«Ούτε Βήμα Πίσω»: Το Thessaloniki Pride επιστρέφει πιο δυναμικό από ποτέ

Με σύνθημα «Ούτε βήμα πίσω», η μεγαλύτερη γιορτή για την αγάπη, τη συμπερίληψη, την αλληλεγγύη, τον σεβασμό και τα ανθρώπινα δικαιώματα επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη, έναν χρόνο μετά το ιστορικό EuroPride, όταν η καρδιά της Ευρώπης χτυπούσε δυνατά στην πόλη.

Το 13ο Thessaloniki Pride ξεκινά τη Δευτέρα 16 Ιουνίου και κορυφώνεται το Σάββατο 21 Ιουνίου, στέλνοντας ένα ξεκάθαρο μήνυμα  για ισότητα, συμπερίληψη, αξιοπρέπεια, αξίες που μας ενώνουν, μας εμπνέουν και μας καθορίζουν. Η Θεσσαλονίκη ετοιμάζεται να ζήσει μια εβδομάδα γεμάτη μουσική, χορό, τέχνη, συζητήσεις, έντονα συναισθήματα και μαχητική διεκδίκηση. Ένα φεστιβάλ για όλους και όλες, χωρίς εξαιρέσεις ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, ταυτότητας ή σεξουαλικού προσανατολισμού.

Ο Απόστολος Καραμπαΐρης, ιδρυτικό μέλος και διευθυντής του Thessaloniki Pride, μίλησε στο TheOpinion για τη φετινή διοργάνωση και το στίγμα που θέλει να αφήσει στην πόλη.

«Είναι μια γιορτή διεκδίκησης για ολόκληρη την πόλη και τους επισκέπτες της. Θέλουμε το πρόγραμμα να είναι πολυσυλλεκτικό και ολιστικό, ώστε να απευθύνεται σε όλα τα ενδιαφέροντα και όλες τις ηλικίες. Περιλαμβάνει πολιτιστικές και καλλιτεχνικές δράσεις, εκπαιδευτικές εκδηλώσεις, παιχνίδια, καθώς και στοχευμένες δραστηριότητες για παιδιά – ειδικά στη σημερινή συγκυρία, αυτό είναι πιο σημαντικό από ποτέ», αναφέρει.

Όπως τονίζει, η εκπαίδευση στην ισότητα από νωρίς είναι το κλειδί για την πρόληψη του εκφοβισμού. «Τα παιδιά προστατεύονται όταν μαθαίνουν να μη φοβούνται τη διαφορετικότητα, όταν διδάσκονται από νωρίς ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι. Το μεγαλύτερο μέρος του σχολικού εκφοβισμού στοχεύει στην έκφραση φύλου. Είναι κρίσιμο, λοιπόν, από μικρή ηλικία να καλλιεργείται η συμπερίληψη και η συναινετικότητα, για να μην εξελιχθούν τα ίδια τα παιδιά σε αυριανούς νταήδες με τραγικές συνέπειες, όπως είδαμε στην περίπτωση του Βαγγέλη Γιακουμάκη και σε πολλά ακόμη περιστατικά ανά τον κόσμο».

Αναφερόμενος στην περσινή διοργάνωση του EuroPride, μιλά με συγκίνηση και υπερηφάνεια για την απήχηση της πόλης: «Είμαστε πολύ περήφανοι και περήφανες που φιλοξενήσαμε το EuroPride το 2024. Δείξαμε έμπρακτα ότι η Θεσσαλονίκη και η Ελλάδα μπορούν να είναι ανοιχτές, φιλόξενες και συμπεριληπτικές. Ήταν μια τεράστια ευκαιρία να ενώσουμε το δίκτυο συνεργατών μας, να ενισχύσουμε τη φωνή μας και να ανοίξουμε δρόμους όχι μόνο σε εθνικό, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο».

