Τόλης Νικηφόρου: Ανθολόγιο για τον ποιητή της Θεσσαλονίκης (ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ)

Ο Φιλολογικός Όμιλος Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο ενός συνολικού σχεδιασμού αποτύπωσης της προσφοράς λογοτεχνών στη σύγχρονη πνευματική πορεία της Ελλάδας, συνέθεσε ένα ανθολόγιο ποίησης προς τιμήν του κ. Τόλη Νικηφόρου το οποίο παρουσίασε στον πολυχώρο του Μαλλιάρη.

Την εισαγωγή του ανθολογίου με τίτλο «Στιγμές» από τις εκδόσεις Γράφημα γράφει ο Γιώργος Ορφανίδης, φιλόλογος, ιστορικός τέχνης και υποψήφιος διδάκτωρ ο οποίος και συντόνισε την εκδήλωση. Τον πρόλογο και την επιμέλεια του βιβλίου έχει ο Αντώνης Χαριστός, φιλόλογος, συγγραφέας, δημοσιογράφος και δημιουργός του Φιλολογικού Ομίλου. Την εκδήλωσε τίμησε ο ίδιος ο ποιητής με την παρουσία του και  ομιλητές ήταν η κ. Ευτυχία Λουκίδου, ποιήτρια και δοκιμιογράφος, η Αφροδίτη Διαμαντοπούλου, ποιήτρια και φιλόλογος και ο συγγραφέας Μιχάλης Πιτένης.

Καθώς έχουμε συνηθίσει ως επί το πλείστον να τιμούμε ανθρώπους οι οποίοι έχουν «φύγει», το ανθολόγιο έχει ξεχωριστή σημασία και η εκδήλωση στην οποία παραβρέθηκαν λογοτέχνες και άνθρωποι που γνωρίζουν τη σπουδαιότητα του κ. Νικηφόρου, έζησαν από κοντά αφενός μια όμορφη μοιρασιά προσωπικών εμπειριών και αφετέρου την εμπεριστατωμένη επιστημονική ανάλυση του έργου ενός ποιητή με πορεία πολλών δεκαετιών.

Ως ένας εκπρόσωπος της γενιάς  των λογοτεχνών του 1970, ο κ. Νικηφόρου περικλείει στην ποίησή του όλα τα χαρακτηριστικά της γενιάς αυτής. Με τον αέρα του Μάη του ’68, τις πολιτικές ανατροπές στη χώρα μας σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο αμφισβητεί οτιδήποτε εγκλωβίζει τον άνθρωπο αξιακά και υπαρξιακά σε ένα κατεστημένο σύστημα.  Μέσα από μια δυναμική εικονοποιία μας οδηγεί  σε ό,τι είναι σημαντικό για εκείνον. Η αλληλεγγύη, η συντροφικότητα, οι ανθρώπινες σχέσεις εν γένει διαπνέουν τους προβληματισμούς του και ο ίδιος ο ποιητής επανειλημμένα παίρνει πολιτική θέση απέναντι στα πράγματα. Με τρυφερότητα αγκαλιάζει τη μοναξιά, επιλέγει τη ζωή και διατηρεί τον έρωτα ως ζωοποιό στοιχείο του όντος. Παρά τη μελαγχολική του χροιά διατηρεί την ελπίδα, την αισιοδοξία και με τη χρήση του «φωτός» μας αποτραβά από τη θλίψη της σκοτεινότητας.

Ο ίδιος με την απλότητα ενός παιδιού και την προσήνεια ενός σοφού ανθρώπου, καθώς ανέφερε πως δεν είναι υπέρ του ρήματος «απαγγέλλω» αλλά του ρήματος «λέω», μας «είπε», ενδιάμεσα από τους ομιλητές, απ΄ έξω επιλεγμένα ποιήματα, κάτι που το κάνει συχνά, χαράζοντας μ΄αυτόν τον τρόπο στην άχρονη μνήμη μας πολύτιμες βιωματικές στιγμές.

Όταν πεθαίνει ένα παιδί

Αβιταμίνωση

είναι όρος των στατιστικών δελτίων

η πείνα εξωραϊσμένη

αποπροσωποποιημένη

όπως θα τόνιζε και κάποιος διανοητής

λέξη χωρίς εικόνα

ένα παιδί είναι μονάκριβο

ένα παιδί πεθαίνει κάθε δευτερόλεπτο

με την κοιλιά πρησμένη

μάτια που δεν χωράνε πια στις κόγχες τους

σε χώρες που ονομάζονται εξωτικές

πεθαίνει στο κατώφλι του σπιτιού μου

όταν πεθαίνει ένα παιδί

πέφτει βαθύτατο σκοτάδι το ξημέρωμα

βρέχει μεγάλα δάκρυα λαμπερά

πέτρινα γίνονται τα φύλλα και τα δέντρα

όταν πεθαίνει ένα παιδί

ταράζεται ο ύπνος των αρχαίων νεκρών

κι από τη γη αναδύονται τα πρόσωπά τους

ενώ σαν χάλκινο πουλί

ο άνεμος τοξεύεται στο χώμα

όταν πεθαίνει ένα παιδί

οι λέξεις κι οι φωνές συντρίβονται

τριγύρω ο κόσμος καταρρέει

Η γυναίκα, το παιδί, ο θάνατος, ο Άνθρωπος είναι βασικοί θεματικοί κύκλοι της ποίησης του. Από την πρώτη συλλογή «Οι άταφοι» (1966) ως τη «Συστατική επιστολή» (2022) μετρά πάνω από 44 βιβλία και 28 ποιητικά. Είναι ευχής έργον ότι διδάσκεται στη μέση εκπαίδευση. Αξίζει να ψάξει κανείς το ντοκιμαντέρ με τίτλο «Σ΄αγαπώ – Ελογοκρίθη» του Φώτη Συμεωνίδη.

Δείτε στιγμιότυπα από τη συγκινητική, εξομολογητική και άρτια τεκμηριωμένη βραδιά, με την επιφύλαξη ότι θα επανέλθουμε τόσο στον κ. Νικηφόρου όσο και στον Φιλολογικό Όμιλο Θεσσαλονίκης.