«1984 έως σήμερα…» – Ο Θάνος Νίκας και η Ευαγγελία Κιρκινέ στο TheOpinion

Στις παραστάσεις τους, υποβάλλει εξαρχής η ατμόσφαιρα και δεν είναι ψέμα ότι δημιουργείται, άμα τη εισόδω του θεατή, ένα αίσθημα καλοδεχούμενης αδημονίας, δυνάμει δέους.

Ύστερα από το Humanitarium και τη δύναμη του επίκαιρου κοινωνικού – έως πολιτικού- σχολιασμού που εκείνο είχε, έρχονται τώρα τα παιδιά της Ars Moriendi, υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση του Θάνου Νίκα και την ευφυέστατη σκηνογραφική απόδοση του περιορισμού / εγκλεισμού από την Ευαγγελία Κιρκινέ, να παρουσιάσουν ένα εμβληματικό οργουελικό έργο, το «1984», σταθμό για την κριτική και βαθιά κατανόηση του παρελθόντος, που γίνεται συνηθέστατα φοβιστικό παρόν και ένα τρομακτικότερο ακόμη μέλλον. Η συνύπαρξή τους είναι πλέον για εκείνους μία καλλιτεχνική κανονικότητα που αναζητούν και που γνωρίζουν εξαρχής ότι εξασφαλίζει την πολυπόθητη σύμπνοια σε βασικές σταθερές μιας υγιούς συνεργασίας.

1. Επιλογή έργων με έντονη κοινωνικοπολιτική χροιά και σχόλιο. Ποιο είναι το πιο ιντριγκαδόρικο στοιχείο για έναν δημιουργό σε όλο αυτό;

Θ.Ν. Κάθε έργο είναι ένα κουβάρι που πρέπει να ξελυθεί! Συζητάμε, βάζουμε κάτω τα δεδομένα και καθένας από το δικό του μετερίζι αρχίζει και προσεγγίζει όλη την ιδέα. Λειτουργεί κάπως σαν χάρτης, όπου καθένας καλείται να κάνει τις σκέψεις του και να ξετυλίξει καλλιτεχνικά ένα κομμάτι του, για να δημιουργηθεί τελικά το σύνολο. Δεν ξεκινάμε όμως ποτέ έχοντας ως αφετηρία τι θέλουμε να βγει, τι θέλουμε να ακουστεί. Δεν πηγαίνουμε, δηλαδή, πρώτα στον θεατή αλλά στη δική μας ανάγνωση, τι καταλαβαίνουμε εμείς από αυτό που έχουμε μπροστά μας.

Δεν μπορείς ποτέ να γνωρίζεις εκ των προτέρων με τι θα βγει ο καθένας ικανοποιημένος από όλο αυτό, τι θα εισπράξει.

Για παράδειγμα, το τεράστιο κόκκινο κουτί -έμπνευση της Ευαγγελίας- έχει διαφορετική διάσταση και λειτουργία για τον καθένα ανάλογα με την οπτική του, (Το Υπουργείο Αγάπης είναι το βασικό συστατικό πάνω στο οποίο βασίστηκε η Sarah Kein και έγραψε το “Καθαροί πια”, το οποίο καλείται από την ίδια “το κόκκινο δωμάτιο”).

Ε.Κ. Οι διαφορετικές αναγνώσεις που μπορεί να ευσταθούν, όπως συζητάμε τώρα, στηρίζονται, θεωρώ, κατά βάση στην ύπαρξη ενός πρώτου υλικού, ενός κειμένου σπουδαίου και με ιδιαίτερη βαρύτητα που έτσι κι αλλιώς προσφέρει αυτή τη δυνατότητα, πολυεπίπεδο και πολυσήμαντο από τη φύση του, οπότε μια σκέψη καλλιτεχνική- σκηνοθετική ή εικαστική- μπορεί εύκολα να αποκτήσει διάφορες διαστάσεις και πάρα πολλές προεκτάσεις.

Θ.Ν. Από τα πιο δύσκολα πράγματα του κειμένου αυτού και το στοίχημα το δικό μας ήταν να μεταφέρουμε ακριβώς αυτή τη βαρύτητα και την επικαιρότητα του κειμένου, να τη συνδέσουμε εύγλωττα με το σήμερα. Πώς φτάνεις να μιλήσεις για συγκεκριμένα πράγματα, χωρίς να πέσεις στην παγίδα να θελήσεις να μιλήσεις για πολλά – γιατί αν καθίσει και ψάξει κανείς τα quοtes μέσα στο “1984” είναι άπειρα- έτσι που υπάρχει ο κίνδυνος να δημιουργηθεί τελικά μια “διδακτική σούπα” που εντέλει δε θα μιλά για τίποτε ουσιαστικό. Θα έχεις θίξει τα πάντα και τελικά δε θα έχεις μιλήσει για τίποτα.

