Cavers Fest: Εκεί που η τέχνη κατεβαίνει στο υπέδαφος – Ένας Caver αποκαλύπτει τα μυστικά του «υπόγειου» κόσμου

Κάτω από το φως των φακών και μέσα στη σιωπή των βράχων, το Cavers Fest δεν είναι απλώς ένα φεστιβάλ. Είναι ένα ταξίδι. Μια τελετουργία επιστροφής στις ρίζες, εκεί όπου η τέχνη, η φύση και η κοινότητα γίνονται ένα. Είναι μια φιλοσοφία.

Στο Cavers Fest, η σκηνή είναι η ίδια η γη. Σπήλαια, σκιές, ήχοι και άνθρωποι γίνονται ένα σε ένα φεστιβάλ που ανατρέπει όσα ξέρουμε για την εμπειρία.

Σε αυτή τη συνέντευξη, ο Σωτήρης Κουντουράς, ένας από τους διοργανωτές, μας ξεναγεί στον κόσμο πίσω από τους βράχους και μαζί εξερευνούμε όχι μόνο τη διοργάνωση, αλλά και την υπόγεια ιδέα πίσω από αυτήν: πώς στήνεται ένας κόσμος όπου η φύση δεν εξυπηρετεί την τέχνη, αλλά τη γεννά;

Ποιος είπε ότι η τέχνη χρειάζεται σκηνή;

Στο Cavers Fest, η γη δεν είναι μόνο σκηνικό – είναι πρωταγωνίστρια. Η σπηλιά δεν φιλοξενεί απλώς ανθρώπους, αλλά αφυπνίζει συνειδήσεις. Και πίσω απ’ όλα αυτά, υπάρχει ένας άνθρωπος ή μια ομάδα ανθρώπων που οραματίστηκαν αυτόν τον αλλιώτικο κόσμο.

Στην κουβέντα με τον Σωτήρη, διερωτήθηκα τι ήταν εκείνο που τον ώθησε να διοργανώσει το φετινό Cavers Fest που κάνει «πρεμιέρα» την Παρασκευή 16 Μαΐου στα «γραφικά» Άγραφα, στο οροπέδιο Καραμανώλη.

Μάλιστα, τον ρώτησα αν ήταν ανάγκη, όραμα ή κάτι πιο προσωπικό, και εκείνος μου απάντησε τίποτα λιγότερο από αυτό που – ενδόμυχα – περίμενα να ακούσω. «Ήταν μια ανάγκη να μοιραστώ κάτι που με εμπνέει με φίλους και ανθρώπους που εκτιμώ», είπε στην αρχή.

Για να συνεχίσει λέγοντας ότι το Cavers Fest στα Άγραφα ήταν «ένα όραμα που αποσκοπεί, αυτή τη μοναδική ομορφιά τόσο του υπόγειου κόσμου όσο και των βουνών των Αγράφων, να τη γνωρίσει σε κόσμο που την αγνοεί. Μια ανάγκη για σύνδεση, για κοινότητα, για έκφραση σε ένα φυσικό πλαίσιο που το μόνο κέρδος είναι η δημιουργία και η κοινωνικότητα. Είμαι σπηλαιολόγος επειδή πάνω απ’ όλα είμαι εξερευνητής. Το Cavers Fest γεννήθηκε από την επιθυμία να δώσουμε χώρο σ’ αυτή την αναζήτηση, όχι μόνο στους γνώστες, αλλά σε όλους όσοι νιώθουν το κάλεσμα της γης, της περιπέτειας, της εσωτερικής διαδρομής».

Μέσα στη γη, έξω από τα συνηθισμένα

«Αν έπρεπε να περιγράψεις τη φιλοσοφία του φεστιβάλ με μία λέξη, ποια θα ήταν και γιατί;», τον ρώτησα κι εκείνος μου απάντησε: «Άγνωστο».

Για να μου εξηγήσει ότι επέλεξε αυτήν τη λέξη «όχι μόνο γιατί εξερευνούμε άγνωστους υπόγειους κόσμους και σπηλιές, αλλά γιατί αυτό που μας ενδιαφέρει στο Cavers Fest είναι η εξερεύνηση του αγνώστου και σε προσωπικό επίπεδο.

Να κατέβεις από την επιφάνεια της καθημερινότητας, να βυθιστείς σε εμπειρίες με γνωστούς σου και αγνώστους που μοιράζονται την ίδια αισθητική μαζί σου, σε εμπειρίες που δεν είναι απλά στιγμιαίες αλλά σου αφήνουν αποτύπωμα. Θέλουμε οι συμμετέχοντες να φύγουν με κάτι ουσιαστικό, κάτι που δεν λέγεται εύκολα αλλά γίνεται αίσθηση, εικόνα, σκέψη. Άγνωστη ακόμα η μορφή του».

