Ποιοι μπορεί να δωρίζουν ένα… διαμέρισμα στον δήμο Θεσσαλονίκης και γιατί

«Προίκα» κάποιων διαμερισμάτων και ακινήτων διαθέτει ο δήμος Θεσσαλονίκης, μέσα από δωρεές που έχουν περιέλθει σ’ αυτόν, στο πέρασμα των χρόνων.

Μπορεί πλέον οι τόσο «γενναίες» δωρεές να μην συνηθίζονται αφού τέτοιοι δωρητές έχουν εκλείψει, ωστόσο στην ιστορία του κεντρικού δήμου δεν είναι λίγοι αυτοί που για διάφορους λόγους και με διάφορους σκοπούς αποφάσισαν να «αφήσουν» ένα ακίνητο στον δήμο.

Πρόσφατα, το δημοτικό συμβούλιο ενέκρινε μάλιστα σχέδιο της διοίκησης του δήμου, ώστε να αξιοποιηθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αυτά τα ακίνητα, καθώς για κάποια σήμερα έχει ξεπεραστεί ακόμη και ο ίδιος ο λόγος της δωρεάς.

Τέσσερα διαμερίσματα για αλλαγή βούλησης

Για τέσσερα από τα κληροδοτήματα που διαχειρίζεται ο δήμος Θεσσαλονίκης, αυτά των Άννας Κασσιανής Άμποτ, Ελένης Λασκαρίδου, Δέσποινας Ευδοκιμίδου και Μαρίας Τοπτσόγλου είναι αναγκαία η κατάθεση αίτησης από πλευράς του Δήμου στο Εφετείο Θεσσαλονίκης με σκοπό την αλλαγή  βούλησης του διαθέτη.

Αναλυτικά:

Η Άννα Κασσιανή Άμποτ με την 10614/10-7-91 δημόσια διαθήκη της κατέλιπε στον δήμο το σπίτι της σε ένα οικόπεδο περίπου ενός στρέμματος στην Πυλαία στην οδό Κένεντυ 56, γνωστό ως βίλλα Αδόλφου Άμποτ. Η δωρεά έγινε με τον όρο το σπίτι να χρησιμοποιηθεί για πολιτιστικούς σκοπούς.

Ο δήμος κατέθεσε αίτηση για τον καθορισμό επωφελέστερου τρόπου αξιοποίησης του ακινήτου ως παιδικού σταθμού, ωστόσο το αίτημα απορρίφθηκε από το Εφετείο Θεσσαλονίκης. Η Διεύθυνση Πολιτισμού και Τουρισμού από την πλευρά της εξέφρασε την άποψη ότι για να θεωρηθεί κατάλληλο για πολιτιστική χρήση θα πρέπει να επισκευαστεί το ακίνητο και να αποκατασταθούν οι εγκαταστάσεις του.

Πρόταση της υπηρεσίας είναι η εκ νέου κατάθεση αίτησης προς το Εφετείο Θεσσαλονίκης για αλλαγή βούλησης της διαθέτιδος, ώστε ο δήμος να εκμισθώσει το ακίνητο ως επαγγελματικό χώρο ή Κατάστημα Υγειονομικού Ενδιαφέροντος (ΚΥΕ) με την υποχρέωση της ανακατασκευής. Το έσοδο που θα προκύψει από την εκμίσθωση του ακινήτου θα αποδίδεται στη Διεύθυνση Πολιτισμού, ικανοποιώντας τη βούληση της διαθέτιδας.

Η Ελένη, χήρα Χαράλαμπου Λασκαρίδη, η οποία απεβίωσε στη Θεσσαλονίκη το 1996, δώρισε ένα διαμέρισμα στον 8ο όροφο επί της οδού Αλ. Μιχαηλίδη μαζί με τη βιβλιοθήκη του και τα βιβλία αυτής, στο δήμο Θεσσαλονίκης προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως βιβλιοθήκη. Επειδή ο εγγονός της προέβαλε ίδιο δικαίωμα, μετά από δικαστήριο, αναγνωρίστηκε κατά 50% το κληρονομικό δικαίωμα του δήμου. Ακολούθησε συμβιβασμός των δύο μερών και ο δήμος αγόρασε το μερίδιο του συνιδιοκτήτη, με το συμβόλαιο αγοράς να υπογράφεται τον περασμένο Δεκέμβριο. Ωστόσο, σύμφωνα με σχετική μελέτη της Διεύθυνσης Αστικού Σχεδιασμού και Αρχιτεκτονικών Μελετών, η βούληση της διαθέτιδος δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί διότι το διαμέρισμα και η πολυκατοικία δεν καλύπτουν τις προϋποθέσεις στέγασης βιβλιοθήκης.

