ΠΑΣΟΚ: Η ιστορία των εσωκομματικών εκλογών – 20 χρόνια η βάση ψηφίζει για πρόεδρο

Καινοτόμο και πρωτοπόρο κόμμα το ΠΑΣΟΚ στην μεταπολιτευτική ιστορία της χώρας. Φέτος συμπληρώνονται 20 χρόνια και 7 εσωκομματικές εκλογικές αναμετρήσεις με την συμμετοχή της βάσης.

Μέλη και φίλοι από το 2004 εκλέγουν τον πρόεδρο του κόμματος. Από την εποχή του κραταιού ΠΑΣΟΚ και την συμμετοχή 1 εκατομμυρίου πολιτών μέχρι τα πέτρινα χρόνια των λιγοστών χιλιάδων.

Η αρχή με ΓΑΠ

Ο Γιώργος Παπανδρέου έφερε νέα ήθη και έθιμα στην πολιτική ζωή της χώρας. Οι ανοιχτές εκλογές από την βάση που ζήτησε το 2004 – παρά το δαχτυλίδι από Σημίτη – ασπάστηκαν τα επόμενα χρόνια τόσο από τη ΝΔ όσο και από τον ΣΥΡΙΖΑ.

Ήταν 8 Φεβρουαρίου του 2004 όταν πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ αναδεικνύεται ο Γιώργος Παπανδρέου από ανοιχτή μαζική διαδικασία στην οποία συμμετέχουν περισσότεροι από 1.000.000 πολίτες. Οι εκλογές – χωρίς αντίπαλο για τον Παπανδρέου – μετατρέπονται σε μια γιορτή για την Δημοκρατία.

Η μεγάλη μάχη του 2007

Ακολούθησε το Νοέμβριο του 2007 μια σκληρή και άκρως πολωμένη μάχη μεταξύ του Γ. Παπανδρέου και του Ευ. Βενιζέλου. Το ΠΑΣΟΚ έχει χάσει στις εθνικές εκλογές από τη ΝΔ του Κ. Καραμανλή και το βράδυ της 17^ης Σεπτεμβρίου ο Βενιζέλος ζητά αλλαγή προέδρου με δήλωσή του από το Ζάππειο.

Ο Κώστας Σκανδαλίδης βάζει κι αυτός υποψηφιότητα ως ο «κυανόκρανος» των εκλογών για να σώσει την ενότητα και την ύπαρξη του ΠΑΣΟΚ καθώς η κόντρα Παπανδρεϊκών – Βενιζελικών πολλές φορές ξέφυγε. Στις εσωκομματικές εκλογές της 11^ης Νοεμβρίου συμμετέχουν 769.156. Πρόεδρος αναδεικνύεται ο Γιώργος Παπανδρέου με ποσοστό 55.91% και ακολουθούν ο Ευάγγελος Βενιζέλος με 38.18% και ο Κώστας Σκανδαλίδης με 5.74%.

Η ώρα του Βενιζέλου

Το ΠΑΣΟΚ εκλέγεται θριαμβευτικά στην κυβέρνηση το 2009 όμως η πολιτική του μοίρα είναι να αντιμετωπίσει μόνο του την χρεοκοπία της χώρας και την προσφυγή στα μνημόνια. Ο Παπανδρέου πληρώνει την δημοκρατική του πρόθεση για ένα καθυστερημένο μεν αλλά πάντοτε χρήσιμο δημοψήφισμα, παραιτείται από πρωθυπουργός και ανοίγει η διαδικασία διαδοχής του στην προεδρία του ΠΑΣΟΚ. Υποψήφιοι βάζουν αρχικά οι Ευ. Βενιζέλος, Χρ. Παπουτσής και Στ. Τζουμάκας όμως οι δύο τελευταίοι δεν βρίσκουν τον απαραίτητο αριθμό υπογραφών και ακυρώνονται. Στις 18 Μαρτίου 2012 ο Ευάγγελος Βενιζέλος εκλέγεται πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ από ανοιχτή εκλογική διαδικασία στην οποία συμμετείχαν 236.151 ψηφοφόροι.

Ήταν το πρώτο «χτύπημα» της ελληνικής κοινωνίας στο ΠΑΣΟΚ που βλέπει να χάνει δυναμική ενώ σχεδόν δύο μήνες μετά δέχεται το τελειωτικό στις διπλές εκλογές Μαΐου – Ιουνίου που καταρρέει στο 12,28%. Αξιωματική αντιπολίτευση γίνεται πλέον ο ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα που εισβάλει πολιτικά ανάμεσα στους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ και αντλεί την καθοριστική δύναμη για να γίνει κυβέρνηση τον Γενάρη του 2015. Σε εκείνες τις εκλογές με τον Ευ. Βενιζέλο στην προεδρία το ΠΑΣΟΚ καταγράφει το χειρότερο ιστορικό του ποσοστό σε εθνικές κάλπες (4,68%).

