«Ξύπνησαν» μνήμες στο Μέγαρο Μουσικής: Έκθεση αφιερωμένη στους πρόσφυγες και τη συμβολή τους στην ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης (ΦΩΤΟ-Video)

«Από τη Μικρά Ασία στη Θεσσαλονίκη: Η Αναγέννηση μιας πόλης». Αυτός είναι ο τίτλος στην έκθεση που παρουσιάστηκε στο Μέγαρο Μουσικής και είναι αφιερωμένη στον έναν αιώνα από την Μικρασιατική Καταστροφή.

Η έκθεση, παρουσιάζει από ένα άλλο πρίσμα την ένταξη των προσφύγων στην ελληνική κοινωνία και συγκεκριμένα στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Μελετάται η πολύ σημαντική επιρροή των προσφύγων στη Θεσσαλονίκη, μια Θεσσαλονίκη κατεστραμμένη από την πυρκαγιά του 1917, που μετρά ακόμα τις πληγές της και προσπαθεί να ανασυγκροτηθεί.

«Αποτίουμε έναν φόρο τιμής σε όσους ήρθαν από εκεί… Σε ό,τι αφορά τη Θεσσαλονίκη, οι πρόσφυγες υπήρξαν καταλύτης, αφού μετέφεραν τις μνήμες, τα ήθη, τα έθιμα τις γνώσεις και την πολιτιστική τους ταυτότητα», ανέφερε την τοποθέτησή του ο  πρόεδρος του Δ.Σ  του Μεγάρου Μουσικής, Βασίλης Γάκης.

Στη συνέχεια, ο κ. Γάκης, μοιράστηκε μια εμπειρία που είχε σαν παιδί με έναν γείτονα του, πρόσφυγα, η οποία τον συνοδεύει μέχρι και σήμερα.

Ιστορική αναδρομή μέσα από την έκθεση

Στην παρουσίαση της έκθεσης βρέθηκε και η Μαρία Δούση, μια εκ των επιμελητριών της και καθηγήτρια στο τμήμα Αρχιτεκτονικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου.

Η ίδια, έκανε μια ιστορική αναδρομή στη Θεσσαλονίκη και την ιστορία της πριν το 1922 και μετά.

«Υπολογίζεται ότι 1.500.000 πρόσφυγες ήρθαν συνολικά στην Ελλάδα των 4.500.000. Από αυτούς, οι 200.000 ήρθαν στη Θεσσαλονίκη, μια πόλη που μετρούσε 100.000 κατοίκους και 500.000 συμμαχικά στρατεύματα. Η πόλη προσπαθεί να συνέλθει από την καταστροφική πυρκαγιά του 1917 και οι πρόσφυγες μένουν όπου βρουν. Σε ιερούς χώρους, αρχαιολογικές εγκαταστάσεις, τουρκικές οικίες, κυρίως στην Άνω Πόλη, είτε επειδή τους εγκατέστησε το κράτος είτε από μόνοι τους, μετά την ανταλλαγή», σημειώνει.

Οι τρεις ενότητες της έκθεσης

Η συγκεκριμένη έκθεση χωρίζεται σε τρεις ενότητες. Η πρώτη μελετά τον τόπο καταγωγής τους. «Τα πρώτα χρόνια υπήρχαν ενδείξεις ότι υπάρχουν πρόσφυγες από 900 περιοχές. Μετά από καιρό αποδείχθηκε ότι οι περιοχές ήταν 500. Αυτή η σύγχυση προήλθε επειδή η καταγραφή στην αρχή γινόταν με το ελληνικό, το τουρκικό και το αρχαιοελληνικό, σε πολλές περιπτώσεις, όνομα της περιοχής», πρόσθεσε η. Δούση.

Η  δεύτερη ενότητα αφορά την εγκατάσταση των προσφύγων στη Θεσσαλονίκη και τα χαρακτηριστικά που έφεραν από τις πατρίδες τους, τις δυσκολίες που συνάντησαν.

Τέλος, η τρίτη ενότητα είναι αυτή που δείχνει την αναγέννηση της πόλης με τη συμβολή των προσφύγων. Στέλνεται έτσι και το μήνυμα ότι η πόλη τα κατάφερε. Υπήρχε πια μια νέα ταυτότητα και μια οικιστική ανάπτυξη. Καλαμαριά, 40 Εκκλησίες, Άνω Πόλη και Τούμπα είναι από τις περιοχές που δέχθηκαν τους περισσότερους πρόσφυγες και δίνουν τη συνολική εικόνα της αλλαγής που ήρθε στην πόλη.

Στην παρουσίαση ακούστηκαν και τραγούδια από την Μικρά Ασία, τραγούδια που όλοι μεγαλώσαμε μαζί τους. Μάλιστα, για πρώτη φορά, παρουσιάστηκε και το τραγούδι του μουσικού Μιχάλη Νομικού, αφιερωμένο στον παππού του. Η ερμηνεία είναι της Αλεξάνδρας Μόζα.

Η έκθεση συνδιοργανώνεται από το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης και την Parallaxi.

Tο όλο εγχείρημα υλοποιείται από φοιτητές και καθηγητές του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με τη συνδρομή του Κέντρου Ιστορίας Θεσσαλονίκης.