Πρόταση της υπηρεσίας είναι η αίτηση προς το Εφετείο Θεσσαλονίκης για αλλαγή σκοπού   του κληροδοτήματος, η οποία θα περιλαμβάνει τη μακροχρόνια εκμίσθωση του διαμερίσματος, με σκοπό τα έσοδα να δαπανώνται για τις ανάγκες των βιβλιοθηκών ή την αγορά ακινήτου που θα στεγάσει μια από τις βιβλιοθήκες που αυτή τη στιγμή λειτουργούν σε μισθωμένα ακίνητα.

Η Δέσποινα Ευδοκιμίδου, το 1997, με ιδιόγραφη διαθήκη της κατέστησε το δήμο πλήρη κύριο διαμερίσματος επί της οδού Φιλίππου, το οποίο κατέλιπε υπέρ του κοιμητηριακού Ι.Ν. Αγίου Παύλου (Κοιμητήρια Μαλακοπής). Στις αρχές του τρέχοντος έτους η Αναπτυξιακή Μείζονος Αστικής Θεσσαλονίκης ΑΕ κατέθεσε αίτημα στον δήμο για δωρεάν παραχώρηση του συγκεκριμένου ακινήτου στο πλαίσιο υλοποίησης του προγράμματος του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας «Κοινωνική στέγαση των πλέον ευάλωτων ομάδων» μέσω του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Προκαταρκτικά και κατόπιν συνεννοήσεων με τη δημοτική αρχή, η ΜΑΘ έχει πραγματοποιήσει αυτοψία στο ακίνητο και έχουν εκπονηθεί οι αναγκαίες τεχνικές προμελέτες για τις απαραίτητες εργασίες ανακαίνισης του διαμερίσματος, το οποίο θα διατεθεί σε οικονομικά προσιτό μίσθωμα σε ευάλωτα νοικοκυριά. Πρόταση της υπηρεσίας είναι είτε το διαμέρισμα να εκμισθωθεί μακροχρόνια με το καθαρό έσοδο να αποδίδεται ετησίως στον ιερό ναό, είτε να πωληθεί και το αντίτιμο να αποδοθεί στον ναό, είτε να παραχωρηθείστην Μητροπολιτική Αναπτυξιακή Μείζονος Θεσσαλονίκης για να συντηρηθεί και να ενοικιαστεί σε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες του πληθυσμού.

Η Μαρία Τοπτσόγλου κατέλιπε στο Δήμο Τριανδρίας, πλέον Δήμο Θεσσαλονίκης, διαμέρισμα γ΄ ορόφου επί της οδού Θράκης για να χρησιμοποιηθεί ως βιβλιοθήκη με το όνομα «Ευγενίδειος Βιβλιοθήκη» και χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων, καθώς και ένα ΙΧ αυτοκίνητο για την κάλυψη των αναγκών της βιβλιοθήκης.

Με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου το 2014 εγκρίθηκε η χρήση του διαμερίσματος από το Βαφοπούλειο προκειμένου να μεταφερθεί εκεί το ιστορικό αρχείο του πρώην Δήμου Τριανδρίας και να διεξάγονται εκπαιδευτικά προγράμματα με τη συμμετοχή μαθητών. Εδώ και σχεδόν μία δεκαετία, το ακίνητο παραμένει κενό, καθώς για πρακτικούς και αντικειμενικούς λόγους δεν χρησιμοποιείται. Πρόταση της υπηρεσίας είναι να αποσταλεί αίτηση προς το Εφετείο Θεσσαλονίκης για αλλαγή σκοπού του κληροδοτήματος, με στόχο τη μακροχρόνια εκμίσθωση του διαμερίσματος έναντι ανακατασκευής, με σκοπό τα έσοδα να δαπανώνται για τις ανάγκες των βιβλιοθηκών ή την αγορά ακινήτου που θα στεγάσει μια από τις βιβλιοθήκες που αυτή τη στιγμή λειτουργούν σε μισθωμένα ακίνητα. Μια ακόμη λύση αποτελεί η παραχώρηση του ακινήτου στη Μητροπολιτική Αναπτυξιακή Μείζονος Θεσσαλονίκης για να συντηρηθεί και να ενοικιαστεί σε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες του πληθυσμού.