Η αξία των εθελοντών

«Είναι ένα διαρκές στοίχημα να ξεπερνάμε τον εαυτό μας. Από την άλλη, το Pride είναι μια οργάνωση βάσης – τα μέλη μας είναι άτομα που συμμετέχουν επειδή έχουν μεράκι, πίστη και αφοσίωση στο κοινό μας όραμα. Δεν ξεκινήσαμε ως επαγγελματικός φορέας, όπως άλλες οργανώσεις· μάθαμε στην πορεία. Η εμπειρία του EuroPride μάς έδωσε την ευκαιρία να περάσουμε σε πιο αποδοτικές διαδικασίες, χωρίς όμως να χάσουμε την επαφή μας με τη βάση.  Όλοι οι εθελοντές μας είναι η ζωντανή διασύνδεση με την κοινότητα, κι αυτός είναι ο λόγος που η αποδοχή που λαμβάνουμε μας δίνει το δικαίωμα –  σε έναν βαθμό – να εκπροσωπούμε αυτή την κοινότητα.  Το Pride είναι μια πλατφόρμα ανοιχτή για όλους και όλες: μπορεί οποιοσδήποτε να εκφραστεί όπως θέλει – είτε μέσα από μια οργανωμένη εκδήλωση είτε αυθόρμητα, στην πορεία, με την εμφάνιση, την ενέργεια και την παρουσία του/της», υπογραμμίζει ο Απόστολος Καραμπαΐρης στο TheOpinion.

Όπως αναφέρουν οι διοργανωτές, το μήνυμα του Thessaloniki Pride είναι ξεκάθαρο και πιο επίκαιρο από ποτέ σε έναν κόσμο που απειλείται από κύματα αποκλεισμού, δεν υπάρχει περιθώριο για ούτε βήμα πίσω από τα κεκτημένα της ισότητας, της αποδοχής και της ορατότητας. Η περυσινή διοργάνωση του EuroPride στη Θεσσαλονίκη ανέδειξε τη δύναμη μιας κοινωνίας που μπορεί και θέλει να αγκαλιάζει τη διαφορετικότητα.

Το πρόγραμμα του 13ου Thessaloniki Pride

Δευτέρα 16 Ιουνίου

17:00 – 19:00 Ζine και Queer Ταυτότητα Workshop με χειροτεχνίες και δημιουργικά εργαλεία για την απελευθέρωση της έκφρασης της queer ταυτότητας Zeus is Loose, Κλεισούρας 13, Conference Room

18:00 – 20:00 Ορατότητα, Δικαιώματα, Προστασία. Οι ΛΟΑΤΚΙ+ ζωές στην πρώτη γραμμή Ημερίδα από την ομάδα Solidarity Now πάνω στις διεκδικήσεις της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας πάνω σε ζητήματα ασφάλειας, δικαιωμάτων και προστασίας, όπως τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου και τα εγκλήματα με ρατσιστικά χαρακτηριστικά Blue Solidarity Center, Ιωάννη Κωλέττη 25Δ, 1ος όροφος Ο χώρος δεν διαθέτει τουαλέτες προσβάσιμες με αμαξίδιο

20:00 – 22:00 Pride Games: Feel me, Feel me not Εκδήλωση με διαδραστικό παιχνίδι από το Μαιευτήριο Comedy Club και τον Κωνσταντίνο Βασιλειάδη για την εκπαίδευση της συναίνεσης και των ορίων Μαιευτήριο Comedy Club, Ηρώδου Αττικού 4

Τρίτη 17 Ιουνίου

18:30 – 20:00 Come Out – Show Up – Speak Loud Βιωματικό και διαδραστικό εργαστήριο από την ομάδα SHE – Society for Help & Empowerment με σκοπό την ενδυνάμωση ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων και υποστηρικτών πάνω στη δύσκολη διαδικασία του coming out ActionAid Θεσσαλονίκης, Πλ. Ναυαρίνου 7

