικό να τηρούνται αυτά τα όρια, για λόγους σεβασμού τόσο προς τον συγγραφέα όσο και προς τον ρόλο του επιμελητή.