Στα μεγάλα κείμενα πρέπει πάντα να υπάρχει ένας άξονας στο πλαίσιο του οποίου θα κινηθεί το έργο -σκηνοθετικά και σκηνογραφικά- δεν μπορείς να μιλήσεις για τα πάντα! Είναι πανεύκολο να πέσει κανείς στο τρυπάκι να δημιουργήσει ένα διδακτικό μανιφέστο και να χαθεί τελείως η μπάλα. Και σκηνογραφικά… Πρέπει να υπάρχει ένα σαφές όριο σχετικά με το που θα “κατοικήσει” όλο αυτό.

2. Να μιλήσουμε λίγο για τη σκηνογραφική ιδέα, για το επιβλητικό αυτό στήσιμο, την οριοθέτηση που δημιουργεί; Πώς προέκυψε η ιδέα;

Θ.Ν. Είναι πάντοτε συνδυαστικά δημιουργική διαδικασία για εμάς. Δουλεύουμε μαζί πολλά χρόνια και λειτουργούμε πια συμπληρωματικά ο ένας για τον άλλον.

Θα πρέπει να σου πω, απαντά ο Θάνος, πολύ σταθερά και σίγουρα, μιλώντας και για τους δύο, επιβεβαιώνοντας τη χρόνια καλλιτεχνική τους συνύπαρξη, ότι η σκηνογραφία είναι μία δεύτερη σκηνοθεσία. Παρεμβαίνει ο σκηνογράφος και κάνει το δικό του σχόλιο, τοποθετώντας, πολλές φορές και τη σκηνοθετική ματιά σε πολύ διαφορετικό πλαίσιο από την αρχική σύλληψη. Αυτό σημαίνει αλληλεπίδραση και υγιής καλλιτεχνική ανταλλαγή.

Ε.Κ. Χαμογελώντας με νόημα η Ευαγγελία θα πει ότι…

Δεν είναι αυτό που περιγράφουμε τώρα ο κανόνας, όμως, ας μη γελιόμαστε. Εμείς έχουμε μάθει να δουλεύουμε έτσι κι αυτό έχουμε δει ότι είναι που λειτουργεί μεταξύ μας. Στηρίζεται όλο σε έναν κοινό κώδικα, αισθητικό και ιδεολογικό, μια κοινή αφετηρία συναισθημάτων και εμπιστοσύνης, επίσης. Αν είχαμε τεράστιες, ουσιώδεις διαφορές, για παράδειγμα σε κοινωνικοπολιτικό επίπεδο, δε θα έβγαινε με αυτόν τον τρόπο η συνεργασία. Τώρα, η συνομιλία μας γίνεται από ένα επίπεδο και πάνω, ακριβώς γιατί κάποια πράγματα ουσιώδη είναι λυμένα και κοινά εξαρχής στο μυαλό μας.

Στην προκειμένη περίπτωση, μιλώντας για το συγκεκριμένο έργο, αυτό μας βοήθησε πολύ διότι η δυσκολία ήταν ότι έπρεπε να συμπυκνωθεί το νόημα μιας ολόκληρης προβληματικής σε μία μόνο συνθήκη, σκηνοθετική και εικαστική.

Κάθομαι απέναντί τους, κοιτώ με ορθάνοιχτα από ενδιαφέρον μάτια και παρακολουθώ μια νευματική επιβεβαίωση μεταξύ δύο καλλιτεχνών, διαβασμένων ανθρώπων, κατασταλαγμένων για το αποτέλεσμα αυτού που για εκείνους είναι η δουλειά που αγαπούν και για εμάς είναι η ψυχή τους που καταθέτουν κάθε φορά στο σανίδι. Μία άκρως ενδιαφέρουσα ανταλλαγή σκέψης που βασίζεται στην καλλιέργειά τους και τη συντονισμένη δέσμευσή τους σε ό,τι θέλουν να φανεί από όλα αυτά που φέρουν ως προσωπικότητες.