19:00 – 21:00 Κουίρ 2024 Παρουσίαση βιβλίου από τις Εκδόσεις Ψηφίδες με συλλογή κειμένων που εξερευνούν τις πολλαπλές μορφές της κουίρ ταυτότητας Ύψιλον, Εδέσσης 5

Τετάρτη 18 Ιουνίου

12:00 – 14:00 Pride Games: Pride Quiz Εκδήλωση με quiz γνώσεων για την ιστορία του Pride από το Μαιευτήριο Comedy Club και τον κωμικό Ανέστη Ιωσηφ Μαιευτήριο Comedy Club, Ηρώδου Αττικού 4

17:00 – 19:00 Inclusivity in Media Speech Workshop από τον οργανισμό Infinity Greece που εξετάζει πώς η γλώσσα των media μπορεί να ενδυναμώνει ή να αποκλείει άτομα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας Infinity Greece, Βαλαωρίτου 20, 4ος όροφος Ο χώρος δεν είναι προσβάσιμος για αμαξίδιο

18:00 – 20:00 ΛΟΑΤΚΙ+ Δικαιώματα και Ελευθερίες Παρουσίαση βιβλίου του Βασίλη Σωτηρόπουλου πάνω στις σύγχρονες εξελίξεις στο ελληνικό, ευρωπαϊκό, και διεθνές δίκαιο που αφορούν τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ., Αγίου Δημητρίου 159Α

Πέμπτη 19 Ιουνίου

17:00 – 19:00 This is me. ΛΟΑΤΚΙ+ ψυχική υγεία Βιωματικό εργαστήριο προσωπικής έκφρασης, ενσυναίσθησης, και συμπερίληψης πάνω στην ψυχική υγεία των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων από το δίκτυο ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών Connect Thessaloniki Connect Thessaloniki, Μοναστηρίου 12

19:00 – 21:00 Ανδρικές Ομοερωτικές Σχέσεις στην Μεταπολεμική Ελλάδα Παρουσίαση βιβλίου του Κώστα Γιαννακόπουλου από τις Εκδόσεις Ψηφίδες πάνω σε ένα αθέατο κεφάλαιο της ελληνικής κοινωνικής ιστορίας, τις ανδρικές (ομο)σεξουαλικότητες στην ελληνική κοινωνία των δεκαετιών 1950–1970 Ύψιλον, Εδέσσης 5

20:00 – 21:00 Commercial Choreography by BimBoy Commercial dance drop-in γεμάτο ρυθμό, ένταση και queer δυναμική από το BimBoy, mother of House of Drama The Drama Club, Αντιγονιδών 17 Ο χώρος δεν είναι προσβάσιμος για αμαξίδιο

21:00 – 23:00 Queer Tango Βιωματικό σεμινάριο αργεντίνικου τάνγκο με queer προσέγγιση από το Queer Athens Tango, ανοιχτό σε όλ@ ανεξαρτήτως εμπειρίας The Drama Club, Αντιγονιδών 17 Ο χώρος δεν είναι προσβάσιμος για αμαξίδιο

21:00 – 23:00 Queer Open Mic Βραδιά Open Mic από το Μαιευτήριο Comedy Club με πολύ χιούμορ και queer διάθεση Μαιευτήριο Comedy Club, Ηρώδου Αττικού 4

Παρασκευή 20 Ιουνίου

12:00 – 14:00 Journey Mapping: A participatory action workshop Workshop για την ανάδειξη των κοινών εμπειριών μέσα στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα και την υπέρβαση των προκλήσεων από τον οργανισμό Εmántes – International LQBTQIA+ Solidarity (στα Αγγλικά) Zeus is Loose, Κλεισούρας 13, Conference Room

17:00 – 20:00 PRIDE FORUM: H ανθεκτικότητα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας στις αναδυόμενες διεθνείς τάσεις δυσανεξίας Ανοιχτή συζήτηση από φορείς και κοινό Θα υπάρχει διερμηνεία στην ελληνική νοηματική γλώσσα Δημαρχείο Θεσσαλονίκης, Λεωφόρος Βασιλέως Γεωργίου Α’ 1 Αίθ. Πολλαπλών Χρήσεων “Μ. Αναγνωστάκης”