Άλλα επτά διαμερίσματα

Για επτά από τα κληροδοτήματα και τις δωρεές που διαχειρίζεται ο δήμος, αυτά των Θωμά Μακρίδη, Γεωργίου Βαφόπουλου, Χρίστου Σπύρου Χρυσικού, Βασιλείας Καραγιάννη, Αικατερίνης Νανοπούλου, Τραμπούκη και Θεοχάρη και Μαρίας Μαναβή είναι αναγκαία η διατύπωση προτάσεων επωφελέστερης αξιοποίησής τους.

Αναλυτικά:

Ο Θωμάς Μ. Μακρίδης δώρισε στο Δήμο Θεσσαλονίκης δύο ισόγεια καταστήματα με πατάρια, δύο ημιυπόγειες αποθήκες, ένα υπερυψωμένο ισόγειο διαμέρισμα και δύο υπόγειους χώρους εκ των οποίων ο ένας είναι πάρκινγκ σε οικοδομή στη συμβολή των οδών Κομοτηνής 2 και Κυδωνιών και έναν ημιυπόγειο χώρο σε οικοδομή επί της οδού Κομοτηνής 1. Η αρχική βούληση του δωρητή ήταν να χρησιμοποιηθούν τα ακίνητα για πολιτιστικούς σκοπούς, τελικά όμως συναίνεσε να στεγαστούν και υπηρεσίες του δήμου.

Σήμερα τα ακίνητα αυτά χρησιμοποιούνται  από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, την Ελληνική Ομάδα Διάσωσης, το Οικοσύστημα Καινοτομίας και Πολιτισμού Θεσσαλονίκης με διακριτικό τίτλο «ΟΚ THESS» το οποίο επιβλέπεται και υποστηρίζεται από τη Δ/νση Εξυπηρέτησης Επιχειρηματία, αλλά και το Γραφείο Πληροφόρησης Europe Direct. Πρόταση της υπηρεσίας είναι η αξιοποίηση των υπογείων ως αποθηκευτικών χώρων.

Ο Γεώργιος Βαφόπουλος που απεβίωσε το 1996, με ιδιόγραφη διαθήκη που υπέγραψε ο ίδιος, άφησε στο δήμο Θεσσαλονίκης, το 50% εξ΄ αδιαιρέτου ένα διαμέρισμα περίπου 140 τ.μ. στην οδό Μ. Αλεξάνδρου και ένα, περίπου 355 τ.μ, στην Προξένου Κορομηλά. Για το μεν πρώτο ο δήμος ενέκρινε το 2014 την απευθείας αγορά του υπόλοιπου 50% από τη συνιδιοκτήτρια, με το συμβόλαιο να υπογράφεται το 2016. Επειδή όλες οι προσπάθειες εκμίσθωσης του εν λόγω διαμερίσματος απέβησαν άκαρπες ως και το τέλος του 2024, αποφασίστηκε από το Δήμο Θεσσαλονίκης  η μακροχρόνια εκμίσθωση έναντι ανακατασκευής, με ποσό εκκίνησης για την κατάθεση των προσφορών 1.246,67 € το μήνα για δέκα χρόνια, εφόσον ο μισθωτής αναλάβει την ουσιώδη ανακατασκευή του ακινήτου.