Από τα σκοτεινά βάθη στο φως της γνώσης

Αργότερα τον ρώτησα αν υπάρχει κάποια “σπηλιά” στην ψυχή του ανθρώπου που θα ήθελε να φωτίσει το φεστιβάλ. Εκείνος μου απάντησε καταφατικά, λέγοντάς μου πως υπάρχει «εκείνη που ο καθένας αποφεύγει να κοιτάξει γιατί είναι σκοτεινή και δύσβατη».

Μάλιστα, τόνισε πως «η πρωτοβουλία μας με αυτό το φεστιβάλ αποσκοπεί στην διάχυση φωτός μέσα σε αυτό το “σπήλαιο” έτσι ώστε να φανούν οι λεπτομέρειες και οι ομορφιές του. Μια σπηλιά είναι απειλητική όσο είναι σκοτεινή, μετατρέπεται όμως σε εντυπωσιακό μνημείο της φύσης όταν φωτιστεί. Το ίδιο ισχύει και για εμάς. Θέλουμε να δώσουμε τον χώρο στους συμμετέχοντες μακριά από αρνητικές στάσεις και πολιτικές να εμπλακούν με σεβασμό, περιέργεια και αποδοχή σε κάτι όμορφο και ειλικρινές».

«Υπάρχει κάποιο “μυστικό” σημείο ή εμπειρία του φεστιβάλ που λίγοι ανακαλύπτουν αλλά έχει ιδιαίτερη σημασία για εσάς;», τον ρώτησα κι εκείνος που απάντησε ότι «υπάρχει ένα σημείο όπου κάθε φορά που επισκέπτομαι τα Άγραφα σταματώ για να θαυμάσω πριν την άνοδό μου στο βουνό».

Για να εξηγήσει ότι «είναι ένα συγκεκριμένο σημείο που όταν βρεθείς εκεί ξέρεις για τι πράγμα μιλάω, όπου μετά από αλλεπάλληλες στροφές, η λίμνη Πλαστήρα ανοίγεται μπροστά σου ανάμεσα σε καταπράσινες παραλίες και στο παρασκήνιο ορθόνονται κάποιες από τις πιο επιβλητικές κορυφές των Αγράφων. Αυτό το σημείο είναι σαν ένα όριο, το όριο που αφήνω πίσω μου την καθημερινότητα και εισέρχομαι σε μια άλλη πραγματικότητα» ενώ μας παροτρύνει να μάθουμε γίνουμε από μόνοι μας «μάρτυρες» της μαγείας των Αγράφων, σχολιάζοντας ότι «εάν έρθετε θα το βιώσετε και εσείς».

Η καρδιά της σπηλαιολογίας χτυπά στην Ευρυτανία

Για τον Σωτήρη «ο μόνος σουρεαλισμός είναι η ίδια η διοργάνωση σε ένα κοινωνικό περιβάλλον διόλου έφορο για συλλογικότητες και πρωτοβουλίες» ενώ η πιο απροσδόκητη αλλά καθόλου σπηλαιώδης ανακάλυψη που έκανε διοργανώνοντας το φεστιβάλ ήταν «το ενδιαφέρον καθημερινών ανθρώπων και ειδικά ντόπιων της περιοχής να συμμετέχουν ενεργά βοηθώντας στη διοργάνωση εμπνεόμενοι μόνο από τη διάθεση της ομάδας μας για δημιουργία και εξερεύνηση. Μια υπενθύμιση του εξερευνητκού πυρήνα της ψυχής του ανθρώπου ακόμα και στο σήμερα».

Ωστόσο, σε μία πολυεπίπεδη και πολυδιάστατη διοργάνωση, όπως είναι αυτή του Cavers Fest, πάντοτε υπάρχουν ορατά αλλά και… “αόρατο” στοιχήματα που κρύβονται από πίσω.

Σύμφωνα με τον Σωτήρη, «το εμφανές στοίχημα είναι η συμπερίληψη των διαφορετικών συμμετεχόντων, τόσο εξειδικευμένων σπηλαιολόγων όσο και απλών φυσιολατρών», αλλά όπως θα συμπληρώσει «Το βαθύτερο και πιο ιδιαίτερο στοίχημα είναι να φέρεις κόσμο κοντά σε ένα ευαίσθητο και “ιερό” περιβάλλον χωρίς να το βιάσεις. Το στοίχημα είναι η παιδεία του επισκέπτη, να μην φτάσουμε ποτέ στο σημείο να πρέπει να προστατεύσουμε τη φύση από τους ανθρώπους που την αγαπούν. Το Cavers Fest είναι ένα κάλεσμα συμμετοχής με ευθύνη. Δεν προσφέρει απλώς εμπειρία, προτείνει στάση ζωής».