20:00 – 00:00 Pride Party Υπαίθριο πάρτυ σε αναμονή της κορύφωσης του 13ου Φεστιβάλ Υπερηφάνειας της Θεσσαλονίκης Πλ. Λευκού Πύργου

Σάββατο 21 Ιουνίου

12:00 – 14:00 Μύθοι και πραγματικότητες για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα Workshop από τον οργανισμό Πολύχρωμο Σχολείο Πλ. Λευκού Πύργου

12:00 – 20:00 Pride Fair Ενημερωτικά περίπτερα από συμμετέχουσες οργανώσεις Πλ. Λευκού Πύργου

17:30 – 18:30 Χαιρετισμοί Ομιλίες από τους συμμετέχοντες φορείς για την έναρξη της Πορείας Υπερηφάνειας Θα υπάρχει διερμηνεία στην ελληνική νοηματική γλώσσα Πλ. Λευκού Πύργου

18:30 – 21:00 Pride Parade Πορεία Υπερηφάνειας στο κέντρο της Θεσσαλονίκης Πλ. Λευκού Πύργου → Εθνικής Αμύνης → Τσιμισκή → Βενιζέλου → Λεωφ. Νίκης → Πλ. Λευκού Πύργου

21:00 – 00:00 Pride Concert Εορταστική συναυλία για το κλείσιμο του 13ου Φεστιβάλ Υπερηφάνειας της Θεσσαλονίκης! Θα υπάρχει διερμηνεία στην ελληνική νοηματική γλώσσα Πλ. Λευκού Πύργου

Από την εξέγερση του Stonewall στην παγκόσμια γιορτή ισότητας

Η αφετηρία του Pride είναι μία επέτειος μνήμης απέναντι σε ένα περιστατικό που συνέβη στη Νέα Υόρκη στις 28 Ιουνίου του 1969. Τότε στο gay bar Stonewall Inn πραγματοποιήθηκε εισβολή από αστυνομικούς με πρόφαση την παράνομη πώληση οινοπνεύματος, σε μια σειρά αλλεπάλληλων επιδρομών σε ανάλογα μπαρ της περιοχής κι ενώ η γενική παρενόχληση των LGBTI ατόμων ήταν συνήθης πρακτική. Όπως διαβάζουμε στο thessalonikipride.com, οι συλλήψεις και η βία που ακολούθησε εξαγρίωσαν τον κόσμο που βρισκόταν έξω από το μπαρ με αποτέλεσμα να επιτεθούν στα αστυνομικά οχήματα με πέτρες, μπουκάλια, ακόμη και δοχεία απορριμμάτων. Στη συνέχεια μαζεύτηκε πολύ μεγάλο πλήθος για να διαμαρτυρηθεί με αποτέλεσμα οι συγκρούσεις με την αστυνομία να συνεχιστούν για τις επόμενες μέρες και νύχτες.

Τον επόμενο μήνα ομοφυλόφιλοι ακτιβιστές κυκλοφόρησαν φυλλάδια απαιτώντας μια μαζική «συγκέντρωση για την ομοφυλοφιλική απελευθέρωση». Η συμμαχία που σχηματίστηκε από τη συνεδρίαση υιοθέτησε την ονομασία «Gay Απελευθερωτικό Μέτωπο» (Gay Liberation Front). Ανάμεσα στις διεκδικήσεις της ήταν να σταματήσει η παρενόχληση από την αστυνομία, η προστασία στον εργασιακό χώρο, η ανάκληση των νόμων περί σοδομισμού και η θέσπιση νομοθεσίας κατά των διακρίσεων. Ακολουθούσαν και άλλα συλλαλητήρια διαμαρτυρίας και δημιουργήθηκαν οργανώσεις για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων και λεσβιών σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό θεωρήθηκε το πρώτο σύγχρονο LGBTI κίνημα.