3. Ποιος είναι κατά τη γνώμη σας ο μείζων προβληματισμός που θα θέλατε να γίνει αντιληπτός από αυτό το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα;

Ανησυχία για το μέλλον, φόβος για το παρόν, αφύπνιση;

Θ.Ν. Μέσα στο έργο, τα πάντα συμβαίνουν στο μυαλό του Γουίνστον, του κεντρικού ήρωα, το ίδιο κάπως αναλογικά θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε και για εμάς σήμερα. Ζούμε σε μια εποχή που είναι ο θρίαμβος του ατομικισμού, συζητάμε πολύ για την παρακολούθηση και την επιτήρηση αλλά από την άλλη είμαστε στην πιο ελεύθερη εποχή από καταβολής κόσμου, επομένως τα πάντα ορίζονται και από τις επιλογές μας. Για παράδειγμα, το γεγονός ότι ο Γουίνστον επιλέγει να μη ζήσει, να μην ευτυχήσει αλλά φαντασιώνεται ότι είναι κάποιος που αλλάζει την ιστορία, ότι είναι κάποιος σημαντικός, αυτό είναι δικό του ζήτημα. Ναι μεν υπάρχει ένα καθεστώς, μια πολύ συγκεκριμένη συνθήκη που είναι η συνεχής παρακολούθηση αλλά αυτό υπάρχει παντού και σήμερα και φυσικά, αν μιλήσουμε για Ευρώπη, θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι ζούμε καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη χρονική εποχή της ιστορίας, επομένως μπορούμε ευκολότερα να κάνουμε τις επιλογές μας. Ένα δεύτερο κομμάτι είναι το ποιος τελικά είναι ο μεγάλος αδερφός; Υπάρχει κάποιο σύστημα που μας παρακολουθεί ή αυτό είμαστε εμείς οι ίδιο που με ένα scroll down, ας πούμε, στα social media μπορούμε ανά πάσα στιγμή να παρακολουθήσουμε τους πάντες και τα πάντα; Επομένως είναι καθαρά προσωπική επιλογή όλο! Μπορείς να ζήσεις το παρόν, το τώρα, ουσιαστικά ή σε “τρέφουν” άλλα πράγματα που εμποδίζουν τη βίωση της πραγματικότητας και της εμπειρίας με ουσιαστικό τρόπο;

Αδυνατούμε να ζήσουμε το παρόν! Αυτό είναι ένα από τα μείζονα κομμάτια της δικής μας ανάγνωσης, το οποίο έχει σχέση και με την επιτήρηση και με το γεγονός ότι αυτή προέρχεται πραγματικά από εμάς τους ίδιους. Δεν είναι οι κάμερες, δεν είναι κάποιος άλλος. Είμαστε εμείς οι ίδιοι!

4. Ποιο από τα δύο θα λέγατε ότι αποτελεί σήμερα την ισχυρότερη πρόκληση για όλους μας, η επίγνωση και διαχείριση της χειραγώγησης ή αντιμετώπιση του “καθρέφτη” μας, η διαχείριση των κακώς κειμένων του εαυτού, των λαθών μας;

Ε.Κ. Σε σχέση με το ζήτημα των επιλογών που συζητάμε, θεωρώ ότι ναι μεν υπάρχει μια σχετική-νομίζω εν πολλοίς ψευδής- αίσθηση ότι έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε τις επιλογές, ένα ανοιχτό σε σχέση με άλλες εποχές πλαίσιο εντός του οποίου έχουμε μια δυνατότητα κινήσεων, από την άλλη -κι είναι αυτό πολύ έντονο και στο ίδιο το κείμενο και στην παράσταση- ότι υπάρχει ένα ολόκληρο σύστημα πολύ προσεκτικά δομημένο που προσπαθεί να μας πείσει ότι αυτές οι υποτίθεται ελεύθερες επιλογές που δήθεν κάνουμε είναι στην πραγματικότητα αυτό που θέλουμε, το σωστό, εν πάση περιπτώσει αυτό που πρέπει. Αυτό, όμως, είναι μία ψευδαίσθηση που χτίζεται μ’ έναν πολύ έξυπνο τρόπο, μεθοδεύεται πολύ εύκολα και πονηρά κι έτσι το να είναι κάποιος ενεργοποιημένος εσωτερικά πνευματικά και -εννοείται- και κοινωνικά πολιτικά διότι δε γίνεται αλλιώς, αυτό είναι πράγματι μια μεγάλη πρόκληση σήμερα. Ένας τρόπος που κανείς μπορεί να σταθεί απέναντι σ’ αυτό είναι να είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται κάθε στιγμή τι είναι όντως προσωπική επιλογή ή τι υπαγορεύεται και επιβάλλεται από ένα σύστημα, είτε αυτό είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή ακόμη και μία κυβέρνηση και τον αναγκάζει να λειτουργήσει μ’ έναν συγκεκριμένο τρόπο. Αυτή είναι, θεωρώ, μια πολύ ουσιαστική πράξη αντίστασης, η οποία όμως δεν εφαρμόζεται στην πράξη, διότι δεν αντιλαμβανόμαστε όλοι -ή έστω στο μεγαλύτερο ποσοστό- την υπαγορευμένη ή όχι επιλογή. Μια τέτοια, λοιπόν, παράσταση δυνητικά και ως ευχολόγιο θα μπορούσε ίσως να προκαλέσει την ενεργοποίηση μιας τέτοιου είδους σκέψης.