Αν κάνουμε, όμως, ένα βήμα πίσω, ίσως μας «πιαστεί» λίγο η ανάσα διότι, πόσο εύκολο είναι να ανέβεις τόσο ψηλά για να κατέβεις τόσο χαμηλά;

Ο Σωτήρης απάντησε και σε αυτό το ερώτημα. Όταν τον ρώτησα πώς ισορροπείται η ασφάλεια με την αίσθηση περιπέτειας και ελευθερίας που υπόσχεται το φεστιβάλ, μου απάντησε «με γνώση και προετοιμασία».

Όσο και αν με κάλυψε η απάντησή του, θέλησε να τονίσει ότι «η περιπέτεια δεν είναι το αντίθετο της ασφάλειας, είναι η έκφρασή της όταν υπάρχει σεβασμός και μέτρο. Το να οδηγείς ανθρώπους σε σπηλιές ή βουνοπλαγιές απαιτεί ευθύνη, όχι φόβο. Η αληθινή ελευθερία βρίσκεται στο να ξέρεις πού πατάς και να νιώθεις ποια είναι τα όρια σου. Ο αυστηρός προγραμματισμός και η συνεργασία μας με ομάδες ειδικές στη διάσωση, μας επιτρέπουν μια συνάντηση με υψηλά standard ασφάλειας».

Γιατί το Cavers Fest αξίζει μια θέση στο ημερολόγιό μας

Ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να καταλάβουμε γιατί το Cavers Fest είναι ο καλύτερος λόγος για να… «πάρουμε τα βουνά» είναι να καταλάβουμε αρχικά ότι εκεί είναι το μέρος όπου έχουμε όλα τα μέσα για να μετουσιώσουμε την απόλυτη «επαφή με τη γη».

Αυτό μου επιβεβαίωσε και ο Σωτήρης, σχολιάζοντας ότι το φεστιβάλ «είναι μια σχέση ταπεινότητας και αλήθειας. Η γη δεν σε κολακεύει, δεν σου χαρίζεται. Σου δείχνει την πραγματική σου θέση μέσα σε αυτήν χωρίς φίλτρα. Στο Cavers Fest περπατάμε, σκαρφαλώνουμε, λερωνόμαστε, βρεχόμαστε, ακούμε, οσφριζόμαστε. Δεν προσποιούμαστε ότι είμαστε έξω από τη φύση — γιατί είμαστε η φύση. Το φεστιβάλ είναι μια πρόταση υπενθύμισης».

Για την «προσωπικότητα» του φεστιβάλ, ο Σωτήρης θα μου πει ότι «υπάρχουν στιγμές που συνειδητοποιώ ότι αυτό που οργανώνουμε δεν είναι απλώς μια συνάντηση. Είναι μια ενέργεια κοινωνικού και περιβαλλοντικού ακτιβισμού. Ακτιβισμού με την ουσιαστική έννοια της λέξης, μια δράση ενάντια στη λήθη, τη λήθη που καταστρέφει τόσο το περιβάλλον όσο και τον ανθρώπινο ψυχισμό. Για τους περισσότερους είναι μια απλή συνάντηση, προσωπικά προσπαθώ να δημιουργήσω ένα “χώρο” για κάτι πολύ βαθύτερο».

Aναρωτήθηκα, σε έναν κόσμο γεμάτο φεστιβάλ, τι καθιστά το Cavers Fest “απαραίτητο” για έναν Caver. «Γιατί είναι αληθινό, έχει ειλικρίνεια», μου απάντησε. «Οργανωμένο συμπεριλαμβάνοντας κόσμο παθιασμένο για αυτό που κάνει. Είναι ένα φεστιβάλ που δεν καταναλώνεται — βιώνεται. Ίσως όχι τόσο εμπορικά φανταχτερό, όμως βαθιά ουσιαστικό και μυστιριακό, εξάλλου το άγνωστο και το μυστήριο είναι αυτά που οδηγούν τους πραγματικούς εξερευνητές».

Ολοκληρώνοντας την κουβέντας μας τον ρώτησα «αν μπορούσες να αφήσεις ένα “μήνυμα χαραγμένο στον βράχο” για τις μελλοντικές γενιές των Cavers, ποιο θα ήταν αυτό;» και η απάντησή του δεν απογοήτευσε.

«Θα άφηνα το “Έχουμε πει πως δεν χαράζουμε στους βράχους, οφείλουμε να τους θαυμάσουμε και να τους αφήσουμε ανέπαφους για να βιώσουν το ίδιο και οι επόμενοι”».