Τον επόμενο χρόνο πραγματοποιήθηκε η «πορεία για το Stonewall» σε ανάμνηση του γεγονότος και συγχρόνως σαν διαδήλωση διαμαρτυρίας κατά των διακρίσεων και της βίας που ασκήθηκαν στους γκέι, λεσβίες, μπάι και τρανς της Νέας Υόρκης. Υπό τη στενή έννοια του όρου θα μπορούσε να θεωρηθεί ως η πρώτη μορφή Pride που υπήρξε ποτέ.

Στην 30η επέτειο των γεγονότων της Νέας Υόρκης, το 1999 το μπαρ Stonewall ανακηρύχθηκε Μνημείο Εθνικής Κληρονομιάς, ενώ στην 40η επέτειο ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα ανακήρυξε τον Ιούνιο του 2009 μήνα υπερηφάνειας των LGBTI.

Η διεθνής εξάπλωση

Με τα χρόνια η επέτειος απέκτησε εορταστικό χαρακτήρα, απλώθηκε αρχικά και σε άλλες αμερικανικές πόλεις και στη συνέχεια σε πολλές άλλες χώρες, κυρίως του δυτικού κόσμου, ενώ καθιερώθηκε η 28η Ιουνίου ως η Ημέρα Ομοφυλοφιλικής Υπερηφάνειας (Gay Pride Day). Για το λόγο αυτό τα περισσότερα Pride ανά τον κόσμο διοργανώνονται συνήθως μήνα Ιούνιο.

Οι πιο δημοφιλείς διοργανώσεις Pride διεθνώς γίνονται στη Νέα Υόρκη, το Σαν Φρανσίσκο, το Βερολίνο, το Λονδίνο, το Παρίσι, το Άμστερνταμ, το Τελ Αβίβ, την Ρώμη, τη Μαδρίτη, το Σίδνεϊ κλπ., όμως μικρότερης εμβέλειας γίνονται και σε άλλες πόλεις. Τα τελευταία χρόνια ο θεσμός εξαπλώθηκε και σε πόλεις όπως η Μόσχα, η Βαρσοβία, η Πράγα, η Κωνσταντινούπολη, η Μανίλα, η Ταϊπέι, το Μπουένος Άιρες, το Νέο Δελχί, η Σόφια και το Ζάγκρεμπ.

Οι δεκαετίες ’80 και ’90

Η πρώτη απόπειρα διοργάνωσης Pride στην Ελλάδα επιχειρήθηκε από το ΑΚΟΕ (Απελευθερωτικό Κίνημα Ομοφυλόφιλων Ελλάδας) στις 28 Ιουνίου 1980 στην Αθήνα, οριοθετώντας την κυρίως ως πολιτική εκδήλωση και επαναλήφθηκε 2 χρόνια αργότερα στο χώρο του Ζαππείου. Έπρεπε να περάσουν 10 χρόνια για να διοργανωθούν αντίστοιχες εκδηλώσεις, κυρίως από ατομικές πρωτοβουλίες (Λόφος Στρέφη 1992, 1994, 1995, Πεδίον του Άρεως 1993, 1996 και σε κλειστούς χώρους 1998 και 1999). Την ίδια εποχή στην παραλία της Θεσσαλονίκης γίνονται οι αντίστοιχες διοργανώσεις από την ΟΠΟΘ (Ομάδα Πρωτοβουλίας Ομοφυλόφιλων Θεσσαλονίκης) και το περιοδικό “Ο Πόθος”.

EuroPride και WorldPride

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 καθιερώθηκε ο θεσμός του EuroPride, της διοργάνωσης δηλαδή από διαφορετική πόλη κάθε χρονιά του μεγαλύτερου και εντυπωσιακότερου φεστιβάλ, πόλη που άτυπα γίνεται η ευρωπαϊκή LGBTI πρωτεύουσα.