Είμαστε, όμως κι εμείς οι ίδιοι μέρος αυτής κατάστασης και αναγκαία το δουλεύουμε κι εμείς, προσωπικά ο καθένας, χωρίς να έχουμε ως αφετηρία κάθε δουλειάς την αναζήτηση ενός καθορισμένου από πριν μηνύματος που θα θέλαμε οπωσδήποτε να προσληφθεί από τον θεατή με έναν προκαθορισμένο τρόπο.

Θ.Ν. Η αλήθεια είναι ότι θα ήθελα σαν θεατής να πάρω κάτι πάντα βγαίνοντας από μία παράσταση, να αντλήσω κάτ. Δεν ξέρω πώς θα ακουστεί αυτό, αλλά θέλω ένα θέατρο το οποίο θα μου χρησιμεύει κάπου, έστω για λίγο, θα γεννήσει ένα δύο ερωτήματα, θα κινητοποιήσει τη σκέψη, θα πουν και οι δύο μ’ ένα στόμα -άλλη μια ένωση της σκέψης τους, θα σκεφτώ- για να κλείσουν συμφωνώντας ότι σαφέστατα τα ερωτήματα είναι πιο “ακριβά” και σημαντικά από τις απαντήσεις!

Δεν έχω απάντηση, έχω ερωτήματα πάντα, σε όλες τις δουλειές κι απλώς είμαι εδώ και τα ανοίγω και σ’ όλους εσάς. Το θέατρο πυκνώνει και μεγεθύνει το ερώτημα!

Θα τονίσει πάλι ο Θάνος σύντομα αλλά τόσο εμφατικά σαν να συμπυκνώνεται σ’ αυτή τη φράση όλη η ουσία της αντίληψής του για τη δουλεία του.

Φέρνω στον νου ξανά-δεν μπόρεσε να φύγει καθόλου από την εικόνα μου ύστερα από το τέλος της παράστασης- το τεράστιο, έντονα κόκκινο κουτί, που περιορίζει τον χώρο και ίπταται, έτοιμο να πέσει και να κλείσει, ώστε να συγκεκριμενοποιήσει το σκηνικό εγκλεισμού -έτσι το εισέπραξα και προσπάθησα να το εξηγήσω στον εαυτό μου και στους δημιουργούς του…

5. Είναι πράγματι τόσο επιδραστική η λειτουργία των μεθόδων και η χρήση των τεχνικών μέσων, όσο προσδοκάται; Συνεισφέρουν στη δραματικότητα και την εντονότερη απόδοση του συναισθήματος;

Ε.Κ. Υπάρχει από τη μία η εικαστική υλοποίηση μιας σκέψης, μιας ιδέας, όπως το επιβλητικό σκηνικό ή μια μεθοδολογία απόδοσης της ατμόσφαιρας, όπως ο τόνος της φωνής των ηθοποιών κι από την άλλη η χρήση των απολύτως τεχνικών μέσων και της τεχνολογίας που συνεισφέρουν στην απόδοση της ατμόσφαιρας και και υποστηρίζουν την υλοποίηση της ιδέας. Για παράδειγμα, η χρήση του χρώματος, στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι μια εικαστική επιλογή, ανεξάρτητη από τεχνικά μέσα που πράγματι από μόνο του ως στοιχείο πιθανότατα έχει μία σημαντική υπόσταση επάνω στη σκηνή, σε επίπεδο επίδρασης που μπορεί να έχει. Τώρα, εάν αυτό ενισχυθεί ακόμη περισσότερο με τεχνολογικά μέσα, με μια προβολή, ας πούμε, πάνω σε αυτό ή από ένα κόκκινο φως που θα κάνει ακόμη ισχυρότερη την εντύπωση που θα δημιουργήσει, σαφώς και λειτουργεί συμπληρωματικά και βοηθητικά, επομένως όλα μαζί συνθέτουν κάτι, όλα μαζί θέλουν κάτι να πουν.