Αναφορικά με το ακίνητο επί της οδού Προξένου Κορομηλά, το 2012, το οποίο επίσης αποκτήθηκε ολόκληρο μετά από αγορά του άλλου μισού, στεγάζει την Α΄ Δημοτική Κοινότητα. Τα έσοδα από την εκμετάλλευση των ακινήτων διατίθενται για τις ανάγκες εργασιών επισκευής, συντήρησης και αναβάθμισης του κτιρίου, των ηλεκτρονικών υπηρεσιών και του ψηφιακού αποτυπώματος της Κεντρικής Δημοτικής Βιβλιοθήκης, αλλά και για τον εμπλουτισμό της συλλογής των βιβλίων, συγγραμμάτων και επιστημονικών περιοδικών, καθώς και τη γενικότερη επένδυση στον τομέα της έρευνας και της τεχνολογίας. Πρόταση της υπηρεσίας είναι ο επαναπροσδιορισμός του σκοπού του κληροδοτήματος με την προσθήκη της αγοράς ακινήτου που θα χρησιμοποιηθεί για βιβλιοθήκη

Με την από το 1992 διαθήκη του ο Χρήστος Σπυρος Χρυσικός άφησε στον δήμο μια τριώροφη οικοδομή στις 40 Εκκλησιές Θεσσαλονίκης και ένα ημιυπόγειο διαμέρισμα στη Ζουμετίκου στην περιοχή Χαριλάου.

Στις  40 Εκκλησιές κατεδαφίστηκε το κτίσμα και ανεγέρθηκε νέο κτήριο παιδικού σταθμού, ενώ στη Ζουμετίκου έπειτα από εκδήλωση ενδιαφέροντος ιδιώτη, το διαμέρισμα εκμισθώθηκε για τρία χρόνια με δυνατότητα παράτασης.

Η Βασιλεία χήρα Ιωάννη Καραγιάννη που απεβίωσε το έτος 1978, κατέλιπε στο δήμο 6 καταστήματα στη Σελευκιδών για τη βράβευση ενός άριστου μαθητή και μιας άριστης μαθήτριας από κάθε Γυμνάσιο και Λύκειο του Δήμου, ανά διετία. Όσον αφορά στα καταστήματα, από τα μισθώματα των οποίων απορρέει το ποσό της βράβευσης.

 Η Αικατερίνη Νανοπούλου που απεβίωσε το 1995, με διαθήκη κατέλιπε υπέρ του Βαφοπουλείου ένα διαμέρισμα στην οδό Βερμίου στη Νεάπολη, που εκμισθώνεται. Πρόταση της υπηρεσίας είναι, μετά τη λήξη της παράτασης της εκμίσθωσης το 2027, να εκμισθωθεί μακροχρόνια έναντι ανακατασκευής ή να παραχωρηθεί στη Μητροπολιτική Αναπτυξιακή Μείζονος Θεσσαλονίκης για να συντηρηθεί και να ενοικιαστεί σε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες του πληθυσμού.

Με τη δωρεά των Γεωργίου Τραμπούκη, Ελένης Οδοντίδου, Χαράλαμπου Τζανίδη, Κωνσταντίνου Παπαχρήστου και «Α. Τζώρτζη και ΣΙΑ – ΔΟΜΗ» περιήλθε στην περιουσία του δήμου διαμέρισμα στη συμβολή των οδών Πρασακάκη και Κουκουφλή, με σκοπό να χρησιμοποιηθεί ως βρεφονηπιακός σταθμός. Πράγματι λειτούργησε ως παιδικός σταθμός ως τα μέσα του 2016, ωστόσο στη συνέχεια δεν πληρούσε τις προδιαγραφές που έθετε ο νόμος και επομένως δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σύμφωνα με τη βούληση των δωρητών.

Για τους παραπάνω λόγους ο Δήμος Θεσσαλονίκης προχώρησε σε αίτηση αλλαγής της βούλησης των δωρητών προς το Εφετείο Θεσσαλονίκης προτείνοντας την αξιοποίηση του διαμερίσματος ως χώρο φιλοξενίας κοινωνικών δομών και συγκεκριμένα για μικρές μονάδες διαβίωσης ατόμων με αναπηρία, τα οποία δεν μπορούν να διαβιώσουν αυτόνομα χωρίς κατάλληλη υποστήριξη. Αναμένεται η έκδοση της σχετικής απόφασης.

