Θεσσαλονίκη: Τμήμα του Ρωμαϊκού Ιππόδρομου κρυμμένο σε ακάλυπτο πολυκατοικιών (ΦΩΤΟ-VIDEO)
Ευτυχία Βατάλη
){kind=icon}
Ίσως μόνο στη Θεσσαλονίκη, ένα αρχαιολογικό κατάλοιπο ηλικίας άνω των 17 αιώνων που διατηρείται μέχρι σήμερα, θα μπορούσε να είναι κρυμμένο σε ακάλυπτο πολυκατοικιών, κρυμμένο από κατοίκους κι επισκέπτες.
Πρόκειται για ένα τμήμα του Ιππόδρομου της Θεσσαλονίκης, της Θεσσαλονίκης του Γαλέριου που έχτισε το ανάκτορό του στις αρχές του 4ου μ.Χ. αιώνα. Ο Ιππόδρομος εντυπωσίαζε με τις διαστάσεις του, καθώς είχε μήκος σχεδόν 450 μέτρων και πλάτος 95 μέτρων, εκτεινόμενος από το ύψος της σημερινής Εγνατίας και φτάνοντας έως την προέκταση της Μητροπόλεως, στον ναό της Νέας Παναγίας. Σταμάτησε να λειτουργεί περίπου τον 7ο αιώνα μ.Χ. Οι περισσότεροι τον γνωρίζουν για τη σφαγή 7.000 Θεσσαλονικέων μετά από εντολή τού Θεοδοσίου τού Α’ το 390 μ.Χ.
Τα ερείπια του Ιππόδρομου σήμερα, στη σύγχρονη Θεσσαλονίκη, σώζονται αποσπασματικά. Κάτοικοι κι επισκέπτες μπορούν να δουν ένα μικρό τμήμα του δυτικού σκέλους του δίπλα στο ναό της Νέας Παναγίας (πλατεία Φαναριωτών). Μάλιστα, το τμήμα αυτό έγινε καλύτερα ορατό μετά την ανάπλαση της πλατείας Φαναριωτών, στην προέκταση της Δημητρίου Γούναρη, καθώς πριν ο χώρος ήταν γεμάτος σκουπίδια και αγριόχορτα.
Υπάρχουν βέβαια κι άλλα – ελάχιστα – τμήματα του Ιππόδρομου που ενώ εξακολουθούν να διατηρούνται στην οδό Ιπποδρομίου, είναι αόρατα για κατοίκους κι επισκέπτες. Αόρατα, καθώς διατηρούνται στα υπόγεια και στον ακάλυπτο χώρο των οικοδομικών τετραγώνων της Ιπποδρομίου κάπου μεταξύ των οδών Δ. Γούναρη, Φ. Εταιρείας και Αγαπηνού.
Ένα από αυτά, που αποτελούν τμήμα των κερκίδων του Ιπποδρόμου, εντόπισε το TheOpinion στον ακάλυπτο πολυκατοικιών στην Ιπποδρομίου:
Την αναγκαιότητα ανάδειξης όσων περισσότερων ευρημάτων που μαρτυρούν τη μακραίωνη ιστορία της πόλης υπογραμμίζουν οι αρχαιολόγοι, αλλά και φορείς, που έχουν πλέον αντιληφθεί τα οφέλη που μπορεί να έχει η Θεσσαλονίκη από την ανάδειξη αυτού του παρελθόντος. Άλλωστε, αυτή η «συνομιλία» μεταξύ ευρημάτων διαφορετικών ιστορικών περιόδων και της Θεσσαλονίκης του σήμερα είναι αυτό που συνεχίζει να «μαγεύει» πολίτες και επισκέπτες.
Στο σημείο όπου εκτεινόταν ο ρωμαϊκός Ιππόδρομος της Θεσσαλονίκης, σήμερα τίποτα δεν τον θυμίζει εκτός από το όνομα του δρόμου: Πλατεία Ιπποδρομίου. Στο σημείο αυτό βέβαια δεν υπάρχει καν πλατεία, εκτός αν μπορεί να θεωρηθεί πλατεία το πλακόστρωτο που διαχωρίζει το ρεύμα ανόδου και το ρεύμα καθόδου του δρόμου. Ψηλές πολυκατοικίες έχουν πάρει τη θέση των κερκίδων όπου κάποτε, περίπου 17 αιώνες πριν, δεκάδες χιλιάδες θεατές, οι κάτοικοι αυτής της πόλης τότε, απολάμβαναν αρματοδρομίες, θηριομαχίες και άλλα θεάματα, τα οποία ήταν εξαιρετικά δημοφιλή στη ρωμαϊκή κοινωνία.
Η Ρωμαϊκή Θεσσαλονίκη σε βίντεο
Το βιντεο αποτελεί την εικονική αναπαράσταση των οικοδομημάτων του ανακτορικού συγκροτήματος του Γαλερίου και υλοποιήθηκε από την ΙΣΤ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών αρχαιοτήτων, στο πλαίσιο του έργου «Εργασίες αποκατάστασης, συντήρησης και ανάδειξης της Αψιδωτής αίθουσας του Γαλεριανού συγκροτήματος στην οδό Δημητρίου Γούναρη στη Θεσσαλονίκη», με χρηματοδότηση από το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ) 2007-2013.
Αποτελεί μια πρώτη προσπάθεια ψηφιακής απεικόνισης της χωρικής οργάνωσης και της αρχιτεκτονικής των οικοδομημάτων του Ανακτόρου του Γαλερίου κατά την Ύστερη Αρχαιότητα (3ος -7ος αι. μ.Χ.).
Η αναπαράσταση των οικοδομημάτων βασίσθηκε στην επιστημονική τεκμηρίωση και στη μελέτη του μνημείου η οποία εκπονήθηκε κατά τη διάρκεια της αποκατάστασης του (1993-2000, 2002-2006, 2010-2013). Η μελέτη για την τρισδιάσταση ψηφιακή απεικόνιση του Γαλεριανού Συγκροτήματος εκπονήθηκε από την ομάδα των αρχιτεκτόνων της ΙΣΤ Εφορείας Αρχαιοτήτων Φ.Αθανασίου, Β.Μάλαμα, Μ.Μίζα και Μ.Σαραντίδου, στο πλαίσιο των εργασιών αποκατάστασης του μνημείου. Οι εικόνες της ψηφιακής αναπαράστασης και το αντίστοιχο βίντεο υλοποιήθηκαν από τον αρχιτέκτονα Φώτη Τσακμάκη.