Πάντοτε δουλεύουμε με τα βασικά υλικά του θεάτρου, πάντοτε αυτά έχουμε στα χέρια μας κατ’ αρχάς, οπότε μ’ έναν τρόπο αυτό μας αναγκάζει να σκεφτούμε διαφορετικά κάθε φορά, προσεγγίζοντας αυτό που έχουμε να κάνουμε και μας οδηγεί σε μία λιτότητα -όχι σε φτώχεια- η οποία προέρχεται από ουσιαστική ζύμωση με το αντικείμενο που πρέπει κάθε φορά να διαχειριστούμε και μια συμπύκνωση της σκέψης που μόνο με πολλή δουλειά μπορεί να επιτευχθεί. Όσο πιο πολύ εμβαθύνει η σκέψη μας σε αυτό που δουλεύουμε, τόσο πιο καθαρή και ουσιώδης γίνεται, τόσο πιο αφαιρετική, δίχως φλυαρίες και ανούσιες περιγραφές. Ένα πολύ απλό πράγμα, λοιπόν, μπορεί να έχει όλα αυτά τα επίπεδα ανάγνωσης, ακριβώς γιατί λειτουργεί μέσα από την αφαίρεση.

Θ.Ν. Πιστεύω ότι όλο είναι ΚΑΙ ζήτημα ανάγνωσης…

Υπήρξε πολύ αυτό ως εντύπωση σε όσους είδαν την παράσταση και θα σου πω ότι η γενική εντύπωση που μας μεταφέρεται είναι πώς καταφέρατε να δημιουργήσετε τόσους πολλούς κώδικες ανάγνωσης με τόσο ελάχιστα υλικά. Μιλούμε για αφαίρεση, η οποία όμως συμβολίζει, δεν υπαινίσσεται. Ο τρόπος που δουλεύει η Ευαγγελία είναι ακριβώς αυτός, να δημιουργεί σύμβολα, δεν πρόκειται δηλαδή για τη δημιουργία μιας ψευδαίσθησης. Έτσι, το σύμβολο εκείνη τη στιγμή μεταφέρεται στον χρόνο και ξεφεύγει από το τώρα, γίνεται διαχρονικό και επίκαιρο κάθε στιγμή.

Θα πάρει και πάλι τον λόγο η Ευαγγελία, σ’ ένα ένα, θαρρείς ιδιότυπο παιχνίδι ανταλλαγής παρατηρήσεων πάνω σε κομμάτια του κοινού τους, όμως, σκεπτικού…

Το Θέατρο και η Τέχνη γενικότερα -αλλά θα το τοποθετήσω στο θέατρο αυτή τη στιγμή αφού για αυτό μιλάμε- είναι πολιτικό, είναι μια πολιτική πράξη.

Είναι κάτι -δεδομένο για εμάς- που το έχουμε συζητήσει πολύ διεξοδικά μεταξύ μας και συμφωνούμε απόλυτα. Ακόμη κι ένα έργο ερωτικό, λοιπόν, (με ειλικρινές χαμόγελο και νόημα θα παρατηρήσει ότι…) ο Θάνος θα το κάνει σίγουρα πολιτικό, θα του δώσει αυτήν την εν δυνάμει πολιτική διάσταση. Κι είναι αυτό μια άποψη που την έχουμε έτσι κι αλλιώς και οι δύο πάρα πολύ και προκύπτει μέσα από τη δουλειά μας, βγάζοντας ένα αποτέλεσμα που είναι πάντα εμφανές στη σχέση της παράστασης με το κοινό, πώς προσλαμβάνει το κοινό αυτό που γίνεται, από ποια θέση σε σχέση με τη σκηνή, από το αν υπάρχει η συμμετοχή του; Όλα αυτά μαζί παίζουν το καθένα τον δικό του καθοριστικό ρόλο και είναι όλα, θεωρώ, μέρος της ανάγνωσης, της σκηνοθετικής και κατ’ επέκταση της σκηνογραφικής.