Ο Θεοχάρης Μαναβής με την ιδιόγραφη διαθήκη του, άφησε στον δήμο τρία διαμερίσματα και ένα κατάστημα στο Ροδοχώρι του δήμου Νεάπολης Συκεών. Δύο εκ των διαμερισμάτων είναι μισθωμένα, ενώ κενά παραμένουν το τρίτο διαμέρισμα και το κατάστημα, για τα οποία ο Δήμος Θεσσαλονίκης θα προβεί σε διαγωνισμό για την εκμίσθωση τους.

Όσον αφορά στο σκοπό του κληροδοτήματος, ο διαθέτης, Θεοχάρης Μαναβής όρισε ότι θα χορηγούνται υποτροφίες σε αριστούχους πτυχιούχους των ΑΕΙ για να προχωρήσουν σε μεταπτυχιακές σπουδές. Λόγω γενικοτήτων και ασαφειών ως προς τις προϋποθέσεις που έχει θέσει ο δωρητής για τη βράβευση των πτυχιούχων, θα πρέπει να κατατεθεί αίτηση προς το Εφετείο Θεσσαλονίκης σχετικά με τον επαναπροσδιορισμό και την αναλυτική διατύπωση των προϋποθέσεων αυτών.

Τρία με κωλύματα και εννέα που επιτελούν τον σκοπό τους

Υπάρχουν άλλα τρία κληροδοτήματα, αυτά των Αγγελικής και Άννας Στεργίου, Νικολαϊδη και Στέλλας Καμπούτα, για τα οποία είναι αναγκαία η προηγούμενη επίλυση κωλυμάτων που άπτονται χειρισμών νομικής φύσεως κυρίως λόγω συνιδιοκτησιών.

Επίσης, ο δήμος Θεσσαλονίκης διαχειρίζεται επίσης κληροδοτήματα και δωρεές, τα οποία αυτή τη στιγμή επιτελούν το σκοπό τους. Αναλυτικά:

Α) Το διατηρητέο κτίριο επί της οδού Εγνατίας 109 (δωρεά Νεδέλκου) είναι παραχωρημένο επ’ αόριστον στην Αγιορειτική Εστία.

Β) Ισόγειο ακίνητο επί της οδού Αρίστου Ζάχου 2 (δωρεά Χατζοπούλου) στεγάζει δημοτικό παιδικό σταθμό.

Γ) Ακίνητο επί των οδών Πατρών 19 και Θερμοπυλών 6 (δωρεά Ντελή) στεγάζει δημοτικό παιδικό σταθμό.

Δ) Ακίνητο επί της οδού Αλ. Ζουμετίκου 45 στεγάζει δημοτικό παιδικό σταθμό.

Ε) Στο ακίνητο επί της οδού Νικηφόρου Φωκά 26 κτίστηκε και λειτουργεί το Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης, σύμφωνα με το σκοπό του δωρητή.

ΣΤ) Ακίνητο επί της οδού Αμοργού 29 (δωρεά Σουλτάνας Χαραλαμπίδου) στεγάζει βιβλιοθήκη.

Ζ) Ακίνητο επί των οδών Σπάρτης 6 και Ευζώνων (δωρεάν Χαϊγκούη Πορτοκαλιάν) χρησιμοποιείται ως Κοινωνικό Πνευματικό Κέντρο.

Η) Ακίνητο επί των οδών Γρ. Λαμπράκη 187 και Αθηναγόρα 2 (δωρεά Νικολαϊδη) στεγάζει δημοτική βιβλιοθήκη, τη Δ΄ Δημοτική Κοινότητα, το Κέντρο Κοινότητας Ανατολικού Τομέα, την εποπτεία Καθαριότητας Δ΄ Κοινότητας, το Παιδικό Μουσείο και τη Δ/νση Παιδείας.

Θ) Διαμέρισμα επί της οδού Τοσίτσα 12, στο οποίο τοποθετήθηκε η επιγραφή «Δωρεά Αγαθονικόπουλου» και εκπληρώθηκε έτσι ο σκοπός του διαθέτη, έχει παραχωρηθεί στη Μητροπολιτική Αναπτυξιακή Μείζονος Θεσσαλονίκης για ανακαίνιση και στη συνέχεια ενοικίαση με κοινωνικά κριτήρια.