Η Φώφη της αναγέννησης

Στις 14 Ιουνίου 2015 η Φώφη Γεννηματά εκλέγεται πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ από εκλογές στις οποίες συμμετέχουν 52.388 μέλη και φίλοι του κινήματος. Στις εκλογές συμμετέχουν οι Ανδρέας Λοβέρδος και Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος.

Η Φώφη Γεννηματά ξεκινά τον μεγάλο ανήφορο για την αναγέννηση του κόμματος. Προσπαθεί να επαναπατρίσει ψηφοφόρους λόγω της κυβερνητικής φθοράς του ΣΥΡΙΖΑ αλλά η αλλαγή του brand «ΠΑΣΟΚ» μοιάζει επιβεβλημένη. Στην αρχή η Δημοκρατική Συμπαράταξη τον Σεπτέμβρη του 2015 λαμβάνει ποσοστό 6,28%.

Στις 12 Νοεμβρίου 2017 λαμβάνουν χώρα οι εκλογές για την ανάδειξη ηγεσίας του νέου φορέα της κεντροαριστεράς, έπειτα από πρόταση της Φώφης Γεννηματά στο Συνέδριο της Δημοκρατικής Συμπαράταξης τον Ιούλιο του ίδιου έτους. Συμμετέχουν 212.000 πολίτες. Συνολικά 9 υποψήφιοι πρόεδροι. Νίκος Ανδρουλάκης, Κωνσταντίνος Γάτσιος, Φώφη Γεννηματά, Σταύρος Θεοδωράκης, Γιώργος Καμίνης, Γιάννης Μανιάτης, Απόστολος Πόντας, Γιάννης Ραγκούσης, Δημήτρης Τζιώτης. 19 Νοεμβρίου 2017 διεξάγεται ο δεύτερος γύρος των εκλογών συμμετέχουν η Φώφη Γεννηματά και ο Νίκος Ανδρουλάκης. Πρόεδρος εκλέγεται η Φώφη Γεννηματά με ποσοστό 56,75%.

Εποχή Ανδρουλάκη

Στις 16 Μαρτίου 2018 ιδρύεται το Κίνημα Αλλαγής όπου στις εθνικές εκλογές του 2019 λαμβάνει 8,10%.  Το Φθινόπωρο του 2020 η Φώφη Γεννηματά ανακοινώνει ότι θα είναι και πάλι υποψήφια για την προεδρία του κόμματος. Ακολουθούν σε λίγους μήνες σταδιακά οι Ανδρέας Λοβέρδος, Νίκος Ανδρουλάκης,  Χάρης Καστανίδης. Οι εκλογές αποφασίζονται για τις 05/12 και 12/12 του 2021.  Στις 12 Οκτωβρίου, η Φώφη Γεννηματά ανακοίνωσε την απόσυρσή της από την εκλογική διαδικασία, για λόγους υγείας. Παύλος Γερουλάνος και Παύλος Χρηστίδης μπαίνουν στην κούρσα ενώ ακολουθεί και ο Γιώργος Παπανδρέου για την ολική επαναφορά του δέκα χρόνια μετά.

Στις 25 Οκτωβρίου 2021, η Πρόεδρος του Κινήματος Αλλαγής Φώφη Γεννηματά, απεβίωσε σε ηλικία 56 ετών από καρκίνο. Ακόμα και με το θάνατο της η αείμνηστη Φώφη βοηθά στην ανάκαμψη του ΠΑΣΟΚ καθώς παίρνουν άλλο χρώμα και ενδιαφέρον οι εσωκομματικές κάλπες.  Στις 5 Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκε ο πρώτος γύρος των εσωκομματικών εκλογών. Νίκος Ανδρουλάκης και Γιώργος Παπανδρέου πέρασαν στον δεύτερο γύρο. Στις 12 Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκε ο δεύτερος γύρος των εσωκομματικών εκλογών. Νικητής ανεδείχθη ο Νίκος Ανδρουλάκης με ποσοστό 67,60%.

Με τον Νίκο Ανδρουλάκη – που επανέφερε το ΠΑΣΟΚ ως κυρίαρχη ονομασία – στις εθνικές εκλογές του 2023 ανέβηκε ξανά σε διψήφια ποσοστά (11,46% και 11,84% αντίστοιχα στις κάλπες Μαΐου και Ιουνίου) ενώ στις ευρωεκλογές του 2024 έλαβε 12,79%.  Το εκλογικό αποτέλεσμα αμφισβητήθηκε από το πρώτο βράδυ των εκλογών με τον Νίκο Ανδρουλάκη στις 30 Ιουνίου να ανακοινώνει εσωκομματικές εκλογές και οδικό χάρτη για κάλπες στις 06/10 και 13/10. Υποψήφιοι εκτός του Νίκου Ανδρουλάκη που θα διεκδικήσει εκ νέου την προεδρία του κόμματος είναι οι Παύλος Γερουλάνος, Νάντια Γιαννακοπούλου, Άννα Διαμαντοπούλου, Χάρης Δούκας και Μιχάλης Κατρίνης.