6. Η βασική επιδίωξη είναι να γίνει αντιληπτή η δυστοπία, να υπάρξει παραδοχή της συμμόρφωσης και αντίδραση; Μπορεί μια τέτοια παραδοχή να είναι λυτρωτική για την ψυχή ή ακόμη μεγαλύτερη παγίδευση;

Θ.Ν. Πιστεύω και τα δύο! Ο Γουϊνστον κλείνει στο τέλος με τη φράση “Σ’ ευχαριστώ” και το ίδιο συμβαίνει και σε άλλα ακόμη έργα που δουλεύουμε και στη Σχολή. Αυτό το “Ευχαριστώ” εκφράζεται ως συνθήκη κι ακόμη δεν ξέρουμε με τι ακριβώς έχει να κάνει! Με τον ίδιο τρόπο, υπάρχει τελικά η προδοσία αλλά δεν είναι προδοσία λόγω των βασανιστηρίων, είναι προδοσία εξαιτίας του φόβου του μυαλού. Σε κάθε περίπτωση, κάθε άνθρωπος κάπου έχει τη δύναμη και κάπου έχει αδυναμίες, και είναι αυτά τα στοιχεία που τον καθορίζουν. Έτσι, και το κείμενο αποκαλύπτεται κάθε φορά μόνο του, χωρίς να έχουμε εμείς μία ξεκάθαρη εικόνα από την αρχή! Κάτι μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό που σκέπτομαι εγώ εκείνη τη στιγμή. Επομένως, μέσα από τη διαδικασία της μελέτης και της ζύμωσης με το κείμενο προκύπτουν για όλους μας διαφορετικές αναγνώσεις.

Πώς αντιδρά κανείς, για παράδειγμα, τη στιγμή της έντασης, από αυτό φανερώνονται πολλά. Στην ένταση αποκαλύπτεται η προσωπικότητα, οι δυνάμεις και οι αδυναμίες κάθε χαρακτήρα!

Θα παρέμβει ξανά καθοριστικά η Ευαγγελία, ακούγοντας και τη δική μου σκέψη και προεκτείνοντας πολύ εύστοχα…

Είναι αδυναμία αλλά και λύτρωση ταυτόχρονα, η αποποίηση κάθε ευθύνης να είμαι εγώ αυτός που θα σώσει τον κόσμο, να υποταχτώ, δηλαδή, για να τελειώνουμε!

Ο ήρωας φέρει ένα τεράστιο βάρος, ένα φορτίο που προσπαθεί μεν να αναλάβει αλλά δεν έχει ουσιαστικά τη δύναμη να το κάνει. Αποκαλύπτεται, λοιπόν, μέσα από αυτήν την αμφιταλάντευση, ότι το ζήτημα της βούλησης για αντίδραση, για ανάληψη της ευθύνης για την πράξη που θα κάνει τη διαφορά, ώστε να αλλάξει κάτι γύρω, από τη μεριά ενός απλού πολίτη ή ακόμη και ενός πολιτικού προσώπου, δεν υφίσταται. Ακόμη, δηλαδή, και για κάποιον ο οποίος έχει θεωρητικά τη δύναμη στα χέρια του να το κάνει, είναι μια τεράστια ευκολία να φύγει από τους ώμους το βάρος τέτοιας ευθύνης! Επομένως, το μείζων για εμένα είναι ότι η βολή σε μια συνθήκη συνειδητοποίησης της αδυναμίας και συμμόρφωσης ή υποταγής είναι πράγματι λυτρωτική μεν αλλά είναι και το βολικότερο για ένα σύστημα που με βάζει να πιστεύω ότι αυτό είναι και το πιο σωστό για την επίτευξη της μη αντίδρασης.

Είναι παγίδευση πιο βαθιά στις επιταγές του συστήματος παρά λύτρωση τελικά, η υποταγή!

Κάτι που μπορεί να είναι λύτρωση δεν παύει να είναι ταυτόχρονα και παγίδα!

Θα προσθέσει ο Θάνος επιτακτικά, πηγαίνοντας την κουβέντα λίγο παρακάτω για να μιλήσει η Ευαγγελία ύστερα πάλι για τη ματαίωση που βιώνουν σήμερα οι νέοι, τη ματαιότητα κάθε ενεργητικής στάσης απέναντι στα πράγματα που εισπράττουν.

Τα παιδιά μας, τα παιδιά τα δικά μας, των γονέων της δικής μας γενιάς που θα ομολογήσουμε και οι τρεις πικρά ότι και βλέπουν και κατανοούν και ονειρεύονται αλλά με κομμένα τα φτερά τους, με καταστρατηγημένο κάθε ψήγμα ορθής σκέψης, με ισοπεδωμένη την ψυχή.

7. Συζητάμε για παρακολούθηση, επιτήρηση, για “Αστυνομία της σκέψης”, με λίγα λόγια για την απόλυτη διείσδυση στην ανθρώπινη ύπαρξη μέσω της σκέψης. Η δυστοπία στην οποία αναφερόμαστε είναι στην ουσία όλη αυτή η ανελευθερία;

Θ.Ν. Υπήρχε μία άτυπη κόντρα, όταν γραφόταν όλα αυτά τα δυστοπικά κείμενα…

Ήταν μια κόντρα ανάμεσα στον Orwell και στον Huxley. Ο Orwell έλεγε ότι θα ελέγχουν τι σκέψη μας, ο Huxley ότι θα υπάρχει διαθέσιμη τόση πληροφορία που δε θα έχει καμία σημασία να σου ελέγξουν τη σκέψη, γιατί εσύ ο ίδιος δε θα σκέφτεσαι. Αυτήν τη στιγμή, αν θελήσουμε να περιγράψουμε την κοινωνία, έχουμε έναν συγκερασμό των δύο (“Θαυμαστός καινούριος κόσμος” -”1984”) δλδ. Θα μπορούσαμε να ορίσουμε την κοινωνία σήμερα ως ένα “ΘΑΥΜΑΣΤΟ 1984”!

Υπάρχει διαθέσιμη κάθε πληροφορία, προσωπική ή άλλη ανά πάσα στιγμή, εμείς δε σκεπτόμαστε ιδιαίτερα ή καθόλου κι από την άλλη υπάρχει πρόσβαση σε ό,τι γνώση δεν είχε ποτέ ο άνθρωπος. Επομένως, κάθε επιλογή είναι εδώ και εγγυάται στον καθένα τι θα επιλέξει να κρατήσει και να αξιοποιήσει και τι να πετάξει. Πάντως δεν είναι δυνατόν σήμερα να πει κάποιος με ευκολία, ΔΕ ΓΝΩΡΙΖΑ!

Η διαδρομή προς κάτι, ο αγώνας για την κατάκτηση της γνώσης δεν υπάρχει πια ή είναι πολύ πιο σύντομος! Όσο πιο σύντομος ο δρόμος, τόσο πιο έντονες οι ματαιότητες!

Η ελάχιστη προσπάθεια ή η καθόλου προσπάθεια είναι που φέρνουν τη ματαίωση, την έλλειψη ανάγκης για αναζήτηση και άρα τον εγκλωβισμό στις δεσμεύσεις.

Οι σχέσεις είναι πλέον ψηφιακές, δεν είναι αναλογικές!

«Ακόμη και τον έρωτα και τον οργασμό θέλουν να καταργήσουν, γιατί τον φοβούνται», θα ακουστεί και θα φανεί στην παράσταση πολύ έντονα και κάνει τη δική μου σκέψη, αφελώς ίσως, να πάει προς… Η ένωση των σωμάτων φέρει ταυτόχρονα αρκετές φορές και ένωση ψυχών κι ύστερα ενότητα σκέψης και δημιουργία πυρήνα και αντίδραση και έτσι ευκολότερη, ίσως, ανυπακοή.

Εκεί, πλάι σ’ έναν αγαπημένο μου χώρο, στο Οκτάγωνο, στη Ναυαρίνου, μ’ έναν ήλιο που βοηθούσε πολύ…. Τα είπαμε και ανοίξαμε τη σκέψη μας και φοβηθήκαμε λιγάκι πώς θα ακουστεί όταν αυτή γίνει φωναχτή και μοιραστήκαμε την απελπισία της δυστοπικής πραγματικότητας και γελάσαμε μ’ όλα αυτά τα καθημερινά που ξέρουμε ότι μας ενώνουν βαθιά κι η Τέχνη τα φέρει και τα οδηγεί να εκφραστούν, λίγο πιο εύκολα.

Ευαγγελία και Θάνο, σας ευχαριστώ από